Czy szkoła może wykorzystywać wizerunek dziecka? Czy wymagana jest zgoda rodzica?

Co do zasady na rozpowszechnianie wizerunku dziecka, szkoła potrzebuje zgody. Wynika to z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym: Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.

 Ponieważ dzieci nie mają zdolności do czynności prawnych, zgodę na wykorzystanie zdjęć dzieci mogą wyrazić jedynie osoby dorosłe tj. przedstawiciele ustawowi rodzice, opiekunowie.

 Należy jednak podkreślić że zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba której wizerunek jest rozpowszechniany otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

 Ponadto zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

 Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 31.01.2014, I ACa 1452/13, rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zezwolenia, jeśli stanowi on jedynie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawionej całości, tzn. w razie usunięcia wizerunku nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia.

 W przypadku rozpowszechniania wizerunku dziecka bez zgody rodziców może dojść do naruszenia prawa do wizerunku przewidzianego prawem autorskim, danych osobowych na gruncie ustawy o ochronie danych osobowych czy też dóbr osobistych przewidzianych prawem cywilnym.

 W takim przypadku naruszający prawo do wizerunku może liczyć się z odpowiedzialnością cywilną, administracyjną jak również karną.

 Odpowiedzialność cywilna wynika przede wszystkim z prawa autorskiego w zakresie prawa do wizerunku ale również z kodeksu cywilnego w kontekście dóbr osobistych.

 Osoba której wizerunek zostały wykorzystany bez wyraźnej zgody, może żądać:

- zaniechania tego działania

- podjęcia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie.

- a jeżeli naruszenie było zawinione żądać sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub  zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

Odpowiedzialność w zakresie naruszenia  dóbr osobistych wynika z art.  24. k.c.

Ochrona dóbr osobistych:

§  1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Na gruncie ustawy o ochronie danych osobowych, w przypadku naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje przywrócenie stanu zgodnego z prawem np.  usunięcie uchybień czy też usunięcie przetwarzanych danych osobowych.

GIODO może nałożyć też grzywnę w celu przymuszenia wykonania powyższej decyzji.

Ponadto GIODO  może skierować do organu powołanego do ścigania przestępstw zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, dołączając dowody dokumentujące podejrzenie.

Niedopuszczalne przetwarzanie danych osobowych zgodnie z art. 49 ustawy o ochronie danych osobowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przemysław Lech

Radca Prawny