Rozpoczynanie działalności gospodarczej na Ukrainie

Przemiany ustrojowe i kryzys na Ukrainie na pierwszy rzut oka nie sprzyjają inwestycjom na obszarze tego kraju ze względu na zawirowania polityczne i niepewność sytuacji ekonomicznej tego kraju. Z drugiej strony, rewolucja 2014 roku oznaczała przełamanie dotychczasowej dominacji przestrzeni politycznej i gospodarczej Ukrainy przez osoby związane z Partią Regionów byłego prezydenta Wiktora Janukowycza. Ukraina zaczęła również coraz mocniej harmonizować swoje prawo z systemem prawnym Unii Europejskiej. Starania o napływ kapitału związany z inwestycjami zagranicznymi powodują, że przedsiębiorcom zachodnim coraz łatwiej jest rozszerzyć działalność na rynek ukraiński.

Konsekwencją powyższego jest rosnące zainteresowanie Klientów naszej Kancelarii otwieraniem działalności gospodarczej na Ukrainie. Dzięki znajomości języków ukraińskiego i rosyjskiego u niektórych członków naszego zespołu oraz współpracy prawników z Ukrainy (w szczególności ze Lwowa i Kijowa) pomagamy naszym Klientom w stawianiu pierwszych kroków za wschodnią granicą.

Istnieją trzy podstawowe i najczęściej wybierane formy rozpoczęcia działalności gospodarczej na Ukrainie przez cudzoziemców: 1) założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (ТОВ (TOW) – Товариство з обмеженою відповідальністю), 2) otworzenie przedstawicielstwa przedsiębiorcy zagranicznego (Постійне представництво іноземної компанії – stałe przedstawicielstwo spółki zagranicznej), 3) założenie jednoosobowej działalności gospodarczej (ФОП (FOP) – Фізична особа-підприємець, czyli osoba fizyczna-przedsiębiorca). Niniejszy tekst krótko porówna pierwszą i drugą z wyżej wymienionych form prowadzenia działalności – jednoosobowa działalność gospodarcza co do zasady może zostać założona tylko przez osobę posiadającą rezydencję podatkową na Ukrainie, co z reguły nie wchodzi w rachubę dla przeważającej części polskich przedsiębiorców ze względu na konieczność wykazania przed fiskusem, że przebywa się na Ukrainie przez co najmniej 183 dni w roku.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prawa ukraińskiego

 Kapitał

Zasady ustrojowe dotyczące TOW nie różnią się w zasadzie od polskiej sp. z o.o. – zasadniczo bowiem może ona podejmować każdy rodzaj działalności, obejmuje się w niej udziały (z tą różnicą, że nie istnieje minimalna wartość kapitału zakładowego – w Polsce jest on na poziomie 5.000 zł), konieczne jest, by zatrudniała ona dyrektora (odpowiednik prezesa zarządu).

Formalności

Dyrektor – przynajmniej na etapie tworzenia spółki – musi być Ukraińcem. Cudzoziemcy mają prawo objąć to stanowisko, jednak wiąże się to z koniecznością uzyskania dla tej osoby zezwolenia na pracę i pobyt na Ukrainie, co nie jest możliwe, dopóki pracodawca takiej osoby (zakładana spółka) nie powstanie. Proces rejestracji TOW od momentu przygotowania kompletu informacji potrzebnych do jej założenia (podanie nazwy firmy i wielkości kapitału zakładowego, adresu na Ukrainie, pod którym znajdować się będzie (faktycznie lub wirtualnie – tzw. adres prawny) siedziba spółki) i przygotowania odpowiednich dokumentów nie powinien trwać dłużej niż tydzień. Również opłata za rejestrację jest stosunkowo niska – 170 UAH.

Podatki

TOW może zarejestrować się jako podatnik VAT po uzyskaniu odpowiednich przychodów lub pod warunkiem posiadania kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 300.000 UAH. Przedsiębiorstwo działające jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością co do zasady opodatkowane jest podatkiem dochodowym (w 2015 roku na poziomie 18%). Z kolei od wynagrodzeń pracowników pracodawca zobowiązany jest odprowadzać podatek od dochodu osób fizycznych w wysokości 18%. Wydatki te należy dodatkowo powiększyć o składki na świadczenia socjalne, obliczane na podstawie kosztów pracodawcy, poniesionych na wynagrodzenie danego pracownika (32% na ubezpieczenie emerytalne, 4% na ubezpieczenie społeczne, 1,5% na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia).

Finansowanie działalności spółki

Zasadniczym źródłem dochodu spółki powinno być wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez nią usług lub produkowanych towarów. Działalność spółki może jednak być także finansowana za pomocą pożyczek, udzielanych przez jej spółkę-matkę. Udzielenie takiej pożyczki wiąże się jednak z koniecznością uzyskania indywidualnego zezwolenia od Banku Narodowego Ukrainy. Dodatkowym źródłem kapitału mogą być dopłaty na kapitał zakładowy spółki – wymagają one jednak zmiany umowy spółki i rejestracji tego faktu w organie rejestrowym.

Stałe przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego

Stałe przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego jest w zakresie swojej działalności ograniczone w porównaniu do TOW – może ono bowiem prowadzić działalność wyłącznie w zakresie rodzajów działalności wyszczególnionych dla przedsiębiorstwa głównego (określonych na podstawie ukraińskiego odpowiednika kodów PKD – КВЕД (коди видів економічної діяльності – kody rodzajów działalności gospodarczej)). Przedstawicielstwo może występować w formie niekomercyjnej (prowadzi działalność nie w celu zarobkowym) lub komercyjnej.

Założenie przedstawicielstwa wymaga więcej czasu (ok. 2 miesiące) oraz nakładów finansowych (opłata za rejestrację takiego podmiotu wynosi aż 2.500 USD). Podobnie jak TOW, stałe przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego posiada osobowość prawną. Jego podstawową zaletą i przewagą nad TOW jest możliwość zatrudniania cudzoziemców na terytorium Ukrainy bez konieczności uzyskania dla nich pozwoleń na pracę i pobyt. Istnieją również pewne ułatwienia w transferowaniu dochodów przedstawicielstwa do firmy matki. Oznacza to, że jeśli zależy nam na możliwości stosunkowo bezproblemowego zatrudniania własnych – np. polskich – pracowników w przedstawicielstwie na Ukrainie, opcja ta wydaje się bardziej korzystna.

Podsumowanie

Obie przedstawione wyżej formy działalności gospodarczej na Ukrainie podlegają takim samym podatkom i składkom, każda z nich posiada jednak odrębne, właściwe sobie cechy. W większości sytuacji, ze względu na większą elastyczność, szybkość otwarcia oraz mniejsze wydatki związane z rozpoczęciem działalności, bardziej godną polecenia formą jest TOW, jednak w pewnych przypadkach, szczególnie, gdy szybkie rozpoczęcie działalności na Ukrainie nie jest priorytetem, za to przydatne będą ułatwienia w zatrudnianiu obcokrajowców, przedstawicielstwo może być bardziej opłacalną alternatywą.

Należy pamiętać, że w obu przypadkach co do zasady na etapie zakładania spółki lub przedstawicielstwa konieczny jest wyjazd na Ukrainę w celu załatwienia wymaganych formalności. Klient może dokonać ich samodzielnie, jednak rekomendowana jest pomoc prawnika z naszej Kancelarii, względnie dokonanie tych czynności przez nas na podstawie pełnomocnictwa. Znajomość podstaw prawa ukraińskiego, języków ukraińskiego i rosyjskiego, a także specyfiki realiów tego kraju przydają się w kontaktach z urzędami, prawnikami i przedsiębiorcami ukraińskimi, dlatego też polecamy Klientom nie działać na własną rękę, otwierając się na rynki wschodnie.


Piotr Grochowski

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika