Czas pracy lekarzy - pracowników zakładów opieki zdrowotnej

Norma i wymiar czasu pracy lekarzy

Co do zasady czas pracy lekarzy zatrudnionych w zakładzie opieki zdrowotnej w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Czas pracy lekarzy zatrudnionych w komórkach organizacyjnych (zakładach i pracowniach):

• radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej stosujących w celach diagnostycznych lub leczniczych źródła promieniowania jonizującego a w szczególności: wykonujących badania lub zabiegi, asystujących lub wykonujących czynności pomocnicze przy badaniach lub zabiegach, obsługujących urządzenia zawierające źródła promieniowania lub wytwarzające promieniowanie jonizujące, lub wykonujących czynności zawodowe bezpośrednio przy chorych leczonych za pomocą źródeł promieniotwórczych oraz fizykoterapii, jeżeli do ich podstawowych obowiązków należy kontrolowanie techniki stosowanych zabiegów lub samodzielne wykonywanie zabiegów,

• patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki, medycyny sądowej lub prosektoriów polegające na przygotowywaniu preparatów lub wykonywanie badań histopatologicznych i cytologicznych, wykonywaniu sekcji zwłok lub wykonywanie badań patomorfologicznych i toksykologicznych, lub pomoc przy wykonywaniu sekcji zwłok oraz badań patomorfologicznych i toksykologicznych, lub pobieraniu narządów i tkanek ze zwłok

- nie może przekraczać 5 godzin na dobę i przeciętnie 25 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Czas pracy pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 6 godzin na dobę i przeciętnie 30 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Okres rozliczeniowy nie może przekraczać 3 miesięcy.

Przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy

Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, w stosunku do lekarzy zatrudnionych w zakładach opieki zdrowotnej mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę. Nie może zostać przedłużony dobowy wymiar czasu pracy lekarzy zatrudnionych w komórkach organizacyjnych (zakładach i pracowniach) radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki, medycyny sądowej lub prosektoriów. W rozkładach czas pracy lekarzy nie może przekraczać przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym. Okres rozliczeniowy w przypadku przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy nie może być dłuższy niż miesiąc. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.

Rozkład czasu pracy powinien być stosowany na podstawie harmonogramów pracy ustalanych dla przyjętego okresu rozliczeniowego, określających dla poszczególnych pracowników dni i godziny pracy oraz dni wolne od pracy. W rozkładach czasu pracy wymiar czasu pracy pracownic w ciąży oraz pracownic opiekujących się dzieckiem do lat 4, bez ich zgody nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

Zasady pełnienia dyżuru medycznego oraz zasady wynagradzania za pełnienie dyżuru medycznego

Lekarze wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, mogą być zobowiązani do pełnienia w tym zakładzie dyżuru medycznego. Czas pełnienia dyżuru wlicza się do czasu pracy. Praca w ramach pełnienia dyżuru medycznego może być planowana również w zakresie, w jakim przekraczać będzie 37 godzin 55 minut na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym. Lekarzowi pełniącemu dyżur w dniu wolnym od pracy nie przysługuje w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym (nie stosuje się art. 151[3] kp).

Za pracę w ramach pełnienia dyżuru medycznego oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

1. 50 % wynagrodzenia - za czas pełnienia dyżuru przypadającego w każdym innym dniu niż niedziela i święto niebędące dla pracownika dniem wolnym od pracy,

2. 100 % wynagrodzenia - za czas pełnienia dyżuru przypadającego:

•  

  • w nocy,

  • w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

  • w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

Zasad wynagradzania za czas pełnienia dyżuru nie stosuje się do lekarzy stażystów, których zasady wynagradzania określają odrębne przepisy.

Praca ponad określony wymiar czasu pracy

Lekarze wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, oprócz obowiązku pełnienia dyżuru, mogą być, po wyrażeniu na to zgody na piśmie, zobowiązani do pracy w zakładzie opieki zdrowotnej w wymiarze przekraczającym przeciętnie 48 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym. Czasu pracy świadczonej ponad wymiar 48 godzin na tydzień nie jest ograniczony do 150 godzin w roku kalendarzowym (nie stosuje się art. 151 § 3 kp). Okres rozliczeniowy w przypadku pracy ponad wymiar 48 godzin na tydzień nie może być dłuższy niż 4 miesiące. Świadczenie pracy ponad wymiar 48 godzin na tydzień zależy od zgody lekarza (na piśmie); pracodawca nie może domagać się od lekarza pracy ponad wymiar 48 godzin na tydzień. Nie wyrażenie zgody przez lekarza na pracę ponad wymiar 48 godzin na tydzień nie może być przyczyną działań dyskryminacyjnych ze strony pracodawcy. Lekarz, który wyraził zgodę na pracę w wymiarze przekraczającym 48 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym może cofnąć zgodę informując o tym pracodawcę na piśmie, z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. Za pracę świadczoną przez lekarza ponad wymiar 48 godzin na tydzień przysługuje lekarzowi wynagrodzenie obliczone analogicznie do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151[1] § 1-3 kp) oraz analogicznie do wynagrodzenia za pełnienie dyżuru.

Pozostawanie w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych

Lekarze wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, mogą być zobowiązani do pozostawania poza zakładem opieki zdrowotnej w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych. Za każdą godzinę pozostawania w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych przysługuje wynagrodzenie w wysokości 50 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego. Godzinową stawkę wynagrodzenia zasadniczego oblicza się, dzieląc kwotę miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego wynikającą z osobistego zaszeregowania pracownika przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. W przypadku wystąpienia konieczności obecności lekarza w zakładzie opieki zdrowotnej może on zostać wezwany do zakładu opieki zdrowotnej. Czas obecności lekarza w zakładzie opieki zdrowotnej traktuje się jako świadczenie dyżuru medycznego.

Świadczenie pracy w systemie zmianowym

Lekarzom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń zdrowotnych, przysługuje dodatek w wysokości:

• co najmniej 65 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej,

• co najmniej 45 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Stawkę godzinową wynagrodzenia zasadniczego oblicza się dzieląc kwotę miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Lekarzom wykonującym zawód medyczny, którzy zatrudnieni są w zespole wyjazdowym pogotowia ratunkowego (pomocy doraźnej) przysługuje dodatek w wysokości 30 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy.

Lekarze wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, zatrudnieni w pogotowiu ratunkowym (pomocy doraźnej) poza zespołem wyjazdowym przysługuje dodatek w wysokości 20 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy.

Prawo do nieprzerwanego odpoczynku

Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Pracownikowi pełniącemu dyżur medyczny okres odpoczynku powinien być udzielony bezpośrednio po zakończeniu pełnienia dyżuru medycznego. Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. W przypadku uzasadnionym organizacją pracy w zakładzie lekarzowi wykonującemu zawód medyczny, zatrudnionemu w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 24 godzin nieprzerwanego odpoczynku, udzielanego w okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 14 dni.

Pamiętaj, że:

• Czas pełnienia dyżuru wlicza się do czasu pracy;

• Pracodawca może zobowiązać lekarza do pełnienia dyżuru ponad tygodniową normę czasu pracy, nie może natomiast zobowiązać lekarza do świadczenia pracy ponad tygodniową normę czasu pracy bez zgody lekarza;

• Do czasu pracy lekarzy nie stosuje się art. 151 § 3 kp, przewidującego ograniczenie dopuszczalnej liczby godzin nadliczbowych do 150 w roku kalendarzowym;

• Zasad wynagradzania za czas pełnienia dyżuru nie stosuje się do lekarzy stażystów.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jednolity: Dz.U. 2007 r. Nr 14, poz. 89)

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94)

Zespół
e-prawnik.pl