Czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zasądzone prawomocnym wyrokiem sądowym (...)

W dniu 10.07.2007r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań ? Jeżyce wydał postanowienie, w którym uznał stanowisko Podatniczki za nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia od podatku zasądzonych odsetek oraz zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Podatniczka złożyła w dniu 17.07.2007r. (data wpływu do Urzędu Skarbowego) na powyższe postanowienie zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, nie zgadzając się z interpretacją Naczelnika Urzędu, w części, w jakiej organ podatkowy pierwszej instancji uznał, iż nie przysługuje Podatniczce zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych odsetek i zwrotu kosztów postępowania zasądzonych łącznie z odszkodowaniem. Podatniczka wnosi w zażaleniu o zmianę zaskarżonego postanowienia i objęcie zwolnieniem od podatku dochodowego wszystkich elementów zasądzonego odszkodowania, tj. również odsetek za zwłokę i zwrotu kosztów postępowania sądowego, uznając że stanowią one integralną część odszkodowania.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po rozpatrzeniu zażalenia stwierdza, co następuje:

Na wstępie należy stwierdzić, że interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego dokonana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Jeżyce dotycząca kwestii zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych zasądzonego wyrokiem na rzecz Podatniczki odszkodowania oraz opodatkowania zasądzonych odsetek za zwłokę jest prawidłowa.

Jednakże Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie może podzielić stanowiska wyrażonego w zaskarżonym postanowieniu dotyczącego opodatkowania zwrotu kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu wynika, iż podstawę prawną do dochodzenia przez Podatniczkę odszkodowania były przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz.U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. ) tj. art. 361 § 2 oraz art. 363 dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej w związku z naruszeniem przez Miasto Poznań obowiązku poinformowania poprzedniego właściciela o wywłaszczeniu nieruchomości na inny cel niż określony w decyzji wywłaszczeniowej, które wynikają z przepisów art. 136 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.jedn. Dz.U. z 2004r.Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.). Na powyższej podstawie prawnej zasądzone zostało na rzecz Podatniczki prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Poznaniu odszkodowanie oraz ustawowe odsetki za zwłokę w wypłacie odszkodowania wraz ze zwrotem kosztów postępowania sądowego.

Zgodzić się należy z Podatniczką, iż zasądzony zwrot kosztów postępowania sądowego nie stanowi dla Niej dodatkowego przychodu, a jedynie zwrot poniesionych wcześniej kosztów. Stanowisko Podatniczki w tej części należy uznać za uzasadnione, jednak nie z przyczyny zwolnienia zwrotu kosztów postępowania od podatku na podstawie art. 21 ust. pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym , jak podnosi Strona.

W świetle przepisów art. 98 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się m. in. poniesione przez wygrywającego sprawę koszty sądowe, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach.

Zgodnie z brzmieniem art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 -16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego.

Zasądzony wyrokiem i otrzymany przez Podatniczkę zwrot kosztów procesu (w tym zastępstwa procesowego) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Koszty procesowe zostały sfinansowane ze środków własnych Podatniczki, a następnie na podstawie prawomocnego wyroku zostały Jej zwrócone. Kwota ta stanowi zwrot poniesionych wcześniej nakładów ? nie jest więc dochodem podlegającym przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani dochodem objętym zwolnieniem od tego podatku.

W myśl przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c (a więc wolnych od opodatkowania) oraz dochodów, od których na podstawie przepisów - Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz.176 ze zm.) stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, za wyjątkiem odszkodowań:

a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust.

1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy podatkowej zwolnieniu od opodatkowania podlegają inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, oraz
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Ze zwolnienia od podatku dochodowego mogą korzystać więc te odszkodowania, które wynikają z wyroku lub ugody sądowej, o ile nie odnoszą się do utraconych korzyści. Szkoda w postaci utraconych korzyści, do której nawiązują przepisy podatkowe, została określona w art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego. W świetle tego przepisu uszczerbek dotykający poszkodowanego może wystąpić w dwóch postaciach:
#61623; straty, którą poniósł w wyniku zdarzenia szkodzącego wyrażającej się w rzeczywistej zmianie stanu majątku polegającej albo na zmniejszeniu jego aktywów, albo na zwiększeniu pasywów
#61623; utraty przez niego korzyści polegającej na nie powiększeniu się czynnych pozycji majątku, które byłyby się pojawiły, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę.
Celem odszkodowania jest więc wyrównanie uszczerbku ? straty ? powstałego na skutek zdarzeń, za które poszkodowany nie ponosi winy, jak również zrekompensowanie utraconych korzyści, które mogłyby się pojawić w majątku poszkodowanego, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że odszkodowanie od Miasta zostało przyznane Podatniczce za nie wywiązanie się Miasta z obowiązku poinformowania poprzedniego właściciela wywłaszczonej nieruchomości (Podatniczki) o możliwości zwrotu nieruchomości. Podatniczka poniosła więc stratę majątkową w postaci utraconego roszczenia o zwrot nieruchomości. Odszkodowanie w tej części związane jest z naprawieniem szkody i zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne jest od tego podatku.
Natomiast zasądzone odsetki są świadczeniem ubocznym i stanowią wynagrodzenie dla wierzyciela za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, i wierzyciel może ich się domagać, chociażby nie poniósł żadnej szkody ? art. 481 Kodeksu cywilnego. Nie można więc utożsamiać odsetek za zwłokę z naprawieniem szkody.
Katalog zwolnień przedmiotowych zawartych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ( w tym pkt 3 i 3b) nie przewiduje zwolnienia od podatku dochodów uzyskiwanych z tytułu odsetek od wypłaconych odszkodowań ? zwalnia jedynie odszkodowania, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.
W świetle powyższego zasądzone wyrokiem ustawowe odsetki za zwłokę w wypłacie odszkodowania są przychodem opodatkowanym na zasadach ogólnych. Stanowią w roku ich otrzymania przychód z innych źródeł, o których mowa w przepisach art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Należy je wykazać w rozliczeniu rocznym za rok podatkowy, w którym nastąpiła ich wypłata.
Stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań ? Jeżyce w kwestii opodatkowania odsetek za zwłokę należy wobec powyższego uznać za prawidłowe.
Zatem, w niniejszej sprawie dochodem zwolnionym od podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3b jest zasądzone na rzecz Podatniczki odszkodowanie. Przychodem nie podlegającym zwolnieniu od podatku, od którego Podatniczka powinna uiścić podatek są uzyskane odsetki za zwłokę w wypłacie odszkodowania. Natomiast zwrot Stronie kosztów postępowania sądowego nie podlega podatkowi dochodowemu.
Niniejsza interpretacja prawa podatkowego została wydana w oparciu o przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący w dniu jej wydania stan prawny.