Czy uzyskana w drodze postępowania sądowego kwota odszkodowania podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym (...)

UZASADNIENIE

W dniu 11 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w jej indywidualnej sprawie.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełnionym w dniu 25 kwietnia 2014 r., Wnioskodawczyni przedstawiła następujący stan faktyczny.

Ojciec Wnioskodawczyni od 1955 r. posiadał gospodarstwo rolne, które w 1986 r. przepisał, jako darowiznę na brata Wnioskodawczyni, a sobie zostawił 74 arową działkę rolną. Na działce tej E. Spółka Akcyjna z siedzibą w G. postawiła słup linii wysokiego napięcia. Działka nr 337 o powierzchni 74 ary położona jest w miejscowości B. i wpisana jest do księgi wieczystej. Na skutek postępowań spadkowych i darowizn przeszła na własność 6 sióstr. W 2010 r. współwłaściciele działki wystąpili do Sądu Rejonowego z powództwem przeciwko Spółce Akcyjnej E. z siedzibą w G. o ustanowienie służebności przesyłu. W dniu 13 września 2012 r. Rada Gminy podjęła uchwałę dotyczącą planu zagospodarowania przestrzennego. Na mocy uchwały działka została przekształcona z rolnej na teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową. W dniu 18 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy ustanowił na ww. działce służebność przesyłu, polegającą na prawie korzystania przez uczestnika postępowania E. Spółkę Akcyjną z siedzibą w G. z tej nieruchomości w zakresie eksploatacji, wymiany elementów, konserwacji i naprawy urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej w postaci napowietrznej linii energetycznej wysokiego napięcia ze słupem energetycznym. Sąd zasądził jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu, zgodnie z udziałami. Wnioskodawczyni otrzymała kwotę w wysokości 26.002 zł 60 gr.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie: Czy uzyskana w drodze postępowania sądowego kwota odszkodowania podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym PIT-37 w terminie do 30 kwietnia 2014 r. i ma być opodatkowana jako przychód z innych źródeł?

Czy odszkodowanie to jest zwolnione od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, powinna być zwolniona od obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Wnioskodawczyni wskazuje, iż zgodnie ze stanowiskiem NSA rekompensata wypłacona przez firmę energetyczną za służebność przesyłu niczym się nie różni od odszkodowania za służebność gruntową. Wnioskodawczyni podnosi, że WSA w Białymstoku uznał, że służebność przesyłu jest wolna od podatku dochodowego. Zwolnienie dla odszkodowań dotyczących służebności gruntowych obowiązuje od 2005 r., a nowelizacja Kodeksu cywilnego wprowadziła nową instytucję przesyłu. WSA kierując się wykładnią historyczną uznał, że odszkodowanie za ten typ służebności ma taki sam charakter jak służebność gruntowa i dlatego przysługuje zwolnienie od podatku dochodowego. Wnioskodawczyni wskazuje również, iż rozstrzygnięcie takie zaakceptował NSA w wyroku z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. II FSK 3050/11. Według Wnioskodawczyni zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z 17 października 2013 r. wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu ma być objęte zwolnieniem podatkowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, iż stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia opisanego w stanie faktycznym, Minister Finansów stwierdza, co następuje.

Uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia związanego z ustanowieniem służebności przesyłu wprowadzono z dniem 3 sierpnia 2008 r. w art. 305¹ i art. 305² ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 i 827).

W myśl art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Natomiast art. 305² Kodeksu cywilnego stanowi, że jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (§ 1). Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (§ 2).

Zgodnie z art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W świetle powyższego służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej ?ustawą PIT?, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
   
2. rekultywacji gruntów,
   
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.).

W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, w myśl którego po dniu 2 sierpnia 2008 r. przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 lit.a ustawy PIT, odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu (wyrok NSA: z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2131/11, z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II FSK 88/10 oraz z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II FSK 654/10).

Na uwagę zwraca w szczególności wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, w którym NSA stwierdził, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już, zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. sygn. akt III CZP 79/02, praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie zatem takiej służebności służebnością przesyłu, oznacza, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, lecz jedynie służebności przesyłu, której istota jest taka sama jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej. Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności. Jednocześnie, w ocenie NSA, trudno przyjąć, aby wprowadzeniu nowych rozwiązań na gruncie prawa cywilnego, towarzyszyło założenie i zamiar ustawodawcy dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych. Pozostawienie po dniu 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu w niezmienionym brzmieniu, zdaniem NSA, należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego, a poprzestanie na literalnej wykładni tego przepisu prowadzi do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków. Zatem przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej, NSA uznał, że zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit.a ustawy PIT, odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu.

Mając na uwadze fakt, iż powyższe stanowisko NSA odzwierciedla jednolitą i utrwaloną linię orzecznictwa w kwestii stosowania art. 21 ust. 1 pkt 120 lit.a ustawy PIT, w dniu 21 maja 2014 r. Minister Finansów - dążąc do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej - wydał interpretację ogólną Nr DD3/033/126/CRS/14/RD-46264/14, w której uznał, iż odszkodowanie za ustanowienie służebności gruntowej, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit.a ustawy PIT odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Odnosząc powyższe wyjaśnienia do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej ? zgodnie z którym Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką działki (nie wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego), na której została ustanowiona służebność przesyłu w związku z lokalizacją na tym gruncie linii energetycznej wysokiego napięcia ze słupem energetycznym (b), za ustanowienie służebności przesyłu Wnioskodawczyni otrzymała jednorazową kwotę w wysokości 26 002 zł 60 gr (c) ?stwierdzić należy, iż otrzymana kwota nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit.a ustawy PIT, bowiem ustanowienie służebności przesyłu nie dotyczy gruntu wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego, lecz gruntu przeznaczonego pod zabudowę mieszkaniową.

Zatem Wnioskodawczyni jest obowiązana do wykazania tej kwoty w zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym za 2013 r., jako przychodu z innych źródeł, i opodatkowania według skali podatkowej wraz z innymi dochodami uzyskanymi w tym roku.

Stąd za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, a co za tym idzie należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2014 r. Nr ITPB2/415-130/14/IL, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zmiana interpretacji indywidualnej dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia opisanego w stanie faktycznym.

POUCZENIE

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.