Podatnik zapytuje czy otrzymywane opłaty windykacyjne stanowią dla spółki obrót w myśl art. 29 (...)

Stan faktyczny wynikający z wniosku przedstawia się następująco: przedmiotem działalności Spółki jest leasing ruchomości. Leasingobiorca, na mocy postanowień umowy, jest zobowiązany do ponoszenia na rzecz Spółki, oprócz ustalonych w harmonogramie okresowych opłat leasingowych, innych kosztów związanych z przedmiotową umową, w szczególności zaś kosztów ponoszonych przez Spółkę w związku z dochodzeniem od dłużnika zaległych opłat leasingowych.

Spółka korzysta z usług zewnętrznych firm windykacyjnych, które za wykonaną usługę tj. odbiór zaległych wierzytelności wystawiają fakturę VAT na rzecz Spółki. Kwoty wynikające z faktury zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów, a także odliczany jest wykazany naliczony podatek VAT.

Spółka zgodnie z umową leasingu występuje wobec dłużnika z żądaniem zwrotu poniesionych kosztów windykacyjnych - są one zwracane równocześnie z zapłatą zaległych wierzytelności. Wysokość opłaty windykacyjnej, którą zobowiązany jest zapłacić dłużnik, określona została w tabeli prowizji i opłat w różnej wysokości w zależności od dochodzonej kwoty zaległości. Opłaty windykacyjne, zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z dnia 25 czerwca 2004 r. (PD-005U-422/04/KST), stanowią przychód Spółki w momencie otrzymania zapłaty od dłużnika. Rozliczenie z tytułu opłaty windykacyjnej dokumentowane jest na podstawie noty obciążeniowej.

Podatnik zapytuje czy otrzymywane opłaty windykacyjne stanowią dla spółki obrót w myśl art. 29 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz czy podlegają w związku z tym opodatkowaniu tym podatkiem.

W ocenie Spółki pobieranie przez nią opłat windykacyjnych nie ma charakteru świadczenia usług na rzecz dłużnika, zatem otrzymywane opłaty nie stanowią przedmiotu opodatkowania w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są one wynikającym z przepisów prawa cywilnego żądaniem naprawienia szkody na majątku Spółki powstałej w związku z tym, że spółka dochodząc od dłużnika własnych wierzytelności musiała skorzystać z usług firmy zewnętrznej i ponieść dodatkowe koszty, które dla spółki stanowią stratę.

Zakres przedmiotowy obowiązywania ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.) - zwanej dalej ustawą VAT - został określony w art. 5 ust. 1 w.w. ustawy; opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Termin 'świadczenie usług' został wyjaśniony w art. 8. ust. 1 ustawy VAT - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług jest definicją bardzo szeroką tj. obejmującą swym zasięgiem każde świadczenie nie stanowiące dostawy towarów.

Internetowy Słownik Języka Polskiego PWN definiuje świadczenie jako Ťobowiązek wykonania, wykonywania czegoś na czyjąś rzecz; to, co jest z tego tytułu wykonywaneť. Słowo 'świadczenie' wg cyt. słownika pochodzi od słowa świadczyć tj. Ťczynić komuś coś dobrego, okazywać coś komuś; wykonywać coś na czyjąś rzeczť, np. świadczyć dobrodziejstwa, przysługi.

Z powyższego wynika, że 'świadczenie' jest działaniem przynoszącym drugiej stronie (beneficjentowi) korzyści.

W przedmiotowej sprawie należy zgodzić się ze Stroną, że w sytuacji gdy dłużnik zwraca kwotę opłaty windykacyjnej taki zwrot nie ma charakteru opłaty za świadczoną usługę. Przede wszystkim należy zauważyć, że opłata wynikająca z umowy nie jest ekwiwalentem za działanie przynoszące jej korzyść, a zatem nie występuje w tym stosunku 'beneficjent'. Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (sprawa Jtirgen Mohr przeciw Finanzamt Bad Segeberg, C-215/94 ; lub Landboden Agrardienste GmbH CO. KG przeciw Finanzamt Calau, C-384/95) wynika, że ze świadczeniem mamy tylko wówczas do czynienia gdy jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi - tj. osobę uzyskującą osobiste korzyści. Wg. ETS-u pomimo, że definicja świadczenia usług obejmuje zakresem opodatkowania szerokie spektrum transakcji gospodarczych, jest jednak ograniczona samym charakterem tego podatku, który z założenia jest podatkiem nakładanym na konsumpcję - a zatem jedna ze stron tejże transakcji musi być uznana za konsumenta (beneficjenta).

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego mając powyższe na uwadze stwierdza, że zwrot kosztów postępowania - opłata windykacyjna nie jest uważana za ekwiwalent świadczonej usługi, a działanie Spółki nie jest usługą. W myśl art. 29 ust. 1 ustawy VAT obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku; natomiast sprzedaż stanowi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (art. 2 pkt 22 ustawy VAT). Z zestawienia obu przepisów wynika, że opłaty windykacyjne, jako nie będące opłatą za świadczoną usługę, nie stanowią dla Spółki obrotu.