Czy w przedstawionym stanie faktycznym koszty zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego Podatnik może zaliczyć (...)

6.7.2004

Czy w przedstawionym stanie faktycznym koszty zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego Podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów obecnie prowadzonej działalności gospodarczej?

Decyzją z kwietnia 1989r. Kierownik Wydziału Spraw Lokalowych Urzędu Miejskiego w G. przydzielił Podatnikowi część budynku z przeznaczeniem na uruchomienie antykwariatu. Decyzja ta zmieniła przeznaczenie tej części budynku z mieszkalnego na użytkowy. Przydział nie określał warunków umowy, a budynek znajdował się w bardzo złym stanie technicznym i wymagał remontu. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w rozmowie z zastępcą dy-rektora ówczesnego PGM. Podatnik uzyskał ustną obietnicę, że za poniesione nakłady na remont nie będzie płacił przez 10 lat czynszu. W tym czasie nie został wydany żaden dokument, po-twierdzający te uzgodnienia. Odbiór techniczny tego budynku nastąpił w dniu 20.07.1990r. po jego gruntownym remoncie. Natomiast umowę najmu przedmiotowego lokalu z Administracją Domów Mieszkalnych Podatnik zawarł w dniu 17.12.1992r. W ramach rekompensaty za doko-nany przez najemcę remont kapitalny, został zwolniony z opłat czynszowych za przedmiotowy lokal za okres od 01.12.1992r. do 21.12.1995r. Jednocześnie został zobowiązany do uiszczenia zaległego czynszu za okres od 1991r. do dnia 30.11.1992r., którego w tym okresie nie opłacał. Podatnik uregulował tę należność po zasądzeniu jej wyrokiem zaocznym. Z dniem 07.05.1995r. wynajmujący rozwiązał z nim umowę najmu w trybie natychmiastowym z uwagi na wykorzy-stywanie lokalu niezgodnie z przeznaczeniem i z uwagi na zaleganie z płatnościami czynszu. Według oświadczenia Podatnika działalność handlowa w G. została zakończona z końcem 1995r., lecz zwrot tego lokalu wynajmującemu nastąpił dopiero 15.07.1998r. Taką samą działal-ność gospodarczą od 1991r. Podatnik prowadzi w innej miejscowości.

Wyrokiem z dnia 11.06.2003r. Sąd Okręgowy Wydział Cywilny Odwoławczy zasądził od Po-datnika na rzecz wynajmującego należności czynszowe wraz z odsetkami, koszty procesu, za-liczki na poczet biegłych i koszty zastępstwa procesowego.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Pojęcie kosztu określone zostało w treści art. 22 ust. l ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o po-datku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) który sta-nowi że, kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Użyty zwrot 'w celu osiągnięcia przychodów' oznacza, iż nie wszystkie wydatki pono-szone przez podatnika stanowią koszt uzyskania przychodu. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, to między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na po-wstanie lub zwiększenie przychodu. Ustawodawca wiąże koszty uzyskania przychodów z celem ich poniesienia, jakim jest osiągnięcie przychodów. Cel ten musi być widoczny, a poniesione wydatki powinny go bezpośrednio realizować lub co najmniej go zakładać jako realny. Z ugrun-towanego orzecznictwa NSA, w tym przykładowo z wyroku z dnia 18 lutego 1998r. ( sygn. akt I SA/Ka 1241/96) wynika że ?...Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczyno-wy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przycho-du...?. Z kolei w wyroku z dnia 6 grudnia 2001r. sygn. akt I SA/Gd 329/99 NSA stwierdził: ?Podatnik zobligowany jest wykazać wpływ kosztu na wielkość osiągniętego przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem zakwalifikowanie poszczególnych wydatków do kosztów uzyskania przychodu uzależnione jest jednocześnie od ustalenia, czy podatnik wykaże zaistnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy jego poniesieniem, a uzyskaniem przy-chodu, tj. czy udowodni, iż jest to wydatek celowy w prowadzonej działalności?.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem NSA, możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona jest od powiązania poniesionego wy-datku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika. Musi więc istnieć bezpośredni lub chociażby potencjalny związek przyczynowy między wydatkiem a uzyskanym przychodem. Wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz oko-liczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów obciąża po-datnika. Zgodnie bowiem z obowiązującą w prawie cywilnym zasadą, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że koszty zasądzone wyrokiem Sądu dotyczą lat, w których Podatnik wynajmował lokal na prowadzenie działalności gospodarczej. Podatnik jed-nak nie wykazał czy działalność gospodarcza w tym lokalu de facto była prowadzona. Na po-wyższe twierdzenie rzutuje fakt, że właściciel lokalu - gmina G. dnia 07.05.1995r. rozwiązała z Podatnikiem umowę najmu w trybie natychmiastowym z uwagi na wykorzystywanie tego lokalu niezgodnie z jego przeznaczeniem. Według oświadczenia Podatnika działalność handlowa w tym lokalu została zakończona w 1995r. lecz zwrot tego lokalu wynajmującemu nastąpił dopiero w 1998r.

A zatem obciążenia wynikające z wyroku Sądu stanowiące konsekwencję zdarzeń, które miały miejsce w okresie wynajmowania od ADM lokalu w G nie mają charakteru wydatków związanych z wówczas prowadzoną przez Podatnika działalnością gospodarczą. Wydatki te, również nie mają żadnego wpływu na wysokość uzyskiwanego przychodu w obecnie prowadzo-nej działalności gospodarczej w innej miejscowości.

Reasumując powyższe w stanie faktycznym przedstawionym przez Podatnika uznać należy, że wydatków zasądzonych wyrokiem Sądu nie można uznać za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.