Czy Spółka może uznać za koszty uzyskania przychodu wierzytelności odpisane jako nieściągalne, (...)

Z przedstawionego przez Stronę stanu faktycznego wynika, że Spółka posiada wierzytelności w stosunku do jednego ze swoich kontrahentów z tytułu nieuregulowanej zapłaty za świadczenie usług. Mimo licznych prób oraz postępowania komorniczego, Spółce nie udało się odzyskać należnego jej wynagrodzenia. Jednocześnie zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi, Spółka uznała należne jej wynagrodzenie za świadczone usługi, jako przychód należny w myśl art. 12 ust.3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Spółka nie była jedynym niezaspokojonym wierzycielem przez swojego kontrahenta. W związku z powyższym, za zgodą wnioskującego, jest w posiadaniu kopii postanowienia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy (XVII Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych) wydanego z wniosku innego wierzyciela -kontrahenta dłużnika, w którym to Sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust.1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze tj. z uwagi na fakt, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie starcza na zaspokojenie kosztów postępowania sądowego. W związku z powyższym, Spółka zwróciła się do Naczelnika tutejszego Urzędu o potwierdzenie jej stanowiska dotyczącego możliwości uznania za koszty uzyskania przychodu wierzytelności odpisanych jako nieściągalne udokumentowanych postanowieniem Sądu Rejonowego wydanego po rozpatrzeniu wniosku innego wierzyciela, o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z uwagi na fakt, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Zdaniem Spółki zostały spełnione przesłanki art.16 ust.2 pkt.1 w związku z art.16 ust.1 pkt.25 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), dlatego też odpisane wierzytelności stanowią koszt uzyskania przychodu. Zgodnie z art.16 ust.1 pkt 25 lit. a w zw. z ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za koszt uzyskania przychodu uznaje się nieściągalne wierzytelności zaliczone uprzednio do przychodów należnych, jeżeli ich nieściągalność została udokumentowana między innymi 'postanowieniem sądu o (...) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie starcza na zaspokojenie kosztów postępowania'.Powołany powyżej przepis pozwala zatem uznać za koszt uzyskania wierzytelność spisaną, jako nieściągalną po ziszczeniu się dwóch warunków, a mianowicie:wierzytelność taka została zarachowana, jako przychód należny oraznieściągalność wierzytelności została udokumentowana w odpowiedni sposób np. postanowieniem sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów postępowania. W opinii Spółki, w przedstawionym stanie faktycznym spełnione zostały obie przedstawione wyżej przesłanki, a tym samym Spółka ma prawo zaliczyć nieściągalną wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów.

Strona podkreśla, że każda z wymienionych przesłanek odznacza się innym charakterem. Pierwsza, dotycząca konieczności uprzedniego zarachowania wierzytelności, jako przychodu należnego, odnosi się bez wątpienia do konkretnego podatnika posiadającego konkretną wierzytelność w stosunku do określonego kontrahenta (dłużnika). Druga natomiast dotyczy odpowiedniego udokumentowania nieściągalności wierzytelności w znaczeniu przedmiotowym, natomiast już nie podmiotowym. W konsekwencji, zdaniem Spółki nie jest wymagane w myśl wskazanego przepisu, aby postanowienie Sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszeniu upadłości było wydane na wniosek podmiotu, który zamierza spisać nieściągalną wierzytelność w koszty uzyskania przychodów. Okoliczności stwierdzone postanowieniem Sądu są bowiem okolicznościami obiektywnymi, a tym samym czynnik osoby wierzyciela wydaje się być tutaj nieistotny. Identyczne stwierdzenie zawierałyby każde następne postanowienia wydane na wniosek innych wierzycieli tego samego dłużnika. Zdaniem Spółki, postanowienie Sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika wydane na wniosek jednego z wierzycieli jest skuteczne także względem pozostałych wierzycieli tego dłużnika, a tym samym wypełnia przesłankę art. 16 ust. 1 pkt 25 lit.a w zw. z ust.2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i może być podstawą do spisania nieściągalnej wierzytelności w koszty uzyskania przychodów, jeżeli oczywiście uprzednio została ona zarachowana, jako przychód należny.

W ocenie Naczelnika tut. Urzędu przedstawiona przez Spółkę argumentacja jest nieprawidłowa. Pojęcie wierzytelności wynika ze stosunku zobowiązaniowego, w którym jedna strona (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnika) określonego świadczenia, a ta ostatnia jest zobowiązana to świadczenie spełnić. Wierzytelność jest zatem roszczeniem, najczęściej o zapłatę za towar lub usługę. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a w/w ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2, to znaczy:

1)postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2)postanowieniem sądu o:a)oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub b)umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku gdy zachodzi okoliczność wymieniona wyżej, lub c)ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3)protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty.

Z powyższego wynika, że wierzytelności nieściągalne stanowią koszty podatkowe, jeżeli spełnione są łącznie dwie przesłanki:
1.

wierzytelności zostały zarachowane zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy jako przychód należny,
2.nieściągalność wierzytelności jest udokumentowana w sposób wskazany przez ustawodawcę. Jak wynika z treści wniosku Spółki, dysponuje ona niezapłaconymi fakturami VAT za usługi wykonane przed ogłoszeniem upadłości kontrahenta. Ponadto dokumenty załączone przez Stronę do wniosku potwierdzają istnienie tej wierzytelności oraz to, że jej istnienie zostało potwierdzone przez dłużnika. Jednocześnie, wobec kontrahenta, który został postawiony w stan upadłości, sąd umorzył postępowanie upadłościowe z powodu braku środków na jego kontynuowanie. Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika bowiem, że Spółka dysponuje:1. postanowieniem Komornika Sądu Rejonowego Rewiru XVII przy Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy przyznającym Stronie koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym wobec dłużnika, w sprawie prowadzonej w oparciu o tytuł wykonawczy zaopatrzony w klauzulę wykonalności oraz2. postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 06.09.2005r. o nadaniu klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, sporządzonemu przez - notariusza w Warszawie, w którym dłużnik poddał się egzekucji w zakresie obowiązku zapłaty sumy pieniężnej do kwoty 550.677,12 zł oraz zasądził od dłużnika na rzecz wierzyciela zwrot kosztów tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w tym postępowaniu,3. kopią postanowienia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust.1 prawa upadłościowego i naprawczego, wydane w wyniku rozpatrzenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika złożonej przez innego wierzyciela i dotyczącego wierzytelności nie należącej do Spółki. Wyżej powołany art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazuje podmiotu, na którego wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, sąd wydaje postanowienie zawierające rozstrzygnięcie, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a lub lit. b, które z kolei będzie stanowiło udokumentowanie nieściągalności wierzytelności obciążającej koszty uzyskania przychodów wierzyciela. W tym celu należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 28.02.2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.). Zgodnie z art. 20 ust. 1 tej ustawy wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć dłużnik lub każdy z wierzycieli. W przypadku gdy taki wniosek składa wierzyciel, powinien uprawdopodobnić swoją wierzytelność (art. 24 ust. 1). Natomiast na podstawie art. 26 tej ustawy, uczestnikiem postępowania o ogłoszenie upadłości jest każdy, kto złożył wniosek o ogłoszenie upadłości oraz dłużnik. Z powyższych przepisów wynika, że w przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego przez jednego z wierzycieli, tylko ten wierzyciel ma obowiązek uprawdopodobnić swoją wierzytelność i tylko ten wierzyciel, obok dłużnika, bierze udział w postępowaniu przed sądem. W przypadku stwierdzenia przez sąd, że w sprawie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 13 ust. 1 tej ustawy, wydawane jest postanowienie o oddaleniu wniosku złożonego przez tego wierzyciela. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że w takiej sytuacji, postanowienie sądu o oddaleniu wniosku złożonego przez jednego wierzyciela nie może stanowić dla innego wierzyciela udokumentowania, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zatem Spółka nie jest uprawniona do obciążenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu nieściągalności przedmiotowej wierzytelności. Mając powyższe na uwadze postanowiono jak na wstępie. Niniejsze postanowienie dotyczy wyłącznie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz obowiązującego w tym stanie faktycznym stanu prawnego.