Odliczanie podatku VAT od paliwa i części - stan prawny do 22 sierpnia 2005 r.

Zmiany w ustawie o VAT nie ominęły również kwestii związanych z odliczaniem paliwa do samochodów firmowych. Poniżej omówimy regulacje obowiązujące do 21.08.2005 r. oraz nowe przepisy, które obowiązują od 22.08.2005 r.  

Pamiętajmy, że faktury dokumentujące sprzedaż paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu, wlewanych do baku samochodu i innych pojazdów samochodowych, powinny zawierać numer rejestracyjny tego samochodu – wymóg taki wynika z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25.05.2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798, ze zm.). 

Odliczanie podatku od paliwa i części na „starych” zasadach

 

Zgodnie z przepisem art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 21.08.2005 r., podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku od nabywanych paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, których dopuszczalna ładowność była mniejsza od wyliczonej zgodnie ze wzorem „Lisaka” oraz tych, które w w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania takiego świadectwa nie miały określonej dopuszczalnej ładowności lub ilości miejsc.  

Pomimo tego, że podatnik miał więc prawo do odliczenia połowy podatku zawartego w fakturze nabycia albo z faktury czynszowej, w przypadku paliwa, oleju napędowego oraz gazu, używanych do tankowania samochodów osobowych, prawo to nie przysługiwało w ogóle. 

Jeżeli chodzi o odliczanie podatku VAT od części samochodowych, ustawodawca nie przewidywał w tym względzie żadnych ograniczeń – oczywiście poza związkiem ze sprzedażą opodatkowaną. Wyjątkiem było (i jest) limitowanie ograniczenia odliczenia w przypadku nabycia części niezbędnych do wytworzenia samochodu we własnym zakresie. 

Czy nowe przepisy są korzystniejsze dla podatnika i czy przewidziano regulacje przejściowe?

 

Podobnie, jak „stare” regulacje, tak również nowe przepisy stanowią, że odliczenia podatku VAT nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3 – a więc samochodów, których masa całkowita nie przekracza 3,5 tony. Jeśli więc podatnik użytkuje taki samochód, nie ma prawa do odliczenia podatku VAT w ogóle.

Natychmiast po uchwaleniu zmian w ustawie powstały wątpliwości, czy można odliczać podatek od paliwa nabytego do samochodów, które pomimo mniejszej niż 3,5 tony masy całkowitej, dają prawo do odliczenia całości podatku (mowa o samochodach, które wymieniliśmy w jednym z poprzednich artykułów o firmowych samochodach w podrozdziale „W przypadku których samochodów dopuszczalne jest pełne odliczenie?”. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, iż przepis art. 88 ust. 1 pkt 3 w nowym brzmieniu odwołuje się jedynie do art. 86 ust. 3, zaś pojazdy, w przypadku których dopuszczalne jest pełne odliczenie podatku pomimo mniejszej masy całkowitej, zostały wymienione w ust. 4. Wątpliwości interpretacyjne mogły skłaniać do stanowiska, że pomimo możliwości odliczenia 100% podatku np. od samochodu typu „van” przy jego zakupie, podatnik nie mógłby odliczać podatku od paliwa wlewanego do baku tego samochodu. Wątpliwości wyjaśnił Minister Finansów, stając na stanowisku pozwalającym na pełne odliczenie podatku w przypadku samochodów, których masa całkowita jest mniejsza niż 3,5 tony, ale w stosunku do których przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku przy ich nabyciu (zgodnie z art. 86 ust. 4-5c ustawy). Ministerstwo Finansów stwierdziło, że: „(…) Zgodnie z nowym brzmieniem art. 86 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6 000 zł. Jednakże w ust. 4 tego artykułu wskazano, że przepis ten nie dotyczy określonych pojazdów samochodowych, tzw. dostawczych, takich jak np. mających jeden rząd siedzeń oddzielony od części przeznaczonej do przewozu ładunków trwałą przegrodą, mających więcej niż jeden rząd  siedzeń i określoną przestrzeń ładunkową wskazaną w przepisie, mających otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków czy też  pojazdów o przeznaczeniach specjalnych wymienionych w ustawie. Oznacza to, że dla pojazdów wymienionych w ust. 4 art. 86 w nowym brzmieniu, odliczenie podatku od ich nabycia będzie przysługiwało w pełnej wysokości na ogólnych zasadach.

Znowelizowany przepis art. 88 ust. 1 pkt  3 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi o braku możliwości odliczenia podatku od paliwa wykorzystywanego do samochodów i pojazdów wymienionych w art. 86 ust. 3. W przepisie tym są wymienione samochody osobowe oraz pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Przepis ten nie dotyczy jednak wszystkich pojazdów o takiej właśnie dopuszczalnej masie całkowitej. Zakres przedmiotowy samochodów i pojazdów, które objęte są regulacją art. 86 ust. 3 znowelizowanej ustawy, jest określony również przez ust. 4 tego artykułu. Przepis art. 86 ust. 4 jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości wskazuje, że przepis art. 86 ust. 3 nie dotyczy, a zatem nie obejmuje pewnych kategorii pojazdów.  Tym samym zakaz odliczenia podatku od paliwa, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 3, nie odnosi się do paliwa wykorzystywanego do pojazdów, których ten przepis nie dotyczy. Oznacza to zatem, że podatnikowi będzie przysługiwało odliczenie podatku od paliwa wykorzystywanego do pojazdów wymienionych  w art. 86 ust. 4. Warto jednak pamiętać, że spełnienie wymagań dla niektórych pojazdów samochodowych wymienionych w ust. 4 art. 86, stwierdza się na podstawie zaświadczenia wydanego przez okręgową stację kontroli pojazdów”. 

Wyjaśnienie powyższe zostało opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, ale trzeba pamiętać, iż nie jest ono żadną urzędową interpretacją. 

Czy dla odliczania paliwa przewidziano okres przejściowy?

 

Niestety w przypadku odliczania paliwa podatnicy nie mogą liczyć na przepisy pozwalające na kontynuację odliczania podatku, jak np. w przypadku umów leasingowych. Jedyny przepis przejściowy odnoszący się do kwestii związanych z odliczaniem paliwa, dotyczy problematyki terminu badania technicznego. Zgodnie z art. 5 ustawy zmieniającej ustawę o VAT, na potrzeby art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT (a więc przepisu zabraniającego odliczania podatku od paliwa do samochodów osobowych), w stosunku do samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 4 pkt 1-4 (a więc pojazdów z „grupy 1-4”, o której pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów o samochodzie w firmie), nabytych przed dniem 1.06.2005 r., dodatkowe badanie techniczne, niezbędne dla samochodów z „grupy 1-4” powinno być przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli przed terminem najbliższego obowiązkowego badania technicznego lub przed upływem 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, pojazd z „grupy 1-4” stanie się przedmiotem dokonania dostawy, dodatkowe badanie techniczne, powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania dostawy.  

Poza ww. przepisem, w odniesieniu do odliczania paliw nie obowiązuje żaden przepis przejściowy. Jeżeli więc masa całkowita samochodu nie przekracza 3,5 tony a nie jest to samochód, w stosunku do którego można odliczyć całość podatku bez względu na masę całkowitą, podatnikowi nie przysługuje odliczenie podatku od paliwa, choćby miał takie prawo przed dniem 22.08.2005 r. Bez znaczenia pozostaje przy tym np. okoliczność, że podatnik odlicza w dalszym ciągu całość podatku od rat leasingowych na zasadzie praw nabytych.  

Przykład

Podatnik użytkuje na podstawie umowy leasingu, zawartej w czerwcu 2004 r. samochód osobowy, 5-cio osobowy, o dopuszczalnej ładowności 840 kg i masie całkowitej 2 tony. Ponieważ samochód ten spełnia wymogi, określone we wzorze „Lisaka” (minimalna dopuszczalna ładowność, uprawniająca do pełnego odliczenia podatku od rat leasingowych, dla takiego samochodu wynosi 697 kg), podatnik do dnia 21.08.2005 r. odlicza 100% podatku zarówno od rat leasingowych, jak również od paliwa.

W związku z nowymi regulacjami, aby zachować prawa nabyte, dotyczące odliczenia z tytułu rat leasingowych, podatnik musi zarejestrować umowę we właściwym urzędzie skarbowym najpóźniej do dnia 15 czerwca 2005 r. Jeśli umowa została zarejestrowana w tym terminie, podatnik ma w dalszym ciągu prawo do pełnego odliczenia podatku od rat leasingowych. Od dnia 22.08.2005 r. nie może już jednak w ogóle odliczać podatku od paliwa, tankowanego do tego samochodu. 

UWAGA!

Nowe zasady odliczania podatku VAT od paliw obowiązują od 22.08.2005 r. i dopiero od tego dnia okręgowe stacje kontroli pojazdów mogą wydawać zaświadczenia. Oczywiście, rzadko który podatnik uzyska to zaświadczenie już w dniu 22.08.2005 r. Mogłoby się zatem wydawać, że podatnik nie ma prawa do odliczania podatku aż do chwili uzyskania ww. zaświadczenia. Jednakże ustawodawca zaznaczył, że na potrzeby związane z odliczaniem podatku od paliw, badanie powinno być przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 12 miesięcy od dnia 1.06.2005 r. Podatnicy uzyskali więc sporo czasu na przeprowadzenie tego badania.

W tej sytuacji podatnik do czasu przeprowadzenia badania przez okręgową stację kontroli pojazdów sam decyduje, czy jego samochód spełnia warunki określone dla „grupy 1-4”, zaś uzyskane zaświadczenie stanowi jedynie formalne potwierdzenie ich spełnienia. Gdyby zaś podatnik w przewidzianym ustawą terminie nie przeprowadził badania lub też gdyby przeprowadzone badanie wykazało brak spełnienia ww. warunków, wówczas będzie miał obowiązek skorygować deklaracje w związku z nienależytym odliczeniem podatku. 

Czy przewidziano nowe regulacje dla odliczania podatku od części?

Odnośnie części zamiennych nabywanych do samochodów osobowych, w dalszym ciągu nie istnieją żadne ograniczenia w odliczaniu podatku VAT. Ustawodawca ograniczył jedynie prawo do odliczania podatku od części nabytych do wytworzenia samochodu przez podatnika we własnym zakresie.

Podstawa prawna:

  • Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. 2005 r., Nr 95, poz. 798, ze zm.);

  • Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 r., Nr 54, poz. 535, ze zm.);
  • Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2005 r., Nr 90, poz. 756) 

  • A.J.
    Zespół e-prawnik.pl

    Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

    Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


    Masz inne pytanie do prawnika?

     

    Komentarze

    • Fair Play 2013-01-25 00:08:35

      Podobno odliczanie Vat-u najlepiej idzie firmom transportowym i nie tylko, które skupują faktury za paliwo na stacjach (pozostawione paragony zbiera obsługa i za drobną opłatą wystawia zamawiane faktury). Traci na tym PKB i całe społeczeństwo, ponieważ większe firmy stać na zapłatę całości podatku proponuję częstsze kontrole typu: porównanie odliczonych kwot za paliwo z faktycznym przebiegiem, wynikającym choćby z przebiegu w dok. przeglądów technicznych pojazdów. Uczciwa konkurencja = wyższy PKB = wyższe płace dla pracowników


    Potrzebujesz pomocy prawnej?

    Zapytaj prawnika