Alimenty - komu się należą i w jakiej wysokości?

Alimenty są to świadczenia należne od określonych członków rodziny osobom, które potrzebują pomocy materialnej, ponieważ nie są w stanie utrzymać się samodzielnie.

Przede wszystkim, obowiązek zapewnienia tej pomocy (w formie pieniężnej lub w naturze) spoczywa na najbliższej rodzinie - krewnych w linii prostej (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a także dzieci, wnuki i prawnuki) oraz rodzeństwie. W codziennym życiu ten obowiązek wynika z więzi, jaka łączy rodzinę i sprawia, że jej członkowie nawzajem sobie pomagają. Jednak nie zawsze w rodzinie kontakty układają się poprawnie. Dlatego jeśli zaistnieje taka konieczność osoba, która potrzebuje środków do życia, np. chora matka lub bezrobotny brat, może zwrócić się do sądu, aby ten nakazał zobowiązanemu dostarczenie pomocy. Taki wyrok będzie podlegał wykonaniu w drodze egzekucji, co oznacza, że o ściągnięcie potrzebnych sum można zwrócić się do komornika.

Komu i od kogo należą się alimenty?

Alimenty należą się:

  • krewnym w linii prostej (dzieciom, wnukom, itd. oraz rodzicom, dziadkom itd.) i rodzeństwu,

  • dzieciom, także pozamałżeńskim (gdy są niepełnoletnie - niezależnie od tego, czy znalazły się w niedostatku) - od obojga rodziców,

  • matce pozamałżeńskiego dziecka (niezależnie od tego, czy znalazła się w niedostatku) - od ojca dziecka, w wysokości kosztów 3 miesięcznego utrzymania matki w okresie porodu,

  • rozwiedzionemu małżonkowi, o ile nie został on uznany za wyłącznie winnego rozwodu i znajduje się w niedostatku - od byłego małżonka,

  • osobie przysposobionej - od osoby przysposabiającej i odwrotnie, a w pewnych przypadkach także od krewnych przysposobionego (przysposabiającego),

  • pasierbowi, ojczymowi i macosze, o ile przemawiają za tym zasady współżycia społecznego.

Alimentów w zasadzie możesz żądać wtedy, gdy:

  1. znajdujesz się w niedostatku i

  2. nie masz możliwości zapewnienia sobie środków utrzymania we własnym zakresie.

Niedostatek oznacza taką sytuację, w której osoba nie ma własnych środków utrzymania (np. nie pracuje, nie ma renty, emerytury, dochodów z majątku), które byłyby wystarczające dla zaspokojenia jej podstawowych potrzeb. To oznacza, że nawet jeśli ktoś ma dochody, ale są one zbyt małe, by pozwoliły mu się samodzielnie utrzymać - ma prawo domagać się alimentów jednak tylko, o ile w inny sposób nie jest w stanie zapewnić sobie środków do życia. Chodzi tu więc o podstawowe potrzeby umożliwiające przeżycie.

Jeśli znajdziesz się w niedostatku i chcesz żądać pomocy od krewnych, w pierwszej kolejności zobowiązani do świadczenia alimentacyjnego są:

  1. twoje dzieci, wnuki i dalsi zstępni,

  2. rodzice, dziadkowie i dalsi wstępni (jeżeli nie ma zobowiązanych z grupy 1),

  3. rodzeństwo (jeśli nie ma zobowiązanych z grupy 1 i 2).

Gdy zobowiązanych jest kilku w tej samej linii (np. są dzieci i wnuki), to obowiązek spoczywa w pierwszej kolejności na osobie bliższej stopniem (dzieci), a gdy w tej grupie jest kilku zobowiązanych (np. troje dzieci) - od wszystkich można żądać alimentów.

Do kiedy rodzice mają obowiązek utrzymywać swoje dzieci?

Obowiązek utrzymywania dzieci, który spoczywa na rodzicach nie zależy od tego, czy dziecko znajduje się w niedostatku. Jest to cecha szczególna tego uprawnienia do alimentów - tylko w przypadku dzieci (inaczej niż w przypadku wszystkich innych osób uprawnionych). Dziecko nie musi zatem wykazywać, że jest w niedostatku; wystarczy, że wykaże usprawiedliwione potrzeby.

Rodzice mają obowiązek utrzymywania dzieci do czasu, gdy będą one w stanie utrzymać się samodzielnie, a zatem nie zawsze będzie to moment osiągnięcia przez nie pełnoletności.

Ten czas będzie zależał od konkretnej sytuacji: od tego kiedy dziecko zdobędzie zawód i będzie mogło podjąć pracę. Przyjmuje się przykładowo, że osoba będąca na studiach (nie mająca jeszcze tytułu) ma prawo żądać od rodziców środków utrzymania do czasu ukończenia studiów, natomiast dziecko, które jest niepełnosprawne może potrzebować pomocy rodziców przez całe życie.

 Rodzice mogą jednak uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Od czego zależy wysokość alimentów?

Wysokość świadczeń należnych uprawnionej osobie zależy od jej usprawiedliwionych potrzeb, a także od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji.

Potrzeby osoby, która chce otrzymać alimenty to nie tylko to, co niezbędne do życia, czyli podstawowe środki, ale także te środki, które pozwolą jej na funkcjonowanie w środowisku, w którym żyje (np. studenckim). Możliwości zobowiązanego muszą być większe ponadto, czego potrzebuje on do utrzymania siebie i swojej rodziny. Wysokość alimentów zależy zatem od porównania sytuacji obu osób - uprawnionej i zobowiązanej.

Co zrobić jeśli osoba zobowiązana nie płaci alimentów?

Dochodzenie roszczeń z tytułu alimentów dokonuje się w procesie sądowym. Sądem właściwym jest zwykle sąd rodzinny. Po uzyskaniu wyroku zasądzającego alimenty w określonej wysokości należy udać się do komornika, który na podstawie klauzuli wykonalności nadanej przez sąd z urzędu wyrokowi przyznającemu alimenty będzie prowadził przymusową egzekucję alimentów.

 

Pamiętaj, że:

  • Każdemu wyrokowi zasądzającemu alimenty sąd nadaje z urzędu klauzulę wykonalności, a ponadto sąd może wszcząć egzekucję tych świadczeń z urzędu.

  • Można żądać obniżenia wysokości alimentów zasądzonych prawomocnym wyrokiem, jeśli zaszły nowe okoliczności, które uzasadniają zmianę wysokości świadczeń.

  • Jeżeli w ciągu minionych 3 lat do czasu wystąpienia do sądu z żądaniem alimentów osoba, który była już do tych świadczeń zobowiązana swoim zachowaniem sprawiła, że nie ma możliwości utrzymania się (np. zrezygnowała z pracy), zmiany wynikającej z tego zachowania nie uwzglednia sie przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

  • Uporczywe niepłacenie zasądzonych wyrokiem alimentów jest przestępstwem na mocy art. 209 § 1 kodeksu karnego, za które generalnie grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo do roku pozbawienia wolności. Jeżeli zaś sprawca tego czynu naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

 

 

Podstawa prawna:


Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • K.M. 2019-04-18 21:59:59

    Dzien dobry. Od miesiaca jestem po rozwodzie. Zlozylem pozew o rozwod poniewaz moja eks roztrwonila wszystkie pieniadze na ktore pracowalem 9 lat za granica, uslyszalem od niej ze mnie juz nie kocha i w dodatku zaczela spotykac sie z innym mezczyzna. Rozwod odbyl sie bez orzekania o winie i moja byla zona namowila mnie abym placil jej 1600 zl alimentow na dwojke dzieci (4-letnia corka i 10 letni syn) Caly czas bylem przekonany aby to sad ustalil alimenty ale sie w koncu zgodzilem na taka kwote. Moje pytanie czy sad przyznalby taka sama kwote czy mniejsza? Zarabiam od 1400 euro do 2100 euro na miesiac z tym ze musze sie jeszcze z tej kwoty na koniec roku rozliczyc z podatku i oplacic mieszkanie itp. Moja byla zarabiala przed rozprawa ok 200-500 zl na miesiac a teraz twierdzi ze ma 1500-1800 zl na miesiac. Ja pracuje we Francji i bardzo tesknie za dziecmi, w dodatku jak cos kupowalem dzieciom to uslyszalem od syna ze to mama im wszystko kupuje a nie ja- z ta tylko roznica ze za moje pieniadze bo moja eks znalazla prace dopiero po rozwodzie.

  • ktoś 2019-04-08 17:19:20

    O jaką sumę mogę wnioskować w sadzie jeśli esk zarabia 12 000 tys. złotych a ja nigdy nie pracowałam, mąż chciał żebym była w domu i zajmowała się. Teraz jest mi ciężko bez stażu i doświadczenia znaleźć dobrze płatną pracę. Pracuje od niedawna w call center i zarabiam ok 1000 zł. Mam dwójkę dzieci 13 i 21 lat. Wiem, że starsze samo musi wystąpić o alimenty. Na ile mogę liczyć ja plus młodsze dziecko, oraz o ile może ubiegać się starsze?

  • Kowalski 2018-01-07 16:36:24

    Witam Jestem ojcem czworga dzieci.Dwójka przebywa pod opieką mojej byłej żony w Polsce.Sąd zasadzil alimenty w wysokości 1600 zł na obojga.Płaciłem alimenty, gdyż moja obecna partnerka zarabiala wówczas i było nas na to stać.Alimentow nie płacę od dwóch lat gdyż moja sytuacja zmieniła się i zwyczajnie nie stać nas na płacenie takiej kwoty. Z obecną partnerka mam dwójkę dzieci. Koszta utrzymania naszego życia zmieniły sie od tamtego czasu.Dodam iż pracuje w Irlandii i jestem jedyną osobą utrzymująca rodzinę.Moje zarobki nie pozwalają mi na wywiazanie się z obowiązku alimentacyjnego, ledwo starcza na utrzymanie rodziny w Irlandii. Pytanie. Co mi grozi za uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego w mojej sytuacji życiowej i co mogę zrobić? Dodam,iż komornik zarządza już moim małym majątkiem w Polsce, trwa postępowanie egzekucyjne...

  • Martyna 2016-02-28 14:31:45

    Cześć mam dwie córki jedna 13 a druga 19 mam na nie przyznane po 200 zł . Nie mieliśmy ślubu nie płaci on na dzieci ponieważ razem kupiliśmy sklep w którym teraz zamknelam dzialalnosć mialam działalnośc 3 lata. Jeździ on tirem po całym kraju pracuje w strazy czy moge podwyzszyc alimenty. Trudno jest mi znalezc prace jestem ekonomistką mieszkam w wałbrzychu.

  • Żaneta 2016-02-25 14:25:07

    jestem samotna matka mam 2 letnia corke. Mam zasadzone alimenty na mala w wysok. 300zl. Czy mimo to gdy nie bylismy malzenstwem moge sie ubiegac od ojca dziecka alimentow na siebie? nie mam mozliwosci pojscia do pracy gdyz w tym czasie nie mialby sie kto zajac moim dzieckiem. prosze o pomoc.

  • jaco 2013-08-05 12:41:08

    mam takie pytanie place alimenty na corke, porzucila ja matka i adoptowali ja dziadkowie z drugiego malzenstwa. czy nadal musze placic alimenty skoro placi rozwniez matka dzieci? prosze o jakas porade

  • krzysztof 2013-07-20 21:43:22

    mam pytanko mam nakazane placenie alimentów na córke moje pytanie brzmi gdy córka jest matka samotnie wychowującą dziecko czy musze nadal je jej płacic dziekuje Krzysztof

  • jaa 2013-06-26 19:03:30

    mam 18 lat i otrzymuje alimenty od rodzica czy gdybym poszedl do pracy i sie uczyl czy dalej przysługiwały by mi alimenty??

  • a55 2013-02-02 20:15:21

    o jaka sume moge wnioskowac w sadzie jesli eks zarabia 20 000 tys zlotych i ma wlasna firme a ja nie pracuje i nigdy nie pracowalam w malzenstwi -taki byl uklad i teraz jest mi ciezko bez stazu i doswiadczenia znalezc prace i jestem po 30stce?

  • ziomek7788 2012-11-27 02:30:22

    a jakmożna płacić alimęty jak ja chce widywać dzieci swoje,kupowac prezęty,brać je na soboty i niedziele,znać ares dzieci ,,wysyłać im rózne rzeczy ---a matka niedaje adresu,niedaje kontaktu z dziećmi a teściowa podjudza ją i dzieci i byłej kochanka?????chce almęty ale niechce żebym pomagał,chce kase przelewem na kąto,---a ja znam jej rodzine przez 8 lat i wiem że im chodzi tylko o gotówke bo jej rodzina jesz alkocholikami ,pija codziennie i polą 2 paczki papierosów rano tylko do kawy...!!!bez 3-4 win codziennie nie obejdzie sie w ich domu.!!!oni mieszkają w Angli od 4 lat ja dopiero ujestem tu 4 miesiace niemam stałej pracy a one już chca alimęty!!!ja kocham dzieci ale mi narazie jest ciężko a imjest lżej bo biorą tax credit i benefit mają jakieś 2000-2500funtów na dzieci MOJE,a jeszcze chca oskalpować mnie z niczego!!!!kto wie jaka jest wysokość alimętów a Angl jak ja pracuje z agencji płace 500 za dom i jeszcze gas i inne rachunki...???POZDRAWIAM

  • kwizydon4 2012-11-10 08:23:14

    czy dostane alimenty uczac sie zaocznie?

  • platokos 2012-02-18 21:37:39

    Ojciec dziecka ma zasądzone alimenty w wysokości 200 zł.Od 7 lat nie płaci. Matka z dzieckiem obecnie mieszka w Niemczech (wyszła za Niemca)z funduszu alimentacyjnego nie otrzyma pieniędzy, więc jak zmusić ojca do płac, pracuje na czarno.Komornik nie może nic zająć,zamknięte koło,

  • eva 2012-02-18 19:57:41

    mam syna w wieku 5 lat,a byly zarabia 5.000-6.000 tys misiecznie ,prosze mi powiedziec jaka kwote moge walczyc w sadzie???

  • Elzbeita Wydmuch 2012-02-18 16:10:25

    Czy alimenty należą sie równiez bratu przyrodniemu jesli siostra jest w bardzo dobrej sytuacji materialnej ?

  • Maciej 2012-02-18 13:41:33

    Jak traktować dziecko mojej żony (którego nie przysposobiłem), które urodziła jeszcze przed zawarciem związku ze mną, a ojcem biologicznym jest inny mężczyzna w sytuacji gdy będę musiał płacić alimenty na swoje dzieci z naszego zwiazku


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika