Likwidacja działalności gospodarczej a PIT

17.8.2009

Na czym polega likwidacja działalności gospodarczej?

Przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - regulującej podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie - nie definiują likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną, używają natomiast pojęcia wykreślenia przedsiębiorcy z ewidencji. Jak stanowi art. 39 wskazanej ustawy, organ ewidencyjny jest obowiązany do przekazania drogą elektroniczną, w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji, informacji o wykreśleniu przedsiębiorcy z ewidencji właściwemu ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania przedsiębiorcy: urzędowi statystycznemu, naczelnikowi urzędu skarbowego oraz oddziałowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

O likwidacji działalności gospodarczej stanowią natomiast ustawy podatkowe. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują jednak wprost pojęcia likwidacji działalności. Przyjmuje się, na gruncie tych przepisów, iż likwidacja działalności to trwałe zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej. Oczywiście moment zaprzestania działalności nie jest tożsamy z momentem wykreślenia, który na ogół następuje później niż zaprzestanie wykonywania działalności (faktyczna likwidacja działalności), stąd nieuprawnione wydaje się utożsamianie likwidacji działalności gospodarczej z wykreśleniem przedsiębiorcy z ewidencji. Zatem na gruncie podatkowym za datę likwidacji działalności gospodarczej uważa się datę określoną w zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej. Nie stanowi natomiast likwidacji całkowita lub częściowa zmiana branży albo zmiana formy prawnej, w jakiej prowadzona jest działalność, lub zmiana umowy spółki nie mającej osobowości prawnej. Przykładowo w razie zawiadomienia urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej dochód ze sprzedaży środków trwałych pozostaje nadal dochodem z działalności gospodarczej.

Jakie są obowiązki podatnika w związku z likwidacją działalności?

W związku z likwidacją działalności gospodarczej podatnicy podatku dochodowego opłacanego na ogólnych zasadach (tj. zarówno według progresywnej skali podatkowej, jak również wg 19% stawki podatku liniowego) zobowiązani są do sporządzenia spisu z natury.

W przypadku podatku dochodowego opłacanego na ogólnych zasadach spis z natury ma na celu ustalenie dochodu do opodatkowania na dzień likwidacji działalności gospodarczej. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 24 ust. 3 tej ustawy) stanowią, że w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, niebędących środkami trwałymi – takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, a jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił – w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja. Za datę likwidacji działalności gospodarczej uważa się datę określoną w zawiadomieniu złożonym naczelnikowi urzędu skarbowego.

Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli:

w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.

Obowiązek sporządzenia na dzień likwidacji spisu z natury wynika - w zależności od rodzaju prowadzonej dokumentacji księgowej: z postanowień ustawy o rachunkowości, gdy podatnik prowadzi księgi rachunkowe, a w przypadku podatnika, który prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów - z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie jej prowadzenia.

Na podstawie prowadzonej przez podatnika księgi ustala się także wskaźnik procentowy udziału dochodu w przychodach. Ustalenie tego wskaźnika w pierwszej kolejności dokonuje się na podstawie dochodów miesięcznych, biorąc pod uwagę 3 miesiące poprzedzające miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności. Jeżeli w okresie 3 miesięcy, poprzedzających miesiąc w którym nastąpiła likwidacja, podatnik nie osiągnął dochodu (poniósł stratę bądź przychód był równy kosztom jego uzyskania) procentowy wskaźnik udziału dochodu w przychodach ustala się na podstawie danych za rok poprzedzający rok, w którym nastąpiła likwidacja działalności.

W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, spisem z natury podatnik obejmuje towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, wyroby gotowe, braki i odpadki oraz rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia.

Jaki podatek dochodowy trzeba zapłacić w związku z likwidacją działalności gospodarczej?

W przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych opłacanego na ogólnych zasadach podatek od dochodu obliczonego przy zastosowaniu wartości remanentu i wskaźnika procentowego wynikającego z udziału dochodu w przychodach, o którym mowa w art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% tego dochodu.

Jak należy odprowadzić podatek?

Podatek uiszcza się w terminie płatności zaliczki za ostatni miesiąc prowadzenia działalności, tj.

do 20 miesiąca następującego po miesiącu w którym nastąpiła likwidacja działalności, a w przypadku podatników, którzy wybrali kwartalny sposób wpłacania zaliczek – w terminie płatności zaliczki za ostatni kwartał prowadzenia działalności. W tym przypadku podatnik jest obowiązany w terminie płatności tego podatku złożyć w urzędzie skarbowym spis pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, w tym także dzieł sztuki, eksponatów muzealnych i aparatury audiowizualnej, niebędących środkami trwałymi, wycenionych według cen zakupu, jeżeli wydatki na ich nabycie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Dochodu z likwidacji działalności, opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem dochodowym, nie łączy się z dochodami z innych źródeł i nie wykazuje się go w zeznaniu rocznym, jeśli został ustalony w okresie od stycznia do listopada roku podatkowego. W przypadku likwidacji działalności gospodarczej w grudniu roku podatkowego, zgodnie z dyspozycją art. 45 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód ten rozlicza się w zeznaniu rocznym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym.

Zob. też: Likwidacja działalności gospodarczej i ryzyko podwójnego opodatkowania VAT

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zm.);
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1807, ze zm.);
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 2002 r., Nr 76, poz. 694, ze zm.);
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. 2003 r., Nr 152, poz. 1475, ze zm.)

Oprac. na podst.: www.mf.gov.pl