Pytanie dotyczy zwolnienia z opodatkowaniu przychodu uzyskanego tytułem odszkodowania za poniesione (...)

UZASADNIENIE

W dniu 06.06.2006r. Pan... wystąpił do tut. organu podatkowego z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Stan faktyczny przedstawiony przez Podatnika:

'W 1999r. Podpisałem umowę z firmą 'XXX' na kupno mieszkania. Firma ze względu na kłopoty finansowe nie wywiązała się z umowy, oddała do użytku mieszkanie po terminie, w związku z tym poniosłem koszty związane z wynajęciem mieszkania. Upomniałem się o zwrot części wpłaty. W tej sprawie było prowadzone postępowanie układowe w Sądzie z wierzycielami. W wyniku tego postępowania postanowiono zwrócić mi ... zł w podziale na 20 rat kwartalnych. Nadmieniam, iż za moje mieszkanie zapłaciłem firmie ... zł, a kwota limitu odliczonego podatku, z której skorzystałem wynosiła 161.000,00 zł x 19% = 30.590,00 zł.'

Pytanie Podatnika:

'W związku z powyższym uprzejmie proszę o wyjaśnienie, czy zwróconą kwotę przez 'XXX' należy ująć do rozliczenia rocznego moich dochodów Jeśli tak to powinienem ją wpisać do przychodów w PIT-37, czy też 19% zwróconej kwoty doliczyć do podatku?'

Stanowisko Podatnika:

'Uważam, że kwota przekazana przez 'XXX'S.A. w Warszawie jest odszkodowaniem za poniesione straty przeze mnie w związku z nieterminową realizacją umowy Nr .. przez w/w firmę. Dlatego też nie powinna być ujmowana do dochodu w rozliczeniu rocznym.'

Stanowisko organu podatkowego:

Podstawowa zasadą prawa cywilnego w zakresie niewykonania zobowiązań określona w art. 471ustawy Kodeks Cywilny wyraża się stwierdzeniem, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań. Na gruncie zobowiązań umownych szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści. Typowym przykładem niedotrzymania zobowiązań jest zwłoka. Zgodnie z kodeksem dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie. W razie zwłoki wierzyciel może żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

Odszkodowanie jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. W aspekcie podatkowym wypłacanie lub postawienie do dyspozycji osobie fizycznej należnego jej odszkodowania oznacza wystąpienie okoliczności, z którą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wiążą powstanie obowiązku podatkowego.

Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 1 w/w ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52 c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie przepisów tych ustaw, z wyjątkiem:

a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę;

b) odpraw pieniężnych wypłaconych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;

c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym;

d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji;

e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością;

f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody opodatkowane są na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1;

g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód;

Ponadto na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3a, 3b, 3d i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnieniem przedmiotowym objęte są także następujące rodzaje odszkodowań:

- otrzymane na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego (art. 21 ust. 1 pkt 3a);

- inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań (art. 21 ust. 1 pkt 3b):

a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono;

- odszkodowania otrzymane przez właściciela nieruchomości na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego (art. 21 ust. 1 pkt 3d);

- kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych (art. 21 ust. 1 pkt 4).

Zgodnie z powyższymi przepisami nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia bowiem korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy, oraz odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej.

Z przedstawionego stanu faktycznego oraz załączonych do wniosku dokumentów wynika, iż Podatnik otrzymał odszkodowanie za poniesione straty w związku z nieterminową realizacją umowy dot. kupna mieszkania od firmy 'XXX'. Ustalenie pierwotnej kwoty odszkodowania odbyło się drogą uznania przez w/w firmę strat poniesionych rzez Podatnika w kwocie ... zł, stanowiącej równowartość odsetek od zaciągniętego kredytu oraz jego ubezpieczenia. Przyznana ostatecznie wysokość odszkodowania w kwocie ... zł wynika z postanowień przeprowadzonego wobec firmy 'XXX' postępowania układowego zatwierdzonego postanowieniem sądu.

W świetle powyższego należy uznać, iż przyznana Podatnikowi kwota była, mającym umocowanie w przepisach Kodeksu Cywilnego odszkodowaniem, którego celem było naprawienie przez dłużnika szkody wynikającej z nienależytego wykonania zobowiązania, w tym przypadku z nieterminowego wywiązania się z umowy. Jednakże aby otrzymane odszkodowanie mogłoby być zwolnione z podatku dochodowego, jego wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw bądź też winno być wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej. W przedmiotowym przypadku zasady ustalenia odszkodowania i jego wysokość nie wynika wprost w przepisów prawa tj. ustaw bądź przepisów wykonawczych. Jak wskazano powyżej kwotę odszkodowania ustalono na zasadzie uznania przez dłużnika strat poniesionych przez Podatnika, zgodnie z jego argumentacją. Analizowane odszkodowanie nie zostało również przyznane w wyniku wyroku lub ugody sądowej.

Tak więc w przedstawionym stanie faktycznym i prawnym należy stwierdzić, iż kwota przyznanego Podatnikowi odszkodowania tytułem naprawienia szkody (straty) w związku z nieterminową realizacją umowy, jeżeli nie jest upustem w cenie lub karą umowną wynikającą z zawartej umowy, nie jest objęta zwolnieniem przedmiotowym i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako przychód o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym Podatnik uzyskał przychód z w/w świadczenia, będzie zobowiązany do wykazania tego przychodu w pozycji 'inne źródła' i zobowiązany będzie do obliczenia, zgodnie z art. 27 ust. 1 w/w ustawy, od sumy swoich dochodów należnego podatku dochodowego według obowiązującej skali podatkowej.

Fakt, iż Podatnik poniósł na zakup mieszkania wydatek w wysokości przekraczającej limit podlegający odliczeniu w ramach ulgi budowlanej, nie ma w tym przypadku wpływu na opodatkowanie przyznanego jako odszkodowanie świadczenia pieniężnego.

Biorąc pod uwagę powyższe Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu uznaje, iż stanowisko Podatnika przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe.

Pouczenie: