Kiedy można żądać zabezpieczenia roszczenia? (ze zmianami od 5 lutego 2005 r.)

Kolejnym celem postępowania zabezpieczającego jest również ułatwienie zaspokojenia roszczeń osób uprawnionych. W związku z tym, postępowanie zabezpieczające może być również jedną z dróg prowadzących do dochodzenia roszczeń. 

Kto i kiedy może żądać zabezpieczenia?

Zgodnie z podstawowym celem postępowania zabezpieczającego, zabezpieczenia można żądać w każdej sprawie cywilnej (np. wynikającej ze stosunków rodzinnych, ze stosunku pracy, czy między przedsiębiorcami), niezależnie od tego czy sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd powszechny czy sąd polubowny. Zatem, jeżeli strony umówiły się, że spory wynikające z łączącego je stosunku prawnego będzie rozpoznawał sąd polubowny, roszczenie stanowiące przedmiot sporu może również zostać zabezpieczone.

Zabezpieczenie może zostać udzielone zarówno przed wszczęciem postępowania, jak i w jego trakcie. Jeżeli jednak strona uzyska już tytuł wykonawczy (np. wyrok z klauzulą wykonalności), uprawniony nie będzie mógł żądać zabezpieczenia, gdyż może wówczas dochodzić już pełnego zaspokojenia w drodze egzekucji. Wyjątek od tej zasady dotyczy wyłącznie roszczeń o świadczenia, których termin jeszcze nie nastąpił. Na przykład świadczenia okresowe (np. alimenty mogą zostać zabezpieczone, ale tylko w odniesieniu

Zabezpieczenia roszczenia może żądać każda ze stron lub uczestnik postępowania.

Jakie są podstawy udzielenia zabezpieczenia?

Podmiot, który żąda zabezpieczenia, będzie musiał wykazać dwie przesłanki. Podstawami do udzielenia zabezpieczenia są:

- uprawdopodobnienie roszczenia,

- wykazanie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Uprawdopodobnienie roszczenia nie jest równoznaczne z jego udowodnieniem. Uprawdopodobnienie jest mniej rygorystycznym środkiem wykazywania, powoływania pewnych okoliczności niż dowodzenie. Wystarczające jest, aby podmiot wykazał wysokie prawdopodobieństwo, ze roszczenie mu przysługuje.

Z kolei interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub w poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie calu postępowania w sprawie. Chodzi tutaj przykładowo o taką sytuację, w której jeżeli sąd nie udzieli powodowi zabezpieczenia, dłużnik wyzbędzie się swego majątku w takim stopniu, że następnie prowadzona w sprawie egzekucja okaże się bezskuteczna - nie doprowadzi do zaspokojenia roszczenia.

Co trzeba zrobić, aby uzyskać zabezpieczenie?

Przede wszystkim, aby uzyskać zabezpieczenie należy złożyć odpowiedni wniosek. Tylko w nielicznych wypadkach sąd może udzielić zabezpieczenia z urzędu. Wniosek o zabezpieczenie powinien spełniać wymagania stawiane dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:

1. wskazanie sposobu zabezpieczania, w sprawach o roszczenie pieniężne także wskazanie sumy zabezpieczenia ( sposobem zabezpieczenia jest np. zajęcie ruchomości, obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową, uregulowanie sposobu roztaczania pieczy nad małoletnim dzieckiem);

2. uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek (czyli uprawdopodobnienie roszczenia oraz interesu prawnego)

Jeżeli wniosek o udzielenie zabezpieczenie złożono przed wszczęciem postępowania, należy nadto zwięźle przedstawić stan sprawy.

Jeżeli uprawniony żąda zabezpieczenia roszczenia pieniężnego, powinien wskazać sumę zabezpieczenia, a więc sumę której złożenie na rachunek depozytowy sądu, wystarcza do zabezpieczenia roszczenia. Suma zabezpieczenia nie może być wyższa od dochodzonego roszczenia liczonego wraz z odsetkami do dnia wydania postanowienia o udzielenie zabezpieczenia oraz kosztami wykonania zabezpieczenia.