Forma uchwały wspólników wyrażająca zgodę na zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością są zbywalne. Zbywalność udziałów stanowi  zasadę i jest jednym z praw wspólnika. Umowa spółki może jednak przewidywać w tym zakresie pewne dodatkowe wymogi, w tym w szczególności uzależniać możliwość zbycia udziału od uzyskania przez wspólnika zgody. Wynika to z art. 182 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Przepis ten mówi krótko, że zbycie udziału (jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału) umowa spółki może uzależniać od zgody spółki albo w inny sposób ograniczać. Możliwych jest zatem kilka wariantów ograniczenia prawa wspólnika do swobodnego rozporządzania swoim udziałem. Mając na uwadze wariant polegający na wyrażeniu zgody w drodze uchwały wspólników, pojawia się pytanie w jakiej formie powinna być sporządzona taka uchwała ze względu na formę czynności prawnej przewidzianej dla zbycia  udziałów?  

W kwestii formy przywołany przepis art. 182 k.s.h. mówi niewiele, a mianowicie, że jeżeli zbycie uzależnione jest od zgody spółki i umowa spółki nie stanowi inaczej to stosuje się przepisy jego § 3 – 5, z których jeden mówi, że zgoda udzielana przez zarząd wymaga formy pisemnej. Brak w nim natomiast uregulowania formy właściwej dla zgody wyrażanej w drodze uchwały wspólników. Jest to o tyle istotny problem, że do zbycia udziału, zgodnie z art. 180 k.s.h., wymagana jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Wyjątkowo, w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca, zbycie takie jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Wówczas oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, które niejako zastępują ww. podpis notarialnie poświadczony.

Zbycie udziału (poza wskazanym przypadkiem elektronicznej rejestracji spółki) wymaga zatem zachowania formy szczególnej. Zgoda spółki na dokonanie takiej czynności jest traktowana jako zgoda osoby trzeciej w rozumieniu art. 63 § 2 kodeksu cywilnego (k.c.). W myśl tego przepisu oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie, w jakiej ma być dokonana czynność prawna, dla ważności której zastrzeżono formę szczególną. W tym przypadku oznaczałoby to konieczność sporządzenia uchwały wspólników w równoważnej formie – pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Tak jednak nie jest i pisemna uchwała wspólników jest wystarczająca.

Takie stanowisko potwierdza Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 sierpnia 2013 roku (sygn.. akt I CSK 713/12), wskazując, że przepisy kodeksu spółek handlowych zawierają regulacje dotyczące zasad, sposobu i formy podejmowania decyzji przez korporacyjne organy spółki z o.o. w formie uchwał i należy przyjąć, że przepisy te obowiązują także w kwestii podjęcia przez wspólników uchwały w przedmiocie zezwolenia na zbycie udziałów, wyłączając stosowanie art. 63 § 2 k.c. w związku z art. 180 k.s.h. (…) dopuszczalne jest więc podjęcie przez wspólników pisemnej uchwały, wyrażającej zgodę na zbycie przez wspólnika udziałów, w trybie przewidzianym w art. 227 § 2 k.s.h.. (…) kodeks spółek handlowych nie przewiduje wymogu podjęcia takiej uchwały na zgromadzeniu wspólników (…) czy podjęcia uchwały zaprotokołowanej przez notariusza (…). Jednocześnie wynika z niego, że już w przypadku, gdyby wymagana była zgoda innego (zewnętrznego) podmiotu (jako przykład podając wojewodę lub organ samorządu terytorialnego) zgoda powinna być udzielona na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym, czyli w oparciu o ogólne zasady z ww. art. 63 § 2 k.c. w związku z art. 180 k.s.h.

Agnieszka Śniegowska

radca prawny