Okresy podlegania ubezpieczeniom dobrowolnym

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, niektóre osoby fizyczne mogą na swój wniosek zostać objęte dobrowonym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i chorobowym. Nie jest natomiast możliwe dobrowolne ubezpieczenie wypadkowe. W jakich okresach osoby ubezpieczone dobrowolnie objęte są tym ubezpieczeniem – o tym dowiesz się z niniejszej porady.

Ubezpieczenie emerytalne i rentowe

Dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegać mogą osoby, które złożą odpowiedni wniosek. Prawo do objęcia ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym na swój wniosek przysługuje:

  • małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą,
  • osobom, które z powodu sprawowania opieki nad członkiem rodziny spełniającym warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
  • obywatelom polskim wykonującym pracę za granicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa,
  • studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich, jeżeli nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu,
  • alumnom seminariów duchownych, nowicjuszom, postulantom i juniorystom do ukończenia 25 roku życia,
  • odbywającym na podstawie nieodpłatnych umów cywilnoprawnych staż adaptacyjny wnioskodawcom-obywatelom państwa członkowskiego Unii Europejskiej w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności regulowanej - w rozumieniu odpowiednio przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych lub przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania niektórych działalności.  

Dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym mogą być objęte także osoby, które były objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym i po okresie obowiązkowego ubezpieczenia złożą odpowiedni wniosek o objęcie ich tym ubezpieczeniem. Prawo takie przysługuje także obywatelom polskim wykonującym pracę za granicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa (osoby te nie podlegają bowiem obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, lecz pomimo to mogą być objęte ubezpieczeniem doborowlnym).

Możliwość objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym istnieje oczywiście tylko wówczas, gdy osoby te nie są objęte tym ubezpieczeniem obowiązkowo.

Dodatkowo, warunkiem objęcia osoby ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym na zasadzie dobrowolności po ustaniu obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, jest zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia w terminie 30 dni od dnia ustania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.

Ubezpieczenie chorobowe

Prawo do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym przysługuje tylko niektórym osobom, które są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Tak więc, gdy osoba jest objęta ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym na zasadzie dobrowolności (np. osoby kontynuujące ubezpieczenie emerytalne i rentowe po ustaniu obowiązkowego ubezpieczenia, nie mogą być objęte na zasadzie dobrowolności ubezpieczeniem chorobowym).

Prawo do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym przysługuje:

  • osobom wykonującym pracę nakładczą,
  • osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobom z nimi współpracującym,
  • osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osobom z nimi współpracującym,
  • osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
  • duchownym.

Oczywiście, objęcie dobrowlnym ubezpieczeniem chorobowym może nastąpić, gdy ubezpieczenie to nie jest obowiązkowe, tak jak w przypadku pracowników i członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych.

Ubezpieczenie wypadkowe

Podleganie ubezpieczeniu wypadkowemu następuje tylko na zasadzie obowiązku – nie można podlegać temu ubezpieczeniu na zasadzie dobrowolności.

Okresy ubezpieczenia dobrowolnego

Rozpoczęcie okresu ubezpieczenia

Ubezpieczenie dobrowolne następuje na wniosek zainteresowanego. Dlatego też rozpoczęcie okresu ubezpieczenia następuje od dnia wskazanego we wniosku, jednakże nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został złożony. Należy w tym miejscu przypomnieć, że w przypadku osób kontynuujących dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe po okresie obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, zobowiązane są złożyć wniosek o objęcie ich dobrowolnym ubezpieczeniem w terminie 30 dni od ustania podstaw objęcia ich ubezpieczeniem obowiązkowym. Zasadę tę najlepiej zobrazuje następujący przykład: Pracownik, którego umowa o pracę zawarta np. na czas określony wygasa z dniem 31 października 2003 r., a który chce być objęty ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym na zasadzie dobrowolności, wniosek o objęcie tym ubezpieczeniem zobowiazany jest złożyć do 30 listopada 2003 r.

Nieco odmienna zasada obowiązuje przy zgłaszaniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Otóż w tym przypadku, objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tyko wówczas, gdy zgłoszenie do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego (co jest warunkiem mozliwości objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym) nastąpi w terminie 7 dni od dnia powstania tytułu do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym.

Ustanie dobrowlnego ubezpieczenia

Zakończenie okresu objęcia dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego uzależnione jest przede wszystkim od woli strony. Ubezpieczenie ustanie z dniem wskazanym we wniosku przez ubezpieczonego.

Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem ustanie także wówczas, gdy powstanie tytuł do objęcia osób ubezpieczonych dobrowolnie obowiązkowym ubezpieczeniem.

W przypadku ubezpieczenia chorobowego, objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem ustanie, gdy ubezpieczony stanie się pracownikiem lub członkiem rolniczej spółzielni produkcyjnej lubspółdzielni kółek rolniczych, gdy te zdarzenia powodują objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym.

Ponadto, w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osób z nimi wspópracujących, duchownych oraz osób podlegających ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu na zasadzie doborowlności, okres objęcia ubezpieczeniem dobrowolnym ustaje od pierwszego dnia miesiąca, za który nie uiszczono w terminie składki na to ubezpieczenie. W wyjątkowych przypadkach Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie.

W tym ostatnim przypadku, w którym ustaje dobrowolne ubezpieczenie, ustawa o systemie ubezpieczen społecznych wprowadza jeden wyjątek. Dotyczy on dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Otóż jeżeli w miesiącu, za który nie uiszczono składki, pobrano już zasiłek chorobowy, ubezpieczenie ustaje od dnia nastepującego po dniu, za który zasiłek ten przysługuje. Przykładowo, w miesiącu październiku ubezpieczony zapomniał uiścic składkę na ubezpieczenie chorobowe, jednak zachorował i przysługuje mu zasiłek do 23 października – w tym przypadku ubezpieczenie chorobowe ustanie od dnia 24 października.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 13 października 1998 r. O systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 r., Nr 137, poz. 887 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika