Squeeze out-czyli wykupienie akcji drobnych akcjonariuszy

Kiedy wykluczenie drobnych akcjonariuszy jest dopuszczalne?

Z uwagi na fakt, iż wykluczenie akcjonariusza stanowi zawsze ingerencję w jego prawa majątkowe, kodeks spółek handlowych uzależnia możliwość jego dokonania od spełnienia kilku przesłanek.

Wykluczenie drobnych akcjonariuszy może nastąpić tylko w uchwale walnego zgromadzenia akcjonariuszy, a także uzależnione jest od wykupu akcji wykluczonych akcjonariuszy.

Wykluczenie możliwe jest tylko wówczas, gdy drobni akcjonariusze reprezentują nie więcej niż 5% kapitału zakładowego spółki. Wykup akcji ma charakter przymusowy i może być dokonany przez nie więcej niż 5 akcjonariuszy, którzy skupili w swym ręku nie mniej niż 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5% kapitału zakładowego.

Z uwagi na wyjątkowość opisywanej sytuacji, uchwała o przymusowym wykupie akcji drobnych akcjonariuszy musi być podjęta kwalifikowaną większością 95% głosów oddanych. Kodeks zastrzega jednak, że statut spółki akcyjnej może przewidywać surowsze warunki powzięcia uchwały. Warunki te mogą dotyczyć zarówno samej większości, która konieczna jest do powzięcia takiej uchwały, jak i co do stanu posiadanych akcji zarówno akcjonariuszy mniejszościowych jak i dokonujących wykupu. Należy jednak pamiętać, że warunki określone przez statut mogą być tylko surowsze. Nie mogą więc określać np. korzystniejszej (mniejszej niż 95%) większości głosów ani też nie mogą uprawniać do wykupu akcji więcej niż pięciu akcjonariuszy, czy też 5 akcjonariuszy posiadających mniej niż 95% kapitału zakładowego, ani też nie mogą uprawniać do wykupu akcjonariuszy, którzy posiadają mniej niż 5% kapitału zakładowego spółki.

Podjecie uchwały o przymusowym wykupie akcji

Uchwała o przymusowym wykupie akcji drobnych akcjonariuszy może być podjęta tylko w drodze jawnego oraz imiennego głosowania oraz powinna zostać ogłoszona. Przy podejmowaniu tej uchwały nie ma znaczenia uprzywilejowanie akcjonariuszy co do głosu – jedna akcja ma siłę jednego głosu.

Co powinna zawierać uchwała?

Uchwała, w której walne zgromadzenie zdecydowało o przymusowym wykupie akcji drobnych akcjonariuszy powinna określać akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje. Uchwała ta powinna także określać rodzaj akcji przypadający każdemu z nabywców. Akcjonariusze, którzy mają dokonać wykupu i którzy głosowali za przyjęciem uchwały, odpowiadają solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu.

Skuteczność uchwały o przymusowym wykupie akcji

Skuteczność uchwały o przymusowym wykupie akcji uzależniona jest od wykupienia akcji podlegających wykupowi zgodnie z podjętą uchwałą, a także akcji przedstawionych do wykupu przez akcjonariuszy mniejszościowych, których akcje nie zostały objęte uchwałą. Ci bowiem akcjonariusze, których akcje nie zostały objęte uchwałą o wykupie, mogą wybrać: pozostanie w spółce albo wystąpienie z niej poprzez przedstawienie posiadanych przez nich akcji do wykupu.

Akcjonariusze mniejszościowi, których akcje (objęte uchwałą o przymusowym wykupie) podlegają przymusowemu wykupowi, powinni, w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały, złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do rozporządzenia spółki. Jeżeli akcjonariusz taki nie złożył dokumentu akcji w tym terminie, zarząd unieważnia ją, a nabywcy (dokonującego wykupu) wydaje nowy dokument akcji pod tym samym numerem emisyjnym.

Natomiast akcjonariusze, których akcje nie zostały objęte uchwałą o wykupie akcji, a którzy byli obecni na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, powinni, w terminie dwóch dni od dnia walnego zgromadzenia akcjonariuszy, złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do rozporządzenia spółki. Akcjonariusze, których akcje nie zostały objęte uchwałą o wykupie, a którzy nie byli obecni na WZA powinni złożyć dokumenty akcji lub dowody ich złożenia w ciągu miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały. Akcjonariuszy, którzy nie złożą dokumentów akcji lub dowodów ich złożenia w przewidzianym terminie uważa się za wyrażających zgodę na pozostanie w spółce.

Wykup akcji

Wykupu akcji dokonuje zarząd po cenie notowanej na rynku regulowanym, według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały o przymusowym wykupie. Jeżeli natomiast akcje nie są notowane, cenę wykupu ustali biegły wybrany przez walne zgromadzenie. Do dnia uiszczenia całej sumy wykupu, akcjonariusze mniejszościowi, których akcje podlegają przymusowemu wykupowi, a także akcjonariusze mniejszościowi, których akcje nie były objęte uchwałą o przymusowym wykupie, a którzy przedstawili akcje do wykupu, zachowują wszystkie uprawnienia z akcji.

W przypadku gdy walne zgromadzenie nie zdoła wybrać biegłego, która ma dokonać wyceny akcji, zarząd powinien zwrócić się o wyznaczenie biegłego do sądu rejestrowego.

Akcjonariusze, którzy dokonują wykupu akcji powinni wpłacić na rachunek spółki cenę wykupu w terminie trzech tygodni od dnia ogłoszenia ceny wykupu przez zarząd. Są oni odpowiedzialni solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu.

Pamiętaj że:

• skuteczność uchwały o przymusowym wykupie akcji uzależniona jest od faktycznego dokonania wykupu akcji,

• statut może określać inne – lecz tylko surowsze – warunki przymusowego wykupu akcji drobnych akcjonariuszy,

• akcjonariusze, których akcje nie zostały objęte uchwałą o przymusowym wykupie, mogą pozostać w spółce albo wystąpić z niej, przedstawiając swoje akcje do wykupu,

• przepisów o przymusowym wykupie akcji nie stosuje się do spółek publicznych

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami)

Zespół
e-prawnik.pl