Rozliczenia gotówkowe

Rozliczenia gotówkowe sÄ… odmianÄ… rozliczeÅ„ pieniężnych, czyli Å›wiadomych i zgodnych z przepisami obowiÄ…zujÄ…cego prawa przemieszczanie Å›rodków pieniężnych pomiÄ™dzy osobami prawnymi i fizycznymi. Rozliczenia gotówkowe natomiast polegajÄ… generalnie rzecz biorÄ…c na wrÄ™czeniu obiegowych znaków pieniężnych, czeku gotówkowego lub dokonywaniu za poÅ›rednictwem przekazu pocztowego, pobrania pocztowego bÄ…dź przekazu bankowego. Sama ustawa prawo bankowe stanowi, iż rozliczenia pieniężne mogÄ… być przeprowadzane za poÅ›rednictwem banków, jeżeli przynajmniej jedna ze stron rozliczenia (dÅ‚użnik lub wierzyciel) posiada rachunek bankowy. Ustawa przewiduje dwojaki sposób przeprowadzania rozliczeÅ„ pieniężnych: gotówkowo i bezgotówkowo. Niniejsza porada zajmie siÄ™ rozliczeniami tego pierwszego typu.

W jaki sposób przeprowadzane są rozliczenia gotówkowe?

Sposób zredagowania przepisu prawa bankowego odpowiedniego w tym zakresie świadczy o tym, iż wyłącznie dopuszczalnymi formami rozliczeń gotówkowych są czek gotówkowy oraz wpłata gotówki na rachunek wierzyciela.

Na czym polega rozliczanie za pomocÄ… czeku?

Czek jest z cała pewnością dokumentem, który w swej treści powinien zawierać określone elementy, w tym w szczególności polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej. Oczywiście polecenie to musi mieć swojego adresata i w tym wypadku jest nim trasat, którym - przy czekach wystawionych i płatnych w Polsce - może być tylko bank.

Czek musi spełniać szereg wymogów formalnych, musi więc mieć postać dokumentu pisemnego i musi być opatrzony własnoręcznym podpisem wystawcy. Do posługiwania się czekiem konieczny jest jeszcze jeden bardzo ważny element, mianowicie umowa czekowa. To ona właśnie uprawnia wystawcę czeku do rozporządzania funduszami za pomocą czeku. W praktyce umowa czekowa nie ma charakteru samodzielnego, lecz stanowi element innej umowy łączącej wystawcę czeku z bankiem (np. umowa rachunku bankowego zawierająca stosowną klauzulę, umowa rachunku bankowego bez odnośnej klauzuli nie uprawnia posiadacza rachunku bankowego do wystawiania czeków).

 Czym siÄ™ charakteryzuje polecenie rozliczeniowe?

PrzyjÄ™te sÄ… w obrocie bankowym polecenia rozliczeniowe o charakterze jednostkowym (dotyczÄ…ce pojedynczego rozliczenia) albo ogólnym (tzw. zlecenia staÅ‚e, gdzie z reguÅ‚y chodzi o dokonywanie wiÄ™kszej liczby rozliczeÅ„ w terminach okreÅ›lonych przez klienta, chodzi przy tym z reguÅ‚y o rozliczenia z okreÅ›lonego tytuÅ‚u lub tytułów na rzecz jednego lub wielu beneficjentów). Co od zasady jest tak, że bank może odmówić realizacji polecenia rozliczeniowego tylko w przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych albo w umowie stron.

Należy przewidzieć także i takie sytuacje, gdy złożone zostanie kilka poleceń rozliczeniowych w jednym czasie. W takiej sytuacji bank może odmówić realizacji polecenia rozliczeniowego w przypadku braku wystarczającej ilości środków pieniężnych na rachunku posiadacza, którego rachunek ma zostać obciążony. Jeśli posiadacz rachunku złożył równocześnie kilka poleceń rozliczeniowych, a środki znajdujące się na rachunku nie wystarczają na realizację wszystkich poleceń, to bank, jeżeli umowa stron nie stanowi inaczej, może odmówić realizacji wszystkich poleceń.

Pamiętaj, że:

  • W prawie bankowym zostaÅ‚ sformuÅ‚owany zakaz tzw. zastÄ™pczego honorowania czeków, czyli zakaz wypÅ‚aty sumy czekowej osobie uprawnionej z czeku przez bank nie bÄ™dÄ…cy trasatem czeku bez uprzedniego uzyskania „pokrycia” od trasata. Banki mogÄ… zawierać porozumienia, w których - na zasadach wzajemnoÅ›ci - okreÅ›lÄ… inny tryb przedstawiania czeków gotówkowych do zapÅ‚aty z rachunków oszczÄ™dnoÅ›ciowo-rozliczeniowych. Chodzi tu o porozumienia uprawniajÄ…ce bank niebÄ™dÄ…cy trasatem do wypÅ‚aty (na rachunek banku-trasata) sumy czekowej niezwÅ‚ocznie po przedstawieniu czeku do zapÅ‚aty bez koniecznoÅ›ci uprzedniego uzyskania pokrycia,
  • Bank, który otrzymaÅ‚ polecenie rozliczeniowe, jest zobowiÄ…zany do jego wykonania, jeÅ›li nie zachodzÄ… przesÅ‚anki zwalniajÄ…ce go od tego obowiÄ…zku. Wykonanie polecenia powinno nastÄ…pić niezwÅ‚ocznie, chyba że w umowie (regulaminie) postanowiono inaczej,
  • Prawo odmowy realizacji polecenia rozliczeniowego wynikajÄ…ce z umowy wiąże siÄ™ albo z samym jej charakterem albo z wyÅ‚Ä…czeniem przez strony okreÅ›lonej formy rozliczeÅ„, bÄ…dź też wreszcie z tzw. zastrzeżeniem (blokadÄ…) rachunku. Niezależnie od powyższego bank może odmówić realizacji polecenia rozliczeniowego, gdy stwierdzi jego braki formalne,
  • Bank może wykonać polecenie rozliczeniowe mimo braku wystarczajÄ…cej iloÅ›ci Å›rodków na rachunku, udzielajÄ…c posiadaczowi rachunku kredytu w odpowiedniej wysokoÅ›ci. W omawianej sytuacji zÅ‚ożenie polecenia rozliczeniowego (np. polecenia przelewu) może być potraktowane przez bank jako oferta zawarcia umowy o udzielenie kredytu.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jednolity: Dz. U. 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • K. L 2017-11-06 08:48:00

    O jakiej odpowiedzialnosci prawnej mowa? Jesli koszty pogrzebu pokryl zaklad zieleni miejskiej( na prosbe rodziny) i rozliczyl sie z ZUS. Wystawiona Fv- duplikat- wydano czlonkowi rodziny, który dopelnial wszelkich formalności. Na podstawie tej Fv - zgodnie z informacja udzielona przez urzednika zakladu- wyplacono w banku z konta zmarlego -w/w osobie kwote widniejaca na fv. Czy doszlo do naruszenia prawa i jakie sa konsekwencje?


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika