Zasady funkcjonowania obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych

Należy zaznaczyć, że kwoty te określają maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Funduszu, niezależnie od tego, w jakiej wysokości i na ilu rachunkach posiadał on środki pieniężne lub z ilu wierzytelności przysługują mu należności w danym banku. Jeżeli ktoś miał więcej na koncie i nie został w pełni zaspokojony, wypłata środków gwarantowanych z Funduszu nie stoi na przeszkodzie ubiegania się o swoje należności w postępowaniu upadłościowym wobec banku.

Kiedy wypłacane są środki gwarantowane?

Terminarz wypłat środków z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego określa syndyk masy upadłości banku, a zatwierdza Zarząd Funduszu. Są one wypłacane są w ciągu 30 dni od dnia, w którym BFG przekaże syndykowi środki przeznaczone na wypłaty deponentom, nie dłużej jednak niż w ciągu 3 miesięcy. W żadnym wypadku nie mogą być one wypłacone przed ziszczeniem się warunku gwarancji. W przypadku wystąpienia okoliczności uniemożliwiających wypłatę środków gwarantowanych w terminie, w szczególności ze względu na nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg banku lub znaczną liczbę prowadzonych przez bank rachunków, sąd prowadzący postępowanie upadłościowe może (na wniosek Zarządu Funduszu) przedłużyć termin wypłat, nie dłużej jednak niż o trzy miesiące. Sąd ten może (na kolejny wniosek Zarządu BFG) przedłużyć termin wypłat środków gwarantowanych o następne trzy miesiące, jednak nie więcej niż dwukrotnie.

Kto to wszystko finansuje?

Środki przeznaczone na wypłatę środków gwarantowanych pochodzą ze specjalnego funduszu, na który składają się wszystkie podmioty objęte obowiązkowym systemem gwarantowania. Podmioty te zobowiązane są utworzyć - każdy we własnym zakresie - fundusz ochrony środków gwarantowanych w wysokości, uzależnionej od sumy środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach w danym banku. Czyli kwota ta zmienia się wraz ze zmianą środków zgromadzonych na rachunkach.

Banki są obowiązane lokować aktywa stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych w skarbowych papierach wartościowych i bonach pieniężnych Narodowego Banku Polskiego oraz deponować je na wyodrębnionym dla każdego banku rachunku depozytowym w NBP lub Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych, a w przypadku braku takiej możliwości - lokować je na oprocentowanym rachunku bieżącym w NBP.

Aktywa stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych nie mogą być przedmiotem zastawu ani być obciążane w jakikolwiek sposób oraz nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej. Chodzi tu przede wszystkim o zapewnienie bezpieczeństwa środków funduszu ochrony świadczeń gwarantowanych.

W przypadku spełnienia się warunku gwarancji, a więc ogłoszenia upadłości któregoś z banków objętych obowiązkowym systemem gwarantowania, syndyk masy upadłości tego banku sporządza na podstawie ksiąg banku i przedstawia w formie pisemnej Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu:

• listę deponentów, wraz z wyszczególnieniem kwot środków gwarantowanych należnych każdemu z nich, sporządzoną według wzoru określonego przez Zarząd Funduszu; wysokość kwot środków gwarantowanych należnych poszczególnym deponentom syndyk lub zarządca masy upadłości ustala w wysokości odpowiednich sald dodatnich,
• kwotę płynnych środków banku wchodzących w skład masy upadłości, według stanu na dzień ogłoszenia upadłości,
• wysokość utworzonego przez ten bank funduszu ochrony środków gwarantowanych oraz wysokość nie wykorzystanej części tego funduszu, według stanu na dzień sporządzenia listy deponentów,
• wysokość wydatków związanych z wypłatą wynagrodzeń pracownikom upadłego banku i wysokość bieżących wydatków związanych z kosztami postępowania upadłościowego, poniesionych do dnia sporządzenia listy deponentów (powiększonych o wysokość niezbędnych wydatków związanych z wypłatą środków gwarantowanych) wraz z aktualną wysokością środków płynnych banku znajdujących się w dyspozycji syndyka lub zarządcy.

Na postawie tej informacji, Zarząd Funduszu w ciągu 14 dni zobowiązany jest sprawdzić przedstawioną przez syndyka listę, a następnie ją zatwierdzić. Następnie podejmuje on uchwałę wobec podmiotów objętych obowiązkowym systemem gwarantowania o wysokości kwot przekazanych przez każdy z tych podmiotów, na specjalnie w tym celu utworzony rachunek BFG w Narodowym Banku Polskim.

Środki na wypłatę depozytów, przekazane na podstawie uchwały Zarządu Funduszu syndykowi masy upadłości, nie wchodzą do masy upadłości i nie mogą być wykorzystane przez syndyka na żaden inny cel niż wypłata środków gwarantowanych.

Pamiętaj, że:

• podmiotami stosunku gwarancji są deponent i Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
• środki są gwarantowane tylko do pewnej wysokości,
• na wypłatę środków gwarantowanych składają się pozostałe podmioty objęte obowiązkowym systemem gwarantowania,
• przekazane na wypłatę środków gwarantowanych kwoty stanowią dla podmiotu przekazującego koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. 2000 r., Nr 9, poz. 131 z późn. zmianami).