Możliwość zwolnienia z opodatkowania zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku Sądu włoskiego

15.6.2018

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku złożonym w dniu 17 kwietnia 2018 r., uzupełnionym pismem złożonym w dniu 20 maja 2018 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku Sądu włoskiego ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 kwietnia 2018 r. do tutejszego Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 11 maja 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.218.2018.1.ASZ, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 11 maja 2018 r. (data doręczenia 17 maja 2018 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem złożonym w dniu 25 maja 2018 r., nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 23 maja 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Przedmiotowy wniosek dotyczy roku podatkowego 2017.

Zdarzenie opisane poniżej miało miejsce dnia 30 marca 2011 r. w mieście C. we Włoszech. Doszło tam do tragicznego wypadku, w którym uczestniczyła mama Wnioskodawczyni. Została ona przetransportowana do szpitala w C. i przebywała tam przez okres 4 miesięcy. Obrażenia były na tyle poważne, że dnia 3 sierpnia 2011 r. nastąpił zgon. W mieście C. została założona sprawa karna, którą prowadził adwokat, który był przedstawicielem rodziny w toczącej się sprawie. Odbyło się kilka rozpraw karnych, z czego ostatnia w V. we Włoszech dnia 13 grudnia 2016 r., która rozstrzygnęła o wypłacie zadośćuczynienia rodzinie za utratę osoby bliskiej.

Na podstawie ww. wyroku, uprawomocnionego dnia 23 stycznia 2017 r. zadośćuczynienie przysługiwało czterem członkom rodziny: mężowi, córce (Wnioskodawczyni), synowi, matce. Na każdego przypada wg wyroku kwota po 224 000 euro (224 000 x 4 = 896 000 euro). Z tej kwoty odejmujemy zaliczkę wypłaconą dnia 18 grudnia 2012 r. w kwocie 40 000 euro (dla każdego członka rodziny po 10 000 euro), czyli 896 000 ? 40 000 = 856 000/4 (osoby) = 214 000 euro (dla każdej osoby).

Według powyższego, w dniu 8 marca 2017 r. została wypłacona kwota zadośćuczynienia, obliczona na podstawie taryfikatora sądu bez odsetek.

Wypłata odszkodowania została zrealizowana w formie dwóch przelewów:

I przelew ? na wspólne konto: Wnioskodawczyni, matki, męża

II przelew ? na konto syna.

Według ustnego przekazu adwokata we Włoszech kwota ze wspólnego konta została rozdzielona na trzy przelewy dla każdego ze współwłaścicieli konta w kwotach:

mąż ? 213 970 euro,

Wnioskodawczyni ? 214 458 euro,

syn ? 213 970 euro,

matka ? 213 970 euro.

Wnioskodawczyni opierając się na art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznaje tą formę wypłaty odszkodowania jako odszkodowanie/zadośćuczynienie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zwolnione będzie z podatku dochodowego od osób fizycznych wypłacone Wnioskodawczyni zadośćuczynienie otrzymane w dniu 8 marca 2017 r. na podstawie wyroku sądu włoskiego, uprawomocnionego w dniu 23 stycznia 2017 r. w związku z wypadkiem drogowym ze skutkiem śmiertelnym mamy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wypłacone zadośćuczynienie z tytułu śmiertelnego wypadku drogowego, którego doznała mama w całości będzie korzystać ze zwolnienia przedmiotowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni stanowisko opiera na art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie zwolnione są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 1a tej ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

W myśl art. 4a ww. ustawy, przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 1 cyt. ustawy) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu (art. 4a ww. ustawy). Co do zasady więc osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osiągające dochody poza granicami Polski charakteryzują się taką samą cechą istotną jak osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie osiągające dochodów pochodzących z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Z uwagi na to, że otrzymywane zadośćuczynienie jest wypłacane z Włoch, zastosowanie w niniejszej sprawie ma Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Włoskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania z dnia 21 czerwca 1985 r. (Dz. U. z 1989 r. Nr 62, poz. 374).

Polsko-włoska umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania nie zawiera przepisu, odnoszącego się wprost do zadośćuczynień, zatem w myśl tej umowy zadośćuczynienie należy zakwalifikować jako tzw. ?inne dochody?, o których mowa w art. 22 Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Włoskiej.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. Umowy, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (Polsce) bez względu na to, skąd one pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, będą opodatkowane tylko w tym Państwie (Polsce).

Zatem, zgodnie z treścią przywołanej Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Włoskiej wypłata zadośćuczynienia jest opodatkowana tylko w Polsce, jeżeli odbiorca tych świadczeń ma w Polsce stałe miejsce zamieszkania.

Mając na uwadze powyżej przywołane przepisy należy stwierdzić, że wypłacane Wnioskodawczyni zadośćuczynienie z Włoch, podlega opodatkowaniu według przepisów polskiego prawa podatkowego, tj. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono ?inne źródła?.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania ?w szczególności? wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przedmiotowy wniosek dotyczy roku podatkowego 2017. W dniu 30 marca 2011 r. we Włoszech doszło do tragicznego wypadku, w którym uczestniczyła mama Wnioskodawczyni. Została ona przetransportowana do szpitala i przebywała tam przez okres 4 miesięcy. Obrażenia były na tyle poważne, że dnia 3 sierpnia 2011 r. nastąpił zgon. We Włoszech została założona sprawa karna. Odbyło się kilka rozpraw karnych, z czego ostatnia dnia 13 grudnia 2016 r., która rozstrzygnęła o wypłacie zadośćuczynienia rodzinie za utratę osoby bliskiej. Na podstawie ww. wyroku, uprawomocnionego dnia 23 stycznia 2017 r. zadośćuczynienie przysługiwało czterem członkom rodziny, w tym Wnioskodawczyni. W dniu 8 marca 2017 r. została wypłacona kwota zadośćuczynienia, obliczona na podstawie taryfikatora sądu bez odsetek.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z przepisu tego wynika, że zwolnienie, o którym w nim mowa dotyczy odszkodowań i zadośćuczynień otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej z wyjątkami w nim wskazanymi. Przy czym, odszkodowanie czy zadośćuczynienie to szczególny rodzaj świadczenia polegający na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymaga dla zastosowania zwolnienia przedmiotowego, by odszkodowanie czy zadośćuczynienie było wypłacone na podstawie polskich przepisów lub wyroku czy ugody zawartej przed polskim sądem. Nie ogranicza też zwolnienia do ewentualnych odszkodowań lub zadośćuczynień wypłaconych wyłącznie w kraju. Oznacza to, że zadośćuczynienie ? przyznane na podstawie wyroku Sądu włoskiego ? powinno być na gruncie prawa polskiego potraktowane w taki sam sposób jak w stosunku do obywatela polskiego, który otrzymał zadośćuczynienie na podstawie wyroku Sądu polskiego.

Ponadto, z powołanego wyżej przepisu jednoznacznie wynika, że dyspozycją jego objęte są jedynie te zadośćuczynienia bądź odszkodowania, których prawo do otrzymania oraz ich wysokość wynika z wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkiem otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w podatku dochodowym będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych powyżej przesłanek.

Zatem, biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawczynię na podstawie wyroku Sądu włoskiego zadośćuczynienie stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystający ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy pokreślić, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni, należało uznać za prawidłowe.

Ponadto wskazać należy, że niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawczyni jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla pozostałych członków rodziny.

Końcowo, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie organ podatkowy wydając interpretację indywidualną przepisów prawa opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k?14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.