Jak rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej? (porada nie uwzględnia zmian wynikających z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej)

Działalnością gospodarczą według prawa polskiego, jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, jeżeli jest wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Oznacza to, że działalność gospodarcza zawsze skierowana jest na osiągnięcie zysku, a ten, kto ją wykonuje powinien działać jako jednostka zorganizowana i stale zajmująca się wykonywaniem działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej jest ograniczone do niektórych tylko dziedzin aktywności :

• produkcji,
• budownictwa,
• handlu,
• świadczenia usług,
• rozpoznawania i eksploatacji zasobów naturalnych.

Tak pojmowaną działalność gospodarczą może w Polsce prowadzić każdy. Oznacza to, że przedsiębiorcą może być zarówno osoba fizyczna, prawna a także niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Zatem przedsiębiorcą nie jest sama spółka cywilna, lecz osobno wszyscy jej wspólnicy.

W odniesieniu do osób pełniących ważne funkcje w państwie, dla ochrony społeczeństwa przed korupcją, ustawy wprowadzają pewne ograniczenia podejmowania działalności gospodarczej.

Za przedsiębiorców nie uznaje się natomiast (i nie stosuje do tego rodzaju działalności przepisów ustawy Prawo działalności gospodarczej) osób prowadzących działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Ze względu na to, jakich czynności należy dopełnić przed rozpoczęciem jej prowadzenia działalność gospodarcza może być podejmowana po uzyskaniu:

1. wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub właściwego rejestru,
2. koncesji lub zezwolenia.

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia wolność prowadzenia działalności gospodarczej, jednak pewne dziedziny tej działalności są zastrzeżone dla państwa ze względów bezpieczeństwa, ochrony jego interesów lub dla zapewnienia należytego wykonywania działalności. Jeśli przedsiębiorca chce prowadzić działalność w jednej z zastrzeżonych dziedzin, musi postarać się o uzyskanie od państwa pozwolenia (koncesja).

Koncesje są wymagane między innym na: handel bronią, wyrób alkoholu i papierosów, usługi transportowe lotnicze i kolejowe, rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych, usługi ochroniarskie. W niektórych dziedzinach działalności gospodarczej odrębne przepisy przewidują obowiązek uzyskania zezwolenia. O konieczności uzyskania zezwoleń i zasadach ich udzielania stanowią przepisy szczególne.

Przed rozpoczynaniem działalności dobrze jest upewnić się, czy nie jest dla niej wymagana koncesja (lub zezwolenie) i podjąć starania o jej uzyskanie.

Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez spółki prawa handlowego wynika już z samego faktu ich powstania (przeważnie taki jest cel ich utworzenia) i wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Podobnie jest w przypadku innych osób prawnych: są wpisywane do właściwych rejestrów.

Gdy natomiast działalność zamierza prowadzić osoba fizyczna (lub wspólnicy spółki cywilnej), powinna zgłosić wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez urząd gminy właściwy dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Miejscem zamieszkania przedsiębiorcy jest miejscowość, w której przebywa przedsiębiorca z zamiarem stałego pobytu.

Nieco bardziej skomplikowane są zasady rozpoczynania działalności gospodarczej w Polsce przez osoby zagraniczne.

Jak uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

Wpis do ewidencji działalności gospodarczej pełni głównie funkcję statystyczną, nie jest w żadnym wypadku sposobem kontroli działalności przedsiębiorców. Należy go dokonać, jeśli przedsiębiorca jest osobą fizyczną lub prowadzi działalność w formie spółki cywilnej (jednakże wtedy zgłoszenia powinien dokonać każdy wspólnik z osobna będący przedsiębiorcą).

Dane zgłoszone do ewidencji są jawne i dane osobowe w niej zawarte nie podlegają przepisom ustawy o ochronie danych osobowych.

Żeby wpisać działalność gospodarczą do ewidencji należy dokonać zgłoszenia (teoretycznie może być dokonane nawet ustnie, ale w praktyce dokonuje się go na ustalonym formularzu), w którym przedsiębiorca podaje:

1. oznaczenie przedsiębiorcy oraz jego numer ewidencyjny PESEL, o ile taki posiada,
2. oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy, a jeżeli stale wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania – również wskazanie tego miejsca i adresu zakładu głównego, oddziału lub innego stałego miejsca wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej,
3. przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polska Klasyfikacją Działalności (PKD),
4. datę rozpoczęcia działalności.

Zgłoszenie do ewidencji powinno zostać dokonane przed rozpoczęciem planowanej działalności.

Jeżeli przedsiębiorca uzyskał wpis do ewidencji przed 1 stycznia 2004 r., obowiązany jest uzupełnić brakujące dane (w szczególności przedmiot wykonywanej działalności zgodnie z PKD) w terminie do 1 stycznia 2005 r. pod rygorem odmowy wydania zaświadczenia o wpisie.

Czas rozpatrzenia tego zgłoszenia to maksymalnie 14 dni. Nie są przy tym wymagane dodatkowe dokumenty potwierdzające prawdziwość danych, wpisu dokonuje się zgodnie ze zgłoszeniem. Nie trzeba także wykazywać, że ma się środki potrzebne na podjęcie wskazanej działalności. Można odmówić wpisu do ewidencji tylko jeśli zgłoszenie jest niepełne lub zawiera inne braki formalne, jeśli dotyczy działalności, która nie podlega wpisaniu do ewidencji lub jeśli prawomocnie orzeczono zakaz wykonywanej określonej w zgłoszeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Na odmowę wpisu przysługuje odwołanie do wojewody.

Pamiętaj, że:

• Łącznie ze zgłoszeniem do ewidencji działalności gospodarczej można złożyć wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) oraz zgłoszenie identyfikacyjne lub aktualizacyjne do urzędu skarbowego, które to wnioski są przesyłane przez organ ewidencyjny do właściwego urzędu statystycznego lub wskazanego przez przedsiębiorcę urzędu skarbowego, niezwłocznie po dokonaniu wpisu do ewidencji, wraz zaświadczeniem o tym wpisie,
• Zarządzanie własnym majątkiem (np. wynajmowanie mieszkań w swojej kamienicy lokatorom) zasadniczo nie jest działalnością gospodarczą,
• Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji lub niezgłoszenie zaistniałych zmian jest wykroczeniem, za które grozi kara ograniczenia wolności lub grzywny.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 19 listopada 1999r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. 1999r., nr 10, poz. 117 ze zmianami),
• Ustawa z dnia 20 maja 1971r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. 1971r., nr 12 poz. 114 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.