Czy otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłaty, gdy spłata nie przekroczyła wartości (...)

UZASADNIENIE

W dniu 17 listopada 2017 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych działu spadku i otrzymania spłaty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 31 października 2017 r., przed notariuszem ?, została zawarta umowa działu spadku pomiędzy Wnioskodawczynią i ... W umowie tej Wnioskodawczyni i ? oświadczają, że dokonują działu spadku po .. i po ?, obejmującego nieruchomość położoną w miejscowości ?. Wnioskodawczyni i ?. są spadkobiercami w równych częściach po 1/2 każde z nich ww. nieruchomości. Strony umowy postanawiają, że nieruchomość objętą umową nabywa w całości ?. Wartość nieruchomości określona została na kwotę 182 400 zł, natomiast z tytułu umowy ?. dokona spłaty na rzecz Wnioskodawczyni w wysokości 70 000 zł. Spłata dokonana zostanie w ratach. Pierwsza rata w wysokości 10 000 zł w dniu zawierania umowy. Kolejne cztery raty w wysokości 15 000 zł każda w odstępach sześciomiesięcznych. Łączna wysokość spłaty nie przekracza wartości nieruchomości przypadającej w spadku Wnioskodawczyni. Podatek od czynności cywilnoprawnych został pobrany przez notariusza w wysokości 1 400 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Jeśli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, to czy powstaje przychód z tak dokonanej czynności i w związku z tym zapłaty podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, okoliczność, że zniesienie działu spadku następuje ze spłatami na rzecz pozostałego spadkobiercy powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia nieruchomości. Jeśli wartość spłaty nie przekracza wartości przysługującego udziału spadkowego, a tak jest w tym przypadku, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia. W rezultacie zniesienia współwłasności dochodzi jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Wnioskodawczyni podnosi, że taką interpretację przepisów zawiera interpretacja indywidualna z dnia 9 czerwca 2017 r., nr 0111-KDIB2-2.4011.78.2017.1.KK, wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji tej stwierdzono, że w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej części masy spadkowej. W takim przypadku, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym kwoty otrzymanej spłaty.

Wnioskodawczyni wskazuje, że WSA w Łodzi w wyroku z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11, stwierdził: ?Spłaty otrzymane w ramach działu spadku nie podlegają PIT?. Zdaniem Sądu, objęcie opodatkowaniem ? na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty, jest nie do przyjęcia na gruncie Konstytucji RP, prowadziło ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie, w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalna zasadę, że jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości, miało miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie ? nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w dniu 31 października 2017 r., została zawarta umowa działu spadku pomiędzy Wnioskodawczynią i drugim spadkobiercą. W umowie tej oboje spadkobiercy oświadczają, że dokonują działu spadku po dwojgu spadkodawcach, obejmującego nieruchomość. Spadkobiercy nabyli spadek w równych częściach, po 1/2 udziału w ww. nieruchomości. Strony umowy postanawiają, że nieruchomość objętą umową nabywa w całości drugi ze spadkobierców. Wartość nieruchomości określona została na kwotę 182 400 zł, natomiast z tytułu umowy zostanie dokona spłata w ratach na rzecz Wnioskodawczyni w łącznej wysokości 70 000 zł. Łączna wysokość spłaty nie przekracza wartości nieruchomości przypadającej w spadku Wnioskodawczyni.

W celu ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie otrzymana przez Wnioskodawczynię spłata podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy odnieść się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 922 ustawy Kodeks cywilny, spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy natomiast do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Art. 1037 § 1 ww. Kodeksu stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Natomiast zgodnie z jego art. 211 i 212 zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, iż dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz drugiego spadkobiercy powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymania takiej spłaty. W sytuacji, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku, przedmiotem którego była nieruchomość, spłaty ekwiwalentnej do udziału otrzymanego w spadku po rodzicach, nie będzie skutkować powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nawet w sytuacji gdy nastąpił przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła śmierć spadkodawców. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w wysokości nieprzekraczającej udziału spadkowego w zamian za nabyty w spadku udział w nieruchomości.

Tutejszy Organ podkreśla, że jednym z celów interpretacji indywidualnych jest zinterpretowanie przepisów budzących wątpliwość wśród podatników w określonych stanach faktycznych czy zdarzeniach przyszłych. Przepis art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) nakłada na Organ podatkowy obowiązek udzielania interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku ? nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ww. ustawy jest sam przepis prawa. Wnioskodawczyni ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ?, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.