Pytanie Strony dotyczy momentu powstania obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej, zgodnie z (...)

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Bank w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera szereg umów z podmiotami powiązanymi, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Umowy te są długoterminowe, a więc są realizowane na przestrzeni lat, np.:
- w grudniu 2002r. zostaje podpisana umowa z nierezydentem ? podmiotem powiązanym, wg której wartość transakcji stanowi kwotę 60.000 EUR płatną sukcesywnie wraz z postępem prac; termin zakończenia współpracy ustalono na grudzień 2004r.;
- w 2003r. na podstawie faktur, wystawionych przez kontrahenta wraz z postępami prac, Bank dokonuje płatności w łącznej kwocie 20.000 EUR;
- w grudniu 2003r. prace zostają zakończone i zostaje wystawiona ostateczna faktura na kwotę 40.000 EUR;< br> - w styczniu 2004r. Bank dokonuje przelewu w wysokości 40.000 EUR.
Zdarzają się również przypadki, że pomimo podpisania umowy, nie jest ona realizowana i nie dochodzi do żadnych płatności.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. 54, poz. 654 z późn. zm.) podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami ? w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ? lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji. Obowiązek ten w myśl ust. 2 powołanego przepisu obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:
1)100.000 EURO ? jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo
2)30.000 EURO ? w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
3)50.000 EURO ? w pozostałych przypadkach.

Powołane przepisy nie precyzują terminu, w jakim podatnik zobowiązany jest sporządzić dokumentację podatkową odnośnie transakcji dokonywanych z podmiotami powiązanymi. Wskazują jedynie minimalne wartości określonych rodzajów transakcji, dla których jest wymagane przygotowanie takiej dokumentacji. Nie można zatem z ww. przepisów wywieść wniosków, że dokumentację podatkową Bank ma mieć sporządzoną w konkretnym momencie (zawarcia umowy, przekroczenia progu ustawowego wg wystawionych, lecz nie zapłaconych faktur, czy faktycznego poniesienia kosztów przekraczających określony przepisem próg).

Jednakże, mając na uwadze treść art. 9a ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, według której na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy są obowiązani do przedłożenia dokumentacji, o której mowa w ust. 1-3,w terminie 7 dni od dnia doręczenia żądania tej dokumentacji przez te organy, zasadnym wydaje się, aby przedmiotową dokumentację kompletować na bieżąco, w miarę realizacji transakcji, które z punktu widzenia ustawy trzeba kwalifikować jako transakcje z podmiotami powiązanymi.

Odnośnie pytania Banku: ?Czy powstanie obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej w przypadku, gdyby nie doszło do realizacji umowy i nie dokonywano żadnych płatności w związku z jej zawarciem?? stwierdza się, iż przytoczony powyżej przepis art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi o dokonywanych transakcjach. Oznacza to, iż sporządzanie dokumentacji podatkowej dotyczy transakcji z podmiotami powiązanymi, które są realizowane (przeprowadzane), a nie również te, które nie doszły do skutku. Pośrednio także przepis art. 9a ust. 4 ww. ustawy wskazuje, iż obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej dotyczy faktycznie realizowanych transakcji, gdyż tylko takie, z racji występowania w związku z ich dokonywaniem określonych kosztów po stronie podatnika, są przedmiotem badania przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej. Powyższe potwierdza również cel, jaki przyświecał ustawodawcy przy wprowadzaniu ww. przepisów. Miały one sprzyjać ujawnieniu rzeczywistego celu transakcji oraz zapobieżeniu unikania płaceniu podatków i szkodliwej konkurencji podatkowej. W przypadku nie przystąpienia do wykonywania postanowień zawartej umowy i nie podjęcia żadnych kroków ku jej realizacji, nie ma podstaw do stwierdzenia, iż mogło dojść np. do nie płacenia podatku bądź zaniżenia dochodów faktycznie osiągniętych.
Uwzględniając powyższe, obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ust. 1-3, nie powstaje dla transakcji wynikających z zawartych umów, od realizacji których odstąpiono.