Czy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zamiana nieruchomości o tej samej wartości (...)

Czy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zamiana nieruchomości o tej samej wartości dokonana w ramach odszkodowania za dokonane bezprawnie zajęcie gruntu osoby fizycznej przez gminę?

Na podstawie art. 14a § 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz.60 z późn. zm.) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Grójcu po rozpatrzeniu wniosku Urzędu Gminy i Miasta w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego

p o s t a n a w i a:

zawarte we wniosku stanowisko podatnika uznać za nieprawidłowe

U z a s a d n i e n i e

Porady prawne

W rozpatrywanym wniosku Urzędu Gminy i Miasta zwrócili się o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, przedstawiając następujący stan faktyczny:

Zapytujący dokonał utwardzenia gruntu z przeznaczeniem pod drogę gminną, który nie stanowił jego własności lecz własność osoby fizycznej. W celu zadośćuczynienia roszczeniom odszkodowawczym właściciela i zachowania istniejącej, utwardzonej drogi, dokonuje się zamiany tej omyłkowo utwardzonej działki na inną działkę, stanowiącą własność gminy. Wartości zamiennych działek są takie same, gdyż są to działki położone obok siebie i o takiej samej powierzchni.

Wobec powyższego wnioskodawca zwraca się z zapytaniem: czy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT zamiana nieruchomości o tej samej wartości dokonana w ramach odszkodowania za dokonane bezprawnie zajęcie gruntu osoby fizycznej przez gminę?

Zdaniem wnioskodawcy, zgodnie z art.5 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej 'podatkiem', podlegają: 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; 2) eksport towarów; 3) import towarów; 4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, przy czym, zgodnie z art.7 ust.1 przez dostawę towarów, o której mowa w art.5 ust.1 pkt.1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z przepisu tego wynika również, że za opodatkowaną podatkiem VAT dostawę rozumie się również: 1) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie; 2) wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione; 3) wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej; 4) wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

W art.7 ust.2 ustawy wskazano co należy rozumieć jako opodatkowaną dostawę.Z kolei, zgodnie z art.29 ust.1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5., zaś obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku.Prowadzi to, zdaniem zapytującego, do wniosku, że zamiana nieruchomości o takiej samej wartości, dokonana w ramach odszkodowania za dokonane bezprawnie zajęcie gruntu osoby fizycznej przez gminę i zabudowanie jej z przeznaczeniem pod drogę gminną - nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż nie jest czynnością wymienioną w przepisach ustawy jako podlegająca opodatkowaniu i nie ma obrotu, który mógłby stanowić podstawę opodatkowania.

Przy tak określonym stanie faktycznym Naczelnik Urzędu Skarbowego w Grójcu stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535 z późn. zm.), dalej: ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towaru na terytorium kraju zasadniczo rozumie się - w myśl art.7 ust.1 ustawy o VAT - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towarami zaś, zgodnie z art.2 pkt 6 ustawy o VAT, są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT nie wynika, aby odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musiała mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Przez umowę zamiany, zgodnie z art.603 k.c., każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy jak i nabywcy.Zapis art.604 k.c. daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży; różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna. Dopłata przez jedną ze stron do świadczenia, wynikająca z różnicy wartości rzeczy będącej przedmiotem zamiany nie zmienia charakteru umowy.

Jak wynika z powyższego realizowane w oparciu o umowę zamiany przeniesienie własności towaru (w tym gruntu) stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatna dostawa towarów.

Zgodnie z art.15 ust.1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, zdefiniowaną w ust. 2 tego przepisu, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z definicji tej wynika, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.Natomiast art.15 ust.6 ustawy o VAT stanowi, iż nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.Przedmiotowa zamiana nieruchomości następuje w formie aktu notarialnego. Wobec powyższego czynność zamiany gruntów, w tym również zamiana gruntów pomiędzy gminą a osobą fizyczną ma charakter cywilnoprawny, a co za tym idzie gmina nie może korzystać z wyłączenia opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Jak wskazano wyżej, zamiana gruntów jest odpłatną dostawą towarów, podlegającą regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Jeżeli jedną ze stron umowy jest gmina, drugą zaś osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami, dokonująca jednorazowej czynności zamiany - obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług wystąpi tylko po stronie gminy.

W rozpatrywanym przypadku, stosownie do art.29 ust.3 ustawy o VAT, jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszonych o podatek. Regulacja ta odnosi się m.in. do czynności zamiany, przy której podstawą opodatkowania jest wartość rzeczy przekazywanych przez podatnika, określona w powyższy sposób. Ponieważ w tego rodzaju przypadkach często nie dochodzi do określenia ceny, unormowanie art.29 ust.3 uzupełnia norma art.29 ust.9 ustawy o VAT, zgodnie z którą w przypadku wykonania czynności, o których mowa w art. 5, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą (odbiorcami), a w przypadku braku odbiorcy - według przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku z dnia wykonania tych czynności, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Mając na uwadze powyższe Naczelnik Urzędu Skarbowego w Grójcu orzekł jak na wstępie.

Niniejsze postanowienie wydano na podstawie stanu faktycznego przedstawionego przez zapytującego oraz w oparciu o stan prawny obowiązujący na dzień jego wydania.

Interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia (art. 14b § 1 i 2 Ordynacji podatkowej).


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika