Wyjawienie majątku przez dłużnika

W czasie prowadzonej egzekucji często okazuje się, że majątek jaki posiada dłużnik jest niewystarczający, aby pokryć wszystkie należności związane z egzekucją. Powody tego są różne. Dłużnik bowiem może albo nie mieć odpowiedniej ilości pieniędzy i majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela albo po prostu ukrywa majątek przed jego spieniężeniem. Instytucja wyjawienia majątku przez dłużnika ma na celu uzyskanie w głównej mierze informacji na temat posiadanych składników majątkowych przez dłużnika. Jej zadaniem jest umożliwienie zaspokojenia się wierzycielowi poprzez możliwość wyboru składnika majątkowego dłużnika, który podlegał będzie egzekucji.

Kiedy żądanie wyjawienia majątku dłużnika jest dopuszczalne?

Zgodnie z zasadą postępowania egzekucyjnego wyrażoną w kodeksie postępowania cywilnego jeżeli zajęty w egzekucji majątek dłużnika:

  • nie rokuje zaspokojenia egzekwowanych należności lub

  • jeżeli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności,

- może on żądać zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych.

Wierzyciel może również żądać złożenia przyrzeczenia o następującej treści:

  • Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny.

Czy wierzyciel może żądać wyjawienia majątku przed wszczęciem egzekucji?

Oczywiście, że tak. Wierzyciel bowiem może żądać wyjawienia majątku przed wszczęciem egzekucji, jeżeli uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy.

W jaki sposób można domagać się wyjawienia majątku?

Żądanie takie można wyrazić poprzez złożenie odpowiedniego wniosku. Wniosek o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku składa się w sądzie właściwości ogólnej dłużnika. W razie egzekucji alimentów sąd prowadzi postępowanie o wyjawienie majątku także na wniosek komornika.

Do wniosku należy dołączyć:

  • odpis protokołu zajęcia lub

  • inne dokumenty uzasadniające obowiązek wyjawienia majątku,

  • tytuł wykonawczy - jeżeli wniosek złożono przed wszczęciem egzekucji.

W jaki sposób przebiega postępowanie w sprawie wyjawienia majątku?

Sąd rozpoznaje wniosek po wezwaniu i wysłuchaniu stron, jeżeli się stawią. Wykaz i przyrzeczenie sąd odbiera niezwłocznie. W uzasadnionych wypadkach sąd może wyznaczyć dłużnikowi termin nie dłuższy niż tydzień. Na postanowienie sądu w przedmiocie wyjawienia majątku przysługuje zażalenie. Wniesienie zażalenia nie tamuje wykonania postanowienia o wyjawieniu majątku.

Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawi się do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo stawiwszy się wykazu nie złoży lub odmówi odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia, sąd może:

  1. skazać go na grzywnę lub

  2. nakazać przymusowe doprowadzenie oraz

  3. może zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca.

Uwaga!

  • O skutkach tych dłużnik powinien być pouczony w wezwaniu na posiedzenie.

Czy mimo zastosowania środków przymusu Sąd może od nich odstąpić?

Tak, gdyż w razie zastosowania środków przymusu dłużnik może w każdej chwili złożyć wykaz i przyrzeczenie. W wypadku gdy zastosowano wobec niego areszt, dłużnik może domagać się stawienia go przed sąd w celu złożenia wykazu i przyrzeczenia. W wypadku tym sąd nie wzywając wierzyciela niezwłocznie przyjmie wykaz i odbierze przyrzeczenie, po czym zwolni dłużnika.

Wierzyciel, który nie był obecny przy tych czynnościach, może żądać ponownego wezwania dłużnika w celu zadania mu pytań zmierzających do wykrycia przedmiotów, do których mogłaby być skierowana egzekucja.

Uwaga!

  • Niestawiennictwo" dłużnika lub odmowa odpowiedzi albo dodatkowego złożenia przyrzeczenia pociąga za sobą takie skutki jakby dłużnik nie złożył oświadczenia i mogą być względem niego stosowane środki przymusu. O skutkach tych dłużnik powinien być pouczony w wezwaniu na posiedzenie.

Jak długo jest ważne złożone przyrzeczenie?

W zasadzie nie ma takiego terminu ważności. Przy czym dłużnik, który złożył przyrzeczenie lub do którego zastosowano środki przymusu, obowiązany jest do złożenia nowego wykazu i przyrzeczenia na żądanie tego samego lub innego wierzyciela, gdy od złożenia przyrzeczenia lub wyczerpania środków przymusu upłynął okres jednego roku.

Kto składa wykaz i przyrzeczenie za dłużnika nie posiadającego zdolności procesowej?

Za osobę, która nie ma zdolności procesowej, wykaz i przyrzeczenie obowiązany jest złożyć jej przedstawiciel ustawowy. W doktrynie podkreślono, że cel instytucji wyjawienia majątku powinien decydować o tym, czy wykaz i przyrzeczenie złoży dłużnik, czy też jego przedstawiciel ustawowy, czy też jeden i drugi. Zdarzyć się może, że przedstawiciel ustawowy nie będzie miał wiadomości o majątku dłużnika, który pozostawiono mu do jego dyspozycji; wówczas przy przyjęciu wykładni, że zawsze wykaz i przyrzeczenie składa przedstawiciel ustawowy, wykaz nie byłby pełny, nie odzwierciedlałby faktycznego majątku dłużnika.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • dluznik, a napewn 2014-02-10 16:03:14

    Jestem oburzona wypowiedzia Pani H. Bartochowskiej - poprzedni komentarz do artykulu!!! Ja np.: dostaje postanowienia "Sadu" nie wiem jak nazwac to cos co tak postepuje - powinno sie sedziow szanowac tak...... ale ten to chyba kumpel od schadzek bo oto uczestnik postepowania, ktory z racji ze kiedys jego ojciec wykupil mieszkanie od Skarbu Panstwa wystapil jako "wlasciciel" do mojego depozytu sadowego o wyplate czynszu i kosztow z zamieszkaniem zwiazanych i je postanowieniem tym dostal!!!!!! pomimo, zenie jest wierzycielem - a ja dluznikiem - co w podaniu o zlozenie wyraznie jest wskazane. Pani droga! Pani szafuje pojeciem "nastepne przestepstwo co do nazwy dluznik!!!!!!!! dluznik czesto nie jestprzestepca tylko np. poszkodowanym, lub ofiara korupcji, lub ofiara oszustw urzedowo-wytworzonych!!!!!! i niech Pani pomysli, ze ten "wierzyciel" lub rzeczywiscie wierzyciel rowniez w jedna i druga strone powinien byc sprawdzony. W Polsce sadownictwo dluznikowi da po glowie, jesli nawet nie ma wierzyciela, a odpowiednio skomponuje dokumenty!!!! to tylko!!!! u Pani!!!!! no to wogole sie pozabijajmy - bo on okradl np. mnie z mieszkania, ktore moglam juz od 1990 r. miec na wlasnosc!!! a wierzycielem chce tylko byc co zreszta wobec nieukonczonej sprawy o "wlasnosc" wypada wlozyc pomiedzy dluznika nazwe - mojego dluznika nie wierzyciela - ale czy mieszkanie jest warte zeby nawet taka kanalia jak ten wlasnie dluznik oberwal? - szkoda kurzu!!!! pozdrowienia.

  • H.Bartochowska 2013-02-28 08:52:07

    Niestety zgadzam sie z tymi opiniami.Prawo chroni dłuzników a wierzyciele są traktowani przez są jak intruzi. Dłuznik nie stawia sie do Sądu na wezwanie i trudno co biedny wymiar sprawiedliwości ma zrobić? Jeżeli pozwany nie wyjawia swojego miejsca zamieszkania to w jaki sposób komornik dędzie prowadził egzekucję, nie ma żadnych szans na odzyskanie długo w sposób legalny. Pozostaje niestety tylko!!! Mądry dłuznik ignoruje postanowienia Sądu i żyje dalej barzo dobrze aż do następnego oszustwa.

  • bocrys 2013-02-26 17:14:41

    Dane osobowe i inne chronione są prawem . W sądzie odmówiłem złożenia oświadczenia o posiadanym majątku oświadczyłem , że są to dobra osobiste chronione prawem a Polska to nie BIAŁORUŚ? Sędzina aż poczerwieniała rozprawa została przerwana i tak pozostało?

  • WF 2013-02-25 14:12:13

    1. Art. 913 KPC (i nast.) nie zawierają żadnego odesłania w kwestii owego "wykazu" majątku. W rezultacie funkcjonuje w tzw. obrocie (choć trudno mówić prawnym) jakas radosna twórczość urzędników z MS. Zawarte tam pytania do dłużnika w dużej części nie mają podstaw i są sprzeczne z celami ustanowienia instytucji wyjawienia majątku. Jakie przepisy uzasadniają na przykład żądanie wyjawienia, gdzie dłużnik zamieszkuje? A jeśli zamieszkuje u kochanki, kochanka lub przyjaciela albo jeszcze gdzie indziej, to co daje takie "wyjawienie"? Ponadto zmuszanie do odpowiedzi na tak formulowane pytanie może naruszać prawa osób trzecich, a nawet godność osobistą poprzez zmuszenie wyjawnienie swojej orientacji seksualnej. Jest więcej kwiatków w tym "wykazie" krążącym i używanym przez sądy prawem kaduka. 2. Co z tego, że można złozyć zażalenie, skoro ono nie wstrzymuje procedury ujawniania majątku? Nawet jeśli to zażalenie byłoby zasadne, to i tak "mleko się już rozlalo", bo dlużnik i tak musiałby wszystko wyśpiewać. Chyba, że odmówiłby, poszedł do paki i tam oczekiwał na rozpatrzenie zażalenia. Znów ktoś ulepił knota.

  • ziutka 2012-03-17 16:49:49

    Witam ! to prawda jest że prawo bardziej chroni dłużnika niż wierzyciela ,ja mam podobną sprawę ,dłużni złożył przyrzeczenie i co z tego wyjechał do Francji i był nie uchwytny w Polce wszystko przepisał na dzieci ,teściową ,bratową i majątku nie posiadał .Egzekucja bezskuteczna ,nawet kosztów sądowych nie zapłacił .W tamtym roku zmarł .Żona nadal jest we Francji ,dzieci są bardzo dobrze sytuowane ,mają samochody , zarabiają pieniądze i nikt nie ponosi żadnej odpowiedzialności . Boję się zwrócić się ponownie o egzekucję bo tylko opłacę komornika i znów nic nie uzyskam ,a od setki rosną ,już jest ponad 60000 zł. Co najgorsze że jestem osobą niepełnosprawną i sama nie mogę podołać tym sprawom biurokracji .

  • sewer 2012-03-17 09:52:05

    a co w sytuacji, gdy dłużnik złożył oświadczenie, ale zataił część posiadanego majątku oraz uchylił się od odpowiedzi na pytanie o wskazanie danych części majątku(posiadane udziały w sp.z o.o., podał błędną nazwę i nie wskazał, ani adresu siedziby, ani nr krs). Zażądałem zastosowania przymusu oraz ponownego uzupełnienia danych. W odpowiedzi otrzymanej z sądu - ponowne wezwanie możliwe za rok? toż to przecież ochrona dłużnika.

  • robcook 2012-03-16 17:20:44

    A co w wypadku gdy dłużnik nie chce i nie odbiera żadnych pism? Jest wyrok z klauzula wykonalności mimo braku przez niego odbioru pism..Ale co dalej komornik stwierdził że nie może zlokalizować gdzie mieszka..

  • Partyzant 2012-01-20 21:36:20

    "Sąd rozpoznaje wniosek po wezwaniu i wysłuchaniu stron", w teorii jest to piękne ale mnie sąd nie wysłuchał, olał moją odpowiedz i nie dopuścił mnie do głosu, za to stronę przeciwną kilka razy pytał "pani mecenas chce coś dodać?, pani mecenas chce coś powiedzieć?"


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika