Skutki podatkowe zawarcia umowy przewłaszczenia nieruchomości w celu zabezpieczenia spłaty pożyczki.

UZASADNIENIE

W dniu 17 kwietnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przewłaszczenia nieruchomości w celu zabezpieczenia spłaty pożyczki.

Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 28 maja 2018 r., złożonym w dniu 30 maja 2018 r. (data wpływu 6 czerwca 2018 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która prowadzi m.in. działalność deweloperską.

W celu sfinansowania prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki (dalej: ?Pożyczka?) z jedną ze spółek z grupy kapitałowej, do której należy Wnioskodawca (dalej: ?Pożyczkodawca?). Na podstawie tej umowy, Pożyczkodawca wypłaci Wnioskodawcy kwotę Pożyczki w transzach, zgodnie z żądaniem Wnioskodawcy.

Umowa Pożyczki przewiduje zawarcie przez Wnioskodawcę oraz Pożyczkodawcę umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości należącej do Wnioskodawcy, (dalej: ?Nieruchomość?) w celu zabezpieczenia spłaty Pożyczki (dalej: ?Umowa przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie?). W chwili złożenia niniejszego wniosku Umowa przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie nie została jeszcze zawarta.

Na podstawie Umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie, w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązania Wnioskodawcy względem Pożyczkodawcy, Wnioskodawca przeniesie prawo własności Nieruchomości na Pożyczkodawcę. W związku z przeniesieniem prawa własności, Wnioskodawca zobowiąże się do wydania Nieruchomości w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy. Równocześnie z przeniesieniem prawa własności Nieruchomości na Pożyczkodawcę, Pożyczkodawca zobowiąże się do zwrotnego przeniesienia prawa własności Nieruchomości na rzecz Pożyczkobiorcy w terminie 30 dni od dnia dokonania przez Wnioskodawcę całkowitej spłaty Pożyczki wraz z odsetkami umownymi i ewentualnymi kosztami postępowania oraz innymi kosztami, a Wnioskodawca zobowiąże się zwrotne przeniesienie własności Nieruchomości przyjąć. W przypadku, w którym Wnioskodawca nie spłaci całości zobowiązania względem Pożyczkodawcy w terminie określonym w umowie pożyczki, Wnioskodawca będzie uprawniony do zaspokojenia swoich roszczeń z Nieruchomości poprzez niedokonanie zwrotnego przeniesienia prawa własności Nieruchomości na Wnioskodawcę albo sprzedaż Nieruchomości.

Do końca okresu, na jaki została zawarta Pożyczka, Pożyczkodawca będzie zobowiązany do niezbywania oraz nieobciążania Nieruchomości bez pisemnej zgody Wnioskodawcy w sposób inny niż wskazany w Umowie przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie (np.: zawarcie przedwstępnej umowy sprzedaży lokalu w Nieruchomości). Wnioskodawca zaznacza, że na podstawie Umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie stronom mogą przysługiwać wzajemne roszczenia inne niż te wskazane powyżej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zawarciem przez Wnioskodawcę Umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie, w momencie przeniesienia prawa własności Nieruchomości przez Wnioskodawcę na Pożyczkodawcę, u Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W związku z zawarciem przez Wnioskodawcę Umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie, w momencie przeniesienia prawa własności Nieruchomości przez Wnioskodawcę na Pożyczkodawcę celem zabezpieczenia Pożyczki, u Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

W ocenie Wnioskodawcy, w związku z zawarciem przez Wnioskodawcę umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie wierzytelności pożyczkowej, u Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Przeniesienie prawa własności Nieruchomości na Pożyczkodawcę w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązania z tytułu umowy pożyczki nie będzie bowiem spełniało przesłanek do uznania za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm., dalej: ?Ustawa VAT?).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi natomiast art. 7 ust. 1 Ustawy VAT, przez dostawę towarów rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W ocenie Wnioskodawcy, przez ?przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel? należy rozumieć przeniesienie faktycznego władztwa nad rzeczą, tj. przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel. W rozumieniu Ustawy VAT dostawą towarów jest bowiem każda transakcja, która prowadzi do faktycznego przeniesienia rozporządzania towarem (np.: sprzedaż, darowizna albo inna transakcja, która prowadzi do podobnego rezultatu). Pojęcie ?dostawy towarów? obejmuje zatem wszelkiego rodzaju przeniesienie rozporządzania towarem w sensie ekonomicznym, nawet jeżeli nie wiąże się ono z przeniesieniem prawa własności na gruncie przepisów prawa cywilnego.

Ten wniosek potwierdza orzecznictwo administracyjne, przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 września 2015 r. o sygn. I FSK 838/14 uznał, że: ?Z punktu widzenia opodatkowania czynności podatkiem od towarów i usług istotne jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Chodzi zatem o aspekt faktyczny sprowadzający się do przekazania faktycznej możliwości dysponowania towarem w sensie ekonomicznym. Istotny jest zatem ekonomiczny efekt: wykonanie usługi lub przejście faktycznego władztwa nad rzeczą.?

Podsumowując, przesłanką do uznania, że transakcja stanowi dostawę towarów w rozumieniu Ustawy VAT, jest co do zasady przeniesienie możliwości faktycznego dysponowania rzeczą oraz korzystania z niej w sensie ekonomicznym jak właściciel. W konsekwencji, samo przeniesienie prawa własności rzeczy, bez przeniesienia faktycznego władztwa nad rzeczą, nie stanowi w ocenie Wnioskodawcy dostawy towarów w rozumieniu Ustawy VAT.

Takie stanowisko przedstawiają również organy podatkowe, przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia ILPP1/443-619/14-4/AW, w której stwierdził, że: ?Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu ?prawo do rozporządzania jak właściciel? nie można interpretować jako ?prawa własności?.

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Wnioskodawcy, w momencie przeniesienia prawa własności Nieruchomości na podstawie Umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie, nie będzie stanowiło odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu Ustawy VAT. W momencie przeniesienia prawa własności Nieruchomości na rzecz Pożyczkodawcy, Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku rozpoznania podatku należnego w podatku od towarów i usług. Wnioskodawca wskazuje, że przeniesienie prawa własności Nieruchomości na rzecz Pożyczkodawcy na podstawie Umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nie spowoduje przeniesienia faktycznego władztwa nad Nieruchomością. Celem przeniesienia prawa własności nie będzie bowiem przekazanie Pożyczkodawcy prawa własności Nieruchomości w sensie ekonomicznym, ale zabezpieczenie spłaty zobowiązania Wnioskodawcy względem Pożyczkodawcy. W wyniku przeniesienia prawa własności Nieruchomości na Pożyczkodawcę Pożyczkodawca będzie miał możliwość zaspokojenia się z Nieruchomości bez konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Przeniesienie prawa własności Nieruchomości będzie zatem co do zasady tymczasowe, Pożyczkodawca będzie bowiem zobowiązany do zwrotnego przeniesienia prawa własności Nieruchomości w momencie spłaty przez Wnioskodawcę zobowiązania względem Pożyczkodawcy. Co więcej, do momentu wygaśnięcia roszczenia o zwrotne przeniesienie prawa własności Nieruchomości, Pożyczkodawca nie będzie miał prawa do swobodnego dysponowania Nieruchomością, tj. będzie zobowiązany do niezbywania oraz nieobciążania Nieruchomości bez pisemnej zgody Wnioskodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy, prawo do rozporządzania Nieruchomością jak właściciel zostanie przeniesione na Pożyczkodawcę dopiero w momencie, w którym Pożyczkodawca będzie miał prawo do zaspokojenia się z Nieruchomości poprzez jej przejęcie albo sprzedaż, tj. w momencie wygaśnięcia roszczenia Wnioskodawcy o zwrotne przeniesienie prawa własności Nieruchomości. W tym momencie cel przeniesienia prawa własności jakim jest zabezpieczenie spłaty pożyczki przekształci się w powstanie definitywnego przeniesienia prawa własności Nieruchomości.

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Wnioskodawcy, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu odpłatnej dostawy towarów może powstać w momencie upływu terminu spłaty pożyczki oraz wygaśnięcia roszczenia o zwrotne przeniesienie prawa własności Nieruchomości. Obowiązek ten nie powstanie natomiast w momencie zawarcia Umowy przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie.

Na marginesie Wnioskodawca wskazuje również, że przeniesienie prawa własności Nieruchomości w celu zabezpieczenia spłaty pożyczki nie może stanowić również nieodpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 Ustawy VAT. W momencie bowiem przeniesienia prawa własności Nieruchomości na Pożyczkodawcę nie powstanie realne i bezzwrotne przysporzenie w majątku Pożyczkodawcy.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że podobne stanowisko zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 lutego 2013 r. o sygn. IPPP3/443-1157/12-2/KT organ stwierdził, że: ?Właściciel przewłaszczonej nieruchomości, uzyska prawo do swobodnego nią rozporządzania dopiero z chwilą, kiedy warunek terminowego zwrotu pożyczki nie zostanie spełniony. Wówczas będziemy mieć do czynienia z odpłatną dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu. (...). Zatem, samo zawarcie umowy przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie pożyczki pomiędzy Spółką a pożyczkobiorcą nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.?

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k?14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.