Czy świadczenie pieniężne, uzyskane z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości (...)

Czy świadczenie pieniężne, uzyskane z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Podatniczka wnioskiem z dnia 12.02.2007r.(data stempla pocztowego), uzupełnionym w dniu 02.03.2007r. oraz następnie w dniu 19.03.2007r. zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu o interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie przepisów regulujących opodatkowanie podatkiem dochodowym odszkodowania wypłaconego w wyniku zawartej umowy (ugody). Z przedstawionego w złożonym wniosku stanu faktycznego wynika, że Podatniczka jest właścicielką gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Od 1984r. niewielka część gruntu została zajęta pod drogę, z przeznaczeniem służebności dojazdu do wysypiska śmieci. Od 2003r. uchwałą Rady Gminy została zatwierdzona jako droga gminna. Od 1991r. właścicielka nieruchomości nie czerpała z tego tytułu żadnych korzyści.W 2006r. Podatniczka zawarła ugodę za ?bezumowne korzystanie z nieruchomości?, czego wynikiem było wypłacenie odszkodowania wraz z odsetkami w wysokości 37.000,00zł. W grudniu 2006r. Podatniczka podpisała umowę dzierżawy nieruchomości (drogi) z Urzędem Miasta.

Porady prawne

W ocenie Wnioskodawczyni kwota wypłacona za bezumowne korzystanie z drogi nie powinna być opodatkowana.

Organ podatkowy pierwszej instancji w postanowieniu z dnia 26.04.2007r. wyjaśnił, iż stosownie do postanowień art.21 ust.1 pkt 3 lit.g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. Nr 14 z 2000r.,poz.176 z późn. zmian.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Zgodnie zaś z treścią art. 21 ust.1 pkt 3b ustawy pdof wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie.

Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, aby wartość odszkodowania określona została w wyroku lub ugodzie sądowej, w związku z tym, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu nie zgodził się ze stanowiskiem Podatniczki.

W dniu 05.05.2007r.(data stempla pocztowego) Podatniczka złożyła zażalenie na ?interpretację, w którym nie zgodziła sie z postępowaniem?.W Jej ocenie wypłacone świadczenie pieniężne jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art.21 ust.1 pkt 120 lit.a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po rozpatrzeniu zażalenia stwierdza, co następuje:

W myśl art. 11 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.) przychodami, z zastrzeżeniem art.14-16, art.17 ust.1 pkt 6i9, art.19 i art.20, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast, zgodnie z art.9 ust.1 w/w ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art.21,52,52a i 52c oraz dochodów, od którym na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Przepis art.9 ustawy pdof wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a zatem opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych, które zostały wymienione przez ustawodawcę między innymi w art.21 ust.1 ustawy.

Podatniczka w złożonym zażaleniu powołała się na treść przepisu art.21 ust.1 pkt 120 lit.a) w myśl którego, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, m.in. z tytułu ustanowienia służebności gruntowej,
#61485; w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji związanych z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art.143 ust.2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603).

W myśl powołanego wyżej art. 143 ust.2 przez budowę infrastruktury technicznej należy rozumieć budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Z przedstawionego przez Podatniczkę stanu faktycznego nie wynika, że przedmiotowe świadczenie zostało wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej w związku z wyżej wymienionymi inwestycjami prowadzonymi na gruncie należącym do Podatniczki. Zatem powołany przepis art.21 ust.1 pkt 120 lit. a) nie ma w niniejszym stanie faktycznym zastosowania.

Podatniczka, jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, na mocy zawartej ugody otrzymała świadczenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

Roszczenia właściciela rzeczy wobec osoby, która bez podstawy prawnej włada lub władała tą rzeczą, zostały uregulowane w przepisach prawa cywilnego. W myśl dyspozycji art.222 ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby została mu wydana. W związku z realizacją ww. roszczenia, zwanego windykacyjnym lub wydobywczym, powstaje problem wzajemnych rozliczeń właściciela i posiadacza rzeczy. Majątkowy interes właściciela wymaga bowiem uzyskania rekompensaty od posiadacza za korzystanie z rzeczy, w tym pobieranie pożytków.

Kwestia wzajemnych rozliczeń pomiędzy właścicielem i posiadaczem rzeczy została uregulowana w przepisach art. 224-225 Kc (a więc wśród prawnorzeczowych przepisów o ochronie własności). W powołanych przepisach ustawodawca zawarł szczególną, odrębną regulację prawną, dotyczącą posiadania w przypadku braku stosunku prawnego, łączącego właściciela i posiadacza rzeczy. Natomiast w razie istnienia takiego stosunku prawnego (w postaci np. najmu czy dzierżawy), stanowiącego podstawę posiadania cudzej rzeczy, rozliczenie następuje według reżimu prawnego, regulującego dany rodzaj stosunku prawnego.
Zgodnie z rozwiązaniem prawnym, przyjętym w art. 224 i 225 Kc, oprócz roszczenia o wydanie rzeczy, właścicielowi rzeczy przysługują roszczenia uzupełniające w postaci: wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrotu pożytków lub zapłaty ich wartości oraz naprawienia szkody z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy.
Analizując prawnopodatkowe konsekwencje przedmiotowego stanu faktycznego, w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że świadczenie pieniężne, stanowiące rezultat rozliczeń pomiędzy właścicielem a posiadaczem, z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy, nie zostało ujęte w przepisach art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymieniających przychody objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem dochodowym.

W szczególności, powyższego przychodu nie można zakwalifikować, jak sugeruje Podatniczka, do przychodów z tytułu ?odszkodowania? - celem zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy jest bowiem wyrównanie właścicielowi faktu nieuzyskania przychodu, który mógłby osiągnąć, gdyby mógł swobodnie dysponować tą rzeczą. Taki przychód podlegałby opodatkowaniu na zasadach ogólnych (np. jako przychód z najmu lub dzierżawy).
W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż świadczenie pieniężne, uzyskane przez Podatniczkę z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w przepisie art. 10 ust.1 pkt 9 powołanej ustawy podatkowej, i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z linią orzeczniczą sądów administracyjnych przepisy prawa podatkowego należy interpretować ściśle, zaś ich wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna. Wszelkiego rodzaju ulgi podatkowe mają charakter ściśle określony.
Jest zasadą w prawie podatkowym, że wszystkie ulgi, zwolnienia czy wyjątki stanowią pewien wyłom w ogólnej zasadzie podlegania wszystkich podatników tym samym obowiązkom, stąd muszą być stosowane i rozumiane tak jak to ustawodawca literalnie określił.
Odnosząc się do kwestii opodatkowania odsetek od wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stwierdzić należy, że odsetki takie, na równi ze świadczeniem głównym, stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art.10 ust.1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zatem powinny zostać wykazane w zeznaniu podatkowym.
Reasumując, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie znajduje podstaw do uchylenia zaskarżonego postanowienia organu podatkowego pierwszej instancji.

Interpretacji udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu jej sporządzenia.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika