Czy w przedstawionej sytuacji wypłacone w 2003r. diety i zwrot kosztów za dojazdy pod-legają opodatkowaniu (...)
Czy w przedstawionej sytuacji wypłacone w 2003r. diety i zwrot kosztów za dojazdy pod-legają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i czy do przychodów otrzymywanych z powyższego tytułu ma zastosowanie zwolnienie przedmiotowe określone w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Ocena prawna stanu faktycznego:
Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r., nr 14, poz. 176 ze zm.) ? w brzmieniu obowiązującym w 2003 r. ? opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem do-chodów wymienionych w art.21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordy-nacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z pewnymi zastrzeżeniami, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. wolne od podatku dochodo-wego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynno-ści związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekracza-jącej miesięcznie kwoty 2280 zł.
W orzecznictwie i doktrynie przyjęto, że o pełnieniu obowiązku obywatelskiego można mówić wte-dy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności w pracy samo-rządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w roz-wiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie, przy czym tego rodzaju funkcje należy od-różnić od usług świadczonych w celach zarobkowych.
Za pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich należy więc uznać działalność posłów i se-natorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej komisji wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powoła-nych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, sędziów Trybunału Stanu, ławników sądów powszechnych.
W świetle powyższych wyjaśnień pełnienie funkcji w organach okręgowej izby architektów nie można uznać za pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich.
Zgodnie bowiem z treścią art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42 z późn. zm.) izby architektów mają osobowość prawną.
Zadania samorządu zawodowego architektów określa art. 8 tej ustawy, przy czym jak wynika z tre-ści art. 44 tej ustawy członek organów izby pełni swoje funkcje społecznie, chyba że Zjazd Krajowej Izby, w drodze uchwały, postanowi inaczej.
Wobec powyższego przychody uzyskiwane przez osoby pełniące funkcje w organach okręgowej izby architektów z tytułu diet za udział w posiedzeniach oraz zwrot kosztów podróży nie korzystają więc ze zwolnienia określonego w art. 21 ust.1 pkt 17 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991r.
Jednocześnie jednak rozporządzeniem z dnia 27 lutego 2003r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) oraz zwolnienia niektórych grup płatników z obowiązków pobierania podatku (Dz. U. nr 42, poz. 366) Minister Fi-nansów zarządził w okresie od dnia 01 stycznia 2003r. do dnia 31 grudnia 2004r. zaniechanie pobo-ru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) z tytułu diet i innych należności związanych z podróżą, zwanych dalej ?świadczeniami?, jeżeli świadczenia zostały otrzymane przez osoby fizycz-ne niebędące pracownikami w rozumieniu art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm), oraz zostały poniesio-ne:
- w celu osiągnięcia przychodów lub
- w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie prze-pisów odrębnych ustaw, lub
- przez organy (Urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub
- przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5 ustawy, w związku z wykonywaniem tych funkcji
? do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery bu-dżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.
W myśl § 2 rozporządzenia z dnia 27 lutego 2003r. zaniechanie, o którym mowa w§ 1, nie ma zastosowania do przychodów, o których mowa w art. 13 pkt. 2,4,6 i 8, art. 14 i art. 18 ustawy, jeżeli świadczenia zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przez podatników otrzymujących świadczenia.
Mając zatem na uwadze powyższy stan prawny i faktyczny należy uznać, iż przychody uzy-skane w 2003 r. z tytułu zwrotu kosztów związanych z podróżą korzystają ze zwolnienia na pod-stawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 lutego 2003r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) oraz zwolnienia niektórych grup płatników z obowiązków pobierania podatku.
Przy czym należy zauważyć, iż od 1 stycznia 2004 r. w związku ze zmianą ustawy o podatku dochodowym wprowadzoną ustawą z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku docho-dowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956) diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit b