Czy czynności wykonywane w ramach systemu cash pooling prowadzonego przez bank podlegają podatkowi (...)
Czy czynności wykonywane w ramach systemu cash pooling prowadzonego przez bank podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
Uzasadnienie Spółka przedstawiła następujący stan faktyczny : Spółka rozważa skorzystanie z systemu cash pooling (dalej: System cash pooling) oferowanego spółkom z Grupy przez bank (dalej: Bank). Uczestnikami Systemu oprócz Banku i Spółki będą także inne spółki należące do Grupy , w tym z siedzibą w Niemczech (dalej: ), będąca pośrednio wspólnikiem Spółki (jej spółką-babcią). Świadczone przez Bank w ramach Systemu cash pooling usługi obejmowały będą kompleksowe zarządzanie płynnością finansową w ramach Grupy , w tym udzielanie kredytów przez Bank. W tym celu, podpisana zostanie pomiędzy Bankiem i spółkami z Grupy tzw. Umowa cash pooling. Istotnym elementem Systemu cash pooling jest realizacja procesu zarządzania środkami finansowymi zgromadzonymi na rachunkach bankowych oraz zadłużeniem spółek z Grupy w celu minimalizacji odsetek wypłacanych bankowi z tytułu istniejącego zadłużenia, a także umożliwienie osiągania wyższych przychodów z nadwyżek finansowych niż przychody, jakie spółki otrzymałyby z tytułu standardowego oprocentowania depozytów bankowych. Spółka odniesie następujące korzyści z wdrożenia Systemu cash pooling: ? polepszenie płynności finansowej; ? efektywne finansowanie bieżącego zapotrzebowania na kapitał obrotowy; ? zwiększenie efektywności finansowania krótkoterminowego oraz zarządzania dostępnością kapitałów obcych poprzez optymalizację przychodów i kosztów odsetkowych; ? łatwiejszy dostęp do finansowania przez bank. Poniżej przedstawiamy szczegółowe zasady funkcjonowania Systemu cash pooling. Bank otworzy dla każdego z uczestników Systemu cash pooling (tj. spółek Grupy ) odrębny rachunek bieżący o charakterze tradycyjnego konta rozliczeniowego, który będzie przez uczestnika Systemu cash pooling wykorzystywany w jego działalności gospodarczej (dalej: Rachunek).Każdy z uczestników Systemu cash pooling będzie mógł deponować środki finansowe na swoim Rachunku.Aby ułatwić codzienne zarządzanie środkami pieniężnymi przez uczestników Systemu cash pooling oraz umożliwić efektywne finansowanie ich bieżących potrzeb w zakresie kapitału obrotowego, Bank udzieli uczestnikom kredytu w ich Rachunkach tzw. kredyt dzienny - do wysokości odpowiednich limitów, na łączną sumę każdorazowo nie przekraczającą aktualnego limitu dla wszystkich Rachunków uczestników Systemu cash pooling. Kredyt dzienny stanowić będzie formę krótkoterminowego finansowania udzielanego przez Bank na rzecz każdego uczestnika Systemu cash pooling. Kredyt ten udzielany będzie rano i winien zostać spłacony w całości przed końcem dnia. W szczególności, kredyt dzienny może być wykorzystany w celu spłaty zobowiązania wobec Banku dowolnego uczestnika Systemu cash pooling.
Każdy wpływ środków pieniężnych na odpowiedni Rachunek powodować będzie spłatę przez danego uczestnika Systemu cash pooling całości lub części jego kredytu dziennego oraz, odpowiednio, możliwość wykorzystania pozostałych środków na spłatę kredytów innych uczestników.
Możliwe są następujące warianty naliczania odsetek przez Bank na Rachunkach uczestników Systemu cash pooling: 1.
odsetki naliczone od dodatniego/ujemnego salda danego Rachunku uznawać i obciążać będą ten Rachunek, 2. odsetki naliczone od dodatniego/ujemnego salda wszystkich Rachunków uznawać/ obciążać będą Rachunek ,,. W ramach zabezpieczenia spłaty kredytów dziennych Bank żąda od wszystkich uczestników Systemu cash pooling wzajemnego zobowiązania do spłaty na jego rzecz wykorzystanych i niespłaconych kredytów dziennych na Rachunkach (tzw. zabezpieczenie spłaty kredytu). Operacje spłaty kredytu dziennego będą inicjowane i prowadzone wyłącznie przez Bank, który wymaga spłaty kredytu dziennego przed końcem dnia, w którym został on zaciągnięty.Bank będzie uprawniony do obciążania Rachunków uczestników Systemu cash pooling opłatami i kosztami.
W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym Wnioskodawca zadał następujące pytanie: Czy czynności wykonywane w ramach Systemu cash pooling prowadzonego przez bank podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych? Zdaniem Wnioskodawcy : Zgodnie z art. 1 Ustawy o PCC, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie następujące czynności cywilnoprawne a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, b) umowy pożyczki, c) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, d) umowy dożywocia oraz ustanowienie odpłatnej renty, e) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat, f) ustanowienie hipoteki, g) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, h) umowy depozytu nieprawidłowego, i) umowy spółki (akty założycielskie). Zamknięty charakter art. 1 Ustawy o PCC określającego czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) znajduje potwierdzenie w licznych wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) np. wyrok z dnia 7.02.1997r. (SA/Gd 916/96) oraz wyrok z dnia 10.05.1994r. (SA/Ka 1736/93). Oznacza to, że jeżeli dana czynność cywilnoprawna nie została wskazana w art. 1 Ustawy o PCC jako podlegająca opodatkowaniu PCC, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Jako, że umowa cash pooling nie jest umową wskazaną w art. 1 Ustawy o PCC, w świetle powołanego powyżej orzecznictwa NSA, umowa ta nie podlega opodatkowaniu PCC. Należy jednocześnie podkreślić, opodatkowaniu PCC nie podlega również żadna z pojedynczych czynności wykonywanych w ramach Systemu cash pooling.W obu wariantach naliczania odsetek na Rachunkach (vide stan faktyczny), w związku z udzielonym poręczeniem, Bank jest uprawniony do wykorzystania dostępnych środków uczestników Systemu cash pooling w celu spłaty zadłużenia, które nie zostało spłacone przez innego uczestnika (dłużnika Banku) przed końcem dnia.Spłata całości kwoty kredytu dziennego wraz z należnymi odsetkami pozostałego do zapłaty na koniec dnia jest więc zabezpieczona poręczeniem (w rozumieniu art. 876-887 ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny udzielonym na rzecz Banku przez każdego z uczestników Umowa poręczenia nie została wskazana w katalogu czynności art. 1 Ustawy o PCC podlegających opodatkowaniu PCC. W konsekwencji, nie podlega ona opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 518 KC, cyt.:?Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty: 1) jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;2) jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;3) jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;4) jeżeli to przewidują przepisy szczególne.
W świetle powołanego powyżej art. 518 pkt 1 KC uczestnik Systemu cash pooling, który spłaci kredyt dzienny zaciągnięty przez innego uczestnika, wstępować będzie w prawa zaspokojonego wierzyciela tj. Banku.Czynność wstąpienia w prawa wierzyciela nie została wskazana w katalogu czynności art. 1 Ustawy o PCC podlegających opodatkowaniu PCC. W konsekwencji, nie podlega ona opodatkowaniu tym podatkiem.Brak obowiązku podatkowego w zakresie PCC w stosunku do umów cash pooling został jednoznacznie potwierdzony przez organy podatkowe w powołanych poniżej interpretacjach przepisów prawa podatkowego.? Postanowienie Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 17.02.2006r. ( 1471/DC/436/59/05/HB) cyt:?Ponieważ umowa o cash pooling nie została wymieniona w tym przepisie
4 lit b Ustawy o PCC nie podlegają one opodatkowaniu PCC. Stanowisko to potwierdzają również następujące postanowienia organów podatkowych w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego : ? postanowienie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego U rząd u Skarbowego z dnia 6.07.2004r. (US72/SPC/436/16/2004 cyt.: ?Poszczególne czynności sprzedaży wierzytelności dokonywane w ramach umowy cash pool nie podlegają więc opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż jedna ze stron, bank, jest zwolniona z tytułu dokonywania tych czynności z podatku VAT.' ? Postanowienie Naczelnika Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 15.05.2006r. (1473/WP/436/516/16/8/06/JK). stwierdził cyt.'...umowy cash pooling jako zwolnione z podatku od towarów i usług nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.' Wymienione powyżej postanowienia stanowią załącznik do niniejszego wniosku. Przedstawiona w niniejszym wniosku konstrukcja Systemu cash pooling nie podlega opodatkowaniu PCC w całości oraz w zakresie poszczególnych czynności składających się na system kredytowania przez Bank poszczególnych uczestników Systemu cash pooling (z uwagi na brak wskazania w art. 1 Ustawy o PCC).Czynności Banku polegające na udzielaniu krótkoterminowych kredytów uczestnikom Systemu cash pooling podlegają opodatkowaniu VAT i jednocześnie są z niego zwolnione na podstawie art. 43 ust 1 pkt 1 Ustawy o VAT. Z uwagi na zwolnienie z VAT, zgodnie z art. 2 ust 4 ustawy o PCC, czynność udzielenia kredytu nie podlega opodatkowaniu PCC.
Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy podane we wniosku jest prawidłowe.
Konstrukcja cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto. Sama umowa cash pooling zawiera w sobie pewne elementy umowy pożyczki, jednak nie wyczerpuje pewnych jej znamion.W operacjach cash pooling występują podmioty, wśród których, pewne podmioty posiadają wolne środki finansowe, pewne podmioty posiadają niedobór tych środków oraz podmioty występujące w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Ze stanu faktycznego wynika, że Bank udziela uczestnikom krótkoterminowego kredytu . Kredyt ten będzie udzielany rano i winien zostać spłacony w całóści przed końcem dnia. W szczególności kredyt dzienny może być wykorzystany w celu spłaty zobowiązania wobec Banku dowolnego uczestnika Systemu cash pooling każdy wpływ środków pieniężnych na odpowiedni rachunek powodować będzie spłatę przez danego uczestnika Systemu cash pooling całości lub części jego kredytu dziennego oraz odpowiednio, możliwość wykorzystania pozostałych środków na spłatę innych kredytów innych uczestników. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożycki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash pooling posiadający wolne środki nie wie czy środki te zostaną wykorzystane na spłatę zadłużenia, w jakiej wysokości i którego uczestnika.
Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji. Transakcje te zawierają elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne, to brak jest podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek.Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz.U.z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ) enumeratywnie wymienia czynności podlegające temu podatkowi. Zgodnie z powołanym powyżej przepisem podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności: - umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, - umowy pożyczki, - umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, - umowy dożywocia - umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat, - ustanowienie hipoteki, - ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, - umowy depozytu nieprawidłowego, - umowy spółki (akty założycielskie); Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów (umów spółek), jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne. Należy podkreślić ,iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną . Kodeks cywilny ? w części zobowiązaniowej ? nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Reasumując powyższe umowa cash pooling nie została wymieniona w katalogu czynności prawnych podlegających podatkowi i w związku z tym czynność prawna polegająca na zawarciu umowy cash pooling nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że spłata kredytu dziennego jest zabezpieczona poręczeniem udzielonym na rzecz banku przez każdego uczestnika systemu cash pooling.Umowa poręczenia jest umową poprzez którą poręczyciel zobowiazuje się względem wierzyciela wykonać zobowiazanie w chwili nie wykonania zobowiazania przez dłużnika.
Powyższa umowa nie jest wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu PCC.Również udzielanie przez Bank dziennych kredytów uczestnikom Systemu cash pooling jest zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Usługa ta stanowi usługę pośrednictwa finansowego wymienioną w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług Na podstawie przepisu art. 43 ust.1 pkt 1 w/w ustawy usługi pośrednictwa finansowego podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Zgodnie z treścią art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne jeżeli przynjmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolnina.Wobec powyższego udzielanie prze Bank dziennych kredytów jest zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych.