Czy radca prawny wykonywujący zawód w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w formie spółki (...)

- oparcie rozstrzygnięcia na innym stanie faktycznym niż wskazany we wniosku przez podatnika oraz

- błędną ocenę stanu faktycznego i prawnego.

W uzasadnieniu wskazał, że w treści postanowienia zacytowane zostało pytanie, które ?rzekomo miało być zawarte? w jego wniosku, jednakże we wniosku takie pytanie nie zostało przez Podatnika postawione. Zarzucił również, że stwierdzenia Naczelnika US związane z opodatkowaniem jego dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej podatkiem liniowym 19% są sprzeczne z obiektywnie istniejącym stanem faktycznym, jak też z treścią wniosku.

Ponadto w ocenie Podatnika wydanie przez Naczelnika Urzędu Skarbowego dwóch postanowień odrębnie dla kwestii związanych z podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług jest niezgodne z przepisami Ordynacji podatkowej, bowiem art. 14a § 1 i § 4 tej ustawy nie przewidują takiej instytucji jak ?postanowienie częściowe?. Jego zdaniem niedopuszczalny jest podział sprawy na dwa odrębne zagadnienia, bowiem złożenie wniosku dotyczącego zagadnień dwóch rodzajów podatków nie zmienia faktu, że rozpatrzeniu przez organ podatkowy podlegała jedna sprawa w znaczeniu materialnym i procesowym. W jego ocenie zaskarżone postanowienie z dnia 29 czerwca 2007r. zostało wydane dla ?naprawienia? wcześniejszego zaniedbania, w efekcie ?wytknięcia? tej okoliczności w zażaleniu na postanowienie z dnia 11 czerwca 2007r. dotyczące podatku od towarów i usług.

Ponadto, zdaniem Podatnika rozstrzygnięcie zawarte w postanowieniu jest również ?wadliwe merytorycznie?. W jego ocenie analiza przepisów normujących istotę pomocy prawnej z urzędu, zasady jej świadczenia oraz wzajemne relacje pomiędzy świadczącymi taką pomoc, sądem i stroną nie daje podstaw do twierdzenia, że radca prawny świadczący pomoc prawną z urzędu działa na zlecenie sądu. Wskazał również, że pomiędzy pełnomocnikiem z urzędu a sądem nie powstaje żaden stosunek prawny ani cywilnoprawny, oraz że sąd nie wyznacza osoby adwokata lub radcy prawnego, który ma świadczyć pomoc prawną, ale robi to okręgowa rada adwokacka lub okręgowa izba radców prawnych.

Z uwagi na fakt, że Podatnik wykonuje zawód radcy prawnego prowadząc działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, cały majątek spółki cywilnej objęty jest współwłasnością łączną a sama spółka cywilna posiada status niezależnego podatnika w podatku od towarów i usług ? zatem wynagrodzenie otrzymane przez jednego z jej wspólników jest również należnością spółki, objętą współwłasnością łączną. W konsekwencji Podatnik nie zgodził się ze stanowiskiem Naczelnika Urzędu Skarbowego, że otrzymane przez niego wynagrodzenie za pomoc prawną należy kwalifikować jako przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku po rozpatrzeniu zażalenia stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2000r. Nr14, poz. 176 z późn. zm.) źródłami przychodu są m.in.:

1. działalność wykonywana osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2),
2. pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3).

Zgodnie z treścią art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. ilekroć mowa jest o pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

• prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Jak wynika natomiast z treści art. 5b ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Natomiast za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się m.in. przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności (...) ? co wynika z art. 13 pkt 6 ustawy.

Z powyższego wynika jednoznacznie, że pozarolnicza działalność gospodarcza oraz działalność wykonywana osobiście stanowią dwa odrębne źródła przychodów. Ponadto przepisy prawa podatkowego nie wykluczają możliwości równoczesnego wykonywania czynności na zlecenie sądu i prowadzenia działalności gospodarczej.

Ustawa z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.) określa zakres czynności wykonywanych przez radców prawnych.

Zgodnie z art. 6 ust.1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzieleniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Zgodnie z § 2 ust. 1 załącznika Nr 1 do uchwały Nr 475/VI/05 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2005r. w sprawie wyznaczenia radców prawnych do prowadzenia spraw z urzędu, dziekan wyznacza do prowadzenia sprawy radcę prawnego zamieszkałego w okręgu sądu, o którym mowa w § 1 ust 1 Regulaminu, według kolejności alfabetycznej na liście radców prawnych, pomijając radców prawnych nie wykonujących zawodu. Ponadto stosownie do § 6 ww. załącznika do Regulaminu prowadzenie sprawy przez radcę prawnego wyznaczonego z urzędu stanowi jego obowiązek zawodowy i korporacyjny.

A zatem w sytuacji, gdy dziekan samorządu radcowskiego na polecenie sądu zleca na podstawie właściwych przepisów radcy prawnemu dokonanie określonych czynności (prowadzenie sprawy z urzędu), radca prawny nie wykonuje swoich czynności na podstawie stosunku cywilnoprawnego, możliwego do ukształtowania w sposób umowny, pomiędzy jego stronami, na zasadzie swobody zawierania umów, przez określonej treści umowę, zawieraną i wykonywaną na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 943 ze zm.). Podstawą czynności radcy prawnego jest obowiązek wypełnienia powinności należącej do wykonywanego zawodu wobec władczo wyrażonej woli sądu.

W związku z powyższym, gdy sąd zleca radcy prawnemu przeprowadzenie sprawy z urzędu, osiągane przychody należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście wymienionej jako źródło przychodu w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. Konsekwencją takiej kwalifikacji jest spoczywający na sądzie obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r., zgodnie z którym Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit.b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Odnosząc się do argumentów zawartych w zażaleniu Dyrektor tut. Izby Skarbowej stwierdza co następuje:

Wywody Podatnika zawarte w zażaleniu a dotyczące kwalifikacji przychodów osiągniętych z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu nie znajdują uzasadnienia w przepisach prawa. Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. nie pozbawia bowiem podatnika osiągającego przychody z działalności gospodarczej możliwości osiągania przychodów z innych źródeł, w tym także z działalności wykonywanej osobiście. Jak już wyżej wskazano, prowadzenie sprawy przez radcę prawnego wyznaczonego z urzędu stanowi bowiem obowiązek zawodowy i korporacyjny (pełnomocnika z urzędu wyznacza organ samorządu zawodowego). Ponadto błędne jest twierdzenie Podatnika, że pomiędzy radcą prawnym świadczącym usługę pomocy prawnej ?z urzędu? a sądem nie powstaje żaden stosunek prawny. Pomiędzy sądem, który polecił okręgowej izbie radców prawnych wyznaczenie radcy prawnego do świadczenia pomocy prawnej w konkretnej sprawie a radcą prawnym zachodzi stosunek prawny co do warunków wykonywania tych czynności - bowiem to sąd wyznacza terminy i miejsce odbywania rozpraw, wyznacza obowiązek składania pism procesowych w zakresie dowodów. Sąd też decyduje o wynagrodzeniu radcy prawnego, a także odpowiedzialności za wykonywanie czynności procesowych. Zatem podstawą stosunku prawnego pomiędzy radcą prawnym (pełnomocnikiem strony z urzędu) a sądem są powszechnie obowiązujące przepisy prawne dotyczące sposobu wyznaczania radcy prawnego, sposobu jego wynagradzania oraz jego odpowiedzialności (kodeks postępowania cywilnego, ustawa o radcach prawnych).

Słuszne jest natomiast twierdzenie Podatnika, że w treści postanowienia nieprawidłowo wskazano, iż prowadzi on działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej opodatkowaną podatkiem liniowym 19%. W złożonym wniosku Podatnik rzeczywiście nie wskazywał w jaki sposób opodatkowuje uzyskane z prowadzonej działalności gospodarczej przychody. Jednakże błąd ten pozostaje bez wpływu na dokonane w wydanym postanowieniu Naczelnika Urzędu Skarbowego rozstrzygnięcie, bowiem dotyczy on sposobu opodatkowania, nie zaś przedmiotu zapytania podatnika tj. kwalifikacji źródła uzyskanego przychodu.

Bezzasadny jest natomiast zarzut Podatnika, że Naczelnik Urzędu Skarbowego nieprawidłowo wydał w dniu 29 czerwca 2007r.

Ponadto zauważa się, że powołane przez Podatnika przepisy Ordynacji podatkowej, które jakoby zostały przez organ pierwszej instancji naruszone dotyczą postępowań podatkowych i wydanych w tych postępowaniach decyzji ostatecznych, natomiast postępowanie prowadzone w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej nie jest postępowaniem stricte podatkowym.

Odnośnie zarzutu, że organ pierwszej instancji użył w treści postanowienia zapytanie, którego w treści wniosku brak - Dyrektor tut. Izby Skarbowej wyjaśnia, że pytanie to zawiera przedstawiony we wniosku stan faktyczny (oprócz błędnego sposobu opodatkowania dochodów). Zapytanie zawarte w postanowieniu jest więc pewną rekonstrukcją treści wniosku dotyczącą zagadnień z zakresu podatku dochodowego - wobec lakonicznie sformułowanego przez Podatnika ?problemu prawnego?. Zatem redakcyjne wyodrębnienie - przez organ pierwszej instancji ? z treści wniosku zapytania postawionego w danej sprawie, pozostającego w związku z przedstawionym przez Podatnika stanem faktycznym nie stanowi o nie rozpoznaniu sprawy pod względem merytorycznym.

Końcowo Dyrektor tut. Izby Skarbowej zauważa, że przytoczone przez Podatnika wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego są rozstrzygnięciem sporu w indywidualnej sprawie i nie stanowią powszechnie obowiązującego prawa.

W związku z powyższym Dyrektor tut. Izby Skarbowej stwierdza, że brak jest podstaw do zmiany bądź uchylenia postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 29 czerwca 2007r. Nr ZD/415-23/07/MDK.