Opodatkowanie podatkiem dochodowym przychodów tłumacza, biegłego oraz adwokata z tytułu wykonywania (...)

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 21 marca 2011 r. Nr IBPB II/1/415-1015/10/AŻ wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 grudnia 2010 r., uzupełnionym pismem z dnia 7 lutego 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika z tytułu wypłaty wynagrodzenia tłumaczom przysięgłym, biegłym sądowym i adwokatom powołanym przez Sąd, w sytuacji gdy czynności wykonują prowadząc działalność zawodową w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub w spółce niebędącej osobą prawną - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), wydał w dniu 21 marca 2011 r., w imieniu Ministra Finansów, interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów tłumacza, biegłego oraz adwokata z tytułu wykonywania czynności na zlecenie sądu. Interpretacja wydana została na wniosek Sądu Okręgowego w G. z dnia 3 grudnia 2010 r.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że:

Ttłumacz przysięgły po spełnieniu warunków, o których mowa w ustawie z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz. U. Nr 273 poz. 2702 ze zm.) zostaje wpisany na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości - art. 6 ww. ustawy. Tłumacz przysięgły będący osobą fizyczną wpisaną na listę tłumaczy przysięgłych z imienia i nazwiska otrzymuje z sądu zlecenie tłumaczenia ustnego bądź sporządzenie poświadczonego tłumaczenia. Tłumaczenie dokumentu sporządzone przez tłumacza przysięgłego na zlecenie sądu jest dowodem w postępowaniu sądowym.

Podobnie jest w stosunku do biegłych sądowych. W tym wypadku, zgodnie z art. 157 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98 poz. 1070 ze zm.) Prezes Sądu Okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listy w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15 poz. 133). Sytuacja jest podobna, gdy na żądanie oskarżonego, który nie ma obrońcy z wyboru, sąd wyznacza obrońcę z urzędu wskazując z imienia i nazwiska adwokata do osobistego udzielenia pomocy prawnej.

Udokumentowaniem należności za wykonaną usługę jest złożony do sądu:

• rachunek, gdy tłumacz bądź biegły jest osobą fizyczną i nie prowadzi działalności gospodarczej albo prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą - zgodnie z przepisami art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) lub
• faktura VAT, gdy tłumacz przysięgły, biegły sądowy lub adwokat jest czynnym podatnikiem podatku od towarów usług. Faktura wystawiana na rzecz sądu zawiera wszystkie elementy, których istnienie przewiduje obligatoryjnie § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 ze zm.).
  
  

W przypadku, gdy tłumacz bądź biegły prowadzi firmę, a w przypadku adwokata kancelarię adwokacką, zespół adwokacki itd., w rubryce nazwa sprzedawcy widnieje nazwa firmy np. Lingwista sp. z o.o., Translator s.c., Promotor sp. z o.o., Kancelaria Adwokacka Nowa, itp. a nie imię i nazwisko osoby, którą sąd wyznaczył do tłumaczenia lub sporządzenia opinii bądź obrony z urzędu. Nazwisko tłumacza, biegłego lub adwokata, który wykonał usługę znajduje się w treści faktury albo faktura jest podpisana przez osobę wyznaczoną przez sąd do wykonania zleconych czynności.

W związku z powyższym zadano pytania:

1. Czy w przypadku rachunku sąd powinien potrącać podatek dochodowy i po zakończeniu roku obrotowego wystawić PIT?
2. W przypadku faktury VAT czy sąd od kwoty netto faktury powinien potrącić podatek dochodowy czy też podatek VAT w całości wypłacić tłumaczowi, biegłemu, adwokatowi?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody z tytułu sporządzania tłumaczeń przez tłumacza przysięgłego, wydawania opinii przez biegłego sądowego lub obrony z urzędu przez adwokatów, wykonywanych na zlecenie sądów, prokuratury są przychodami z działalności wykonywanej osobiście - art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na sądach jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, sądy są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów, najniższą stawkę podatkową.

Tłumacz, biegły lub adwokat winien je wykazać - na podstawie otrzymanej od płatnika (sądu) informacji PIT-11 - w zeznaniu rocznym.

Zdaniem wnioskodawcy, przychody uzyskiwane z tytułu tłumaczeń lub sporządzania opinii na zlecenie sądu bądź za obronę z urzędu prowadzoną przez adwokatów należy zawsze zaliczać do źródła jakim jest działalność wykonywana osobiście w związku z tym działanie sądu jako płatnika wynagrodzenia jest prawidłowe.

Uzupełniając wniosek wnioskodawca wskazał, iż kwestią bezsporną sposobu naliczania podatku jest osiąganie przez tłumacza, biegłego, adwokata przychodu z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W takich przypadkach na sądzie jako płatniku dokonującym wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy. W myśl tego przepisu, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy stosując do dokonywanego świadczenia pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust 1. Jeśli jednak źródłem dochodu jest działalność wykonywana osobiście lub działalność gospodarcza i tłumacz, biegły bądź adwokat są czynnymi podatnikami VAT wówczas są zobowiązani do wystawiania faktury VAT. W takim wypadku Sąd w następujący sposób wylicza kwotę do zapłaty: od wartości kwoty netto podanej w fakturze oblicza się ryczałtowe koszty uzyskania przychodów (art. 22 ust. 9 pkt 4 ww. ustawy) - 20% i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 18% (art. 41 ust. 1 ww. ustawy). Do tak wyliczonej kwoty dodaje się podatek VAT wynikający z faktury i tę ?należność" Sąd przekazuje na wskazany rachunek bankowy. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, Sąd przesyła podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika (tłumacza, biegłego lub adwokata), imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT- 11/8B.

Naliczanie podatku w taki sposób - zdaniem wnioskodawcy - powoduje podwójne opodatkowanie podatkiem dochodowym - raz przez Sąd, a drugi raz przez tłumacza, biegłego lub adwokata deklarującego zaliczkę na podatek dochodowy.

Organ upoważniony wskazał, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w przedmiocie opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów tłumacza, biegłego oraz adwokata z tytułu wykonywania czynności na zlecenie sądu. W zakresie podatku od towarów i usług wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Wydając w imieniu Ministra Finansów, interpretację indywidualną z dnia 21 marca 2011 r. Nr IBPB II/1/415-1015/10/AŻ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe, stwierdzając m.in., że ?(?) przychody uzyskane z tytułu czynności dokonywanych na zlecenie sądu należy zawsze zaliczyć do źródła jakim jest działalność wykonywana osobiście, bez względu na fakt, czy biegły, tłumacz, adwokat prowadzi i w jakim zakresie pozarolniczą działalność gospodarczą. W związku z powyższym Sąd jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od wypłaconego wynagrodzenia (...).?

Po zapoznaniu się z aktami sprawy Minister Finansów zważył, co następuje.

Interpretacja indywidualna wydana przez organ upoważniony nie jest prawidłowa.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 6 ustawy jest to działalność zarobkowa:

1. wytwórcza, budowlana handlowa, usługowa,
2. polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1,2 i 4-9.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy, odrębnym źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Podkreślić przy tym należy, że umocowanie do świadczenia pomocy prawnej z urzędu obliguje pełnomocnika do podejmowania stosownych czynności procesowych na rzecz strony (oskarżonego), dla której został ustanowiony pełnomocnikiem (obrońcą) z urzędu, i jednocześnie stanowi zobowiązanie Skarbu Państwa do wypłaty ustanowionemu w tym trybie pełnomocnikowi wynagrodzenia nieopłaconej pomocy prawnej.

Problematyka, na gruncie przepisów wyżej wymienionej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpowiedniego kwalifikowania do źródła przychodów wynagrodzenia otrzymywanego przez pełnomocników (adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych) ustanowionych z urzędu, wykonujących zawód w różnych formach prawnych przewidzianych dla tych pełnomocników, z tytułu udzielonej przez nich nieopłaconej pomocy prawnej, była przedmiotem orzecznictwa sądów administracyjnych, które nie było jednolite.

Wobec zaistniałej rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie całej Izby Finansowej, podjął w dniu 21 października 2013 r. uchwałę, sygn. akt II FPS 1/13, w której stwierdził, że "wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, zależnie od formy prawnej w jakiej wykonuje on swój zawód, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) ? w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f., a gdy czyni to w ramach innych form wykonywania swojego zawodu ? wynagrodzenie to należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 tej ustawy".

Mając na uwadze powyższe, Minister Finansów wydał interpretację ogólną z dnia 21 listopada 2013 r. Nr DD3/033/181/CRS/13/RD-90955/13, w której stwierdził m.in., że (...) kwalifikacja do źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenia z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, jest zależna od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego czy rzecznika patentowego.

Jeżeli adwokat, radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy działalność zawodową wykonuje w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zaliczyć do przychodów z tego źródła.

Jeżeli natomiast radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy wykonuje swoją działalność zawodową w innej formie, np. w ramach stosunku pracy, wówczas ich wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy PIT. W tym przypadku na sądzie spoczywają obowiązki płatnika, określone w art. 41 ust. 1 oraz w art. 42 ust. 1 i 2 ustawy PIT(...).

Należy również wskazać, że wyżej wymienioną interpretacją ogólną, Minister Finansów zmienił dotychczasową interpretację ogólną z dnia 4 września 2002 r. Nr PB5/KD-033-317-2122/02, kwalifikującą omawiane przychody do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Odnosząc się zatem do opisanego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego należy stwierdzić, że jeżeli tłumacz przysięgły, biegły sądowy lub adwokat wykonuje czynności na zlecenie Sądu, prowadząc działalność z której przychody zalicza się do źródła pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy) na Sądzie, wypłacającym z tego tytułu wynagrodzenie nie ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zaistniałego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W konsekwencji należało, z urzędu, dokonać zmiany pisemnej interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, działającego w imieniu Ministra Finansów, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zgodnie z art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Finansów może, z urzędu zmienić ją w dowolnym czasie.

Zmieniona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienianej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu zmienionej interpretacji ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. ? Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.).

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy ? Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy ? Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), na adres: ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.