Jak rozliczyć podatek dochodowy od osób prawnych w sytuacji wzajemnego ustanowienia służebności (...)

Uzasadnienie

W złożonym wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego Spółka przedstawiła następujący stan faktyczny.
W dniu 05.05.2005 r. zawarta została pomiędzy Spółką a jej kontrahentem umowa sprzedaży nieruchomości (podatnik do wniosku załączył akt notarialny dokumentujący zawarcie przedmiotowej umowy). Obok podstawowych postanowień umowy Spółka ustanowiła na rzecz kontrahenta nieodpłatną i nieograniczoną w czasie służebność polegającą na zapewnieniu utrzymania przez Spółkę infrastruktury zakładowej oraz swobodnego wejścia na teren nieruchomości w celu dokonania naprawy urządzeń, jak również sieci c.o. znajdującej się wewnątrz budynku oraz nieodpłatną i nieograniczoną w czasie służebność polegającą na prawie użytkowania pomieszczeń schronu znajdującego się w podpiwniczeniu budynku. Strony określiły wartość powyższych służebności na kwotę brutto łącznie 14.640 zł, w tym podatek VAT w wysokości 2.640 zł. Jednocześnie kontrahent ustanowił na rzecz Spółki nieodpłatną służebność przechodu i przejazdu przez podane we wniosku działki po istniejącej drodze asfaltowej. Strony określiły wartość powyższej służebności na kwotę brutto łącznie 14.640 zł, w tym podatek VAT w wysokości 2.640 zł.

Zapytanie podatnika dotyczy kwestii, jak rozliczyć podatek dochodowy od osób prawnych w zakresie ustanowienia służebności. Zdaniem podatnika zawarcie postanowień o wzajemnym ustanowieniu służebności w jednym akcie notarialnym jest czynnością zbliżoną do umowy zamiany. Z aktu notarialnego wprost wynika, że służebność ustanawiana przez Spółkę, jak i na rzecz Spółki ma określoną wartość rynkową. Ustalenie wartości rynkowej oznacza, iż uzyskanie służebności skutkuje przysporzeniem majątkowym. Wartość netto (12.000 zł) tych służebności zwiększa przychód podatkowy oraz obciąża koszty uzyskania przychodów. W efekcie podstawa opodatkowania pozostanie bez zmian.

W związku z powyższym stwierdza się, co następuje.
Na wstępie zauważa się, że przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego nie jest zgodny z załączonym aktem notarialnym. To Wnioskodawca ustanowił na rzecz kontrahenta służebność przechodu i przejazdu po istniejącej drodze asfaltowej, t. j. innej nieruchomości od tej, której dotyczy umowa sprzedaży (w związku ze zbyciem na rzecz ww. podmiotu prawa wieczystego użytkowania sąsiedniej nieruchomości), zaś kontrahent ustanowił na rzecz Wnioskodawcy służebność dotyczącą dostępu i użytkowania budynków na nabytej od wnioskodawcy działce.
W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1-2 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3-4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze (...), wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (.

..). Na podstawie art. 13 ust. 1 ww. ustawy za przychód z nieruchomości udostępnionych nieodpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom prawnym i fizycznym oraz jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej (...) uważa się równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości, ustaloną na podstawie przeciętnej wysokości czynszów stosowanych w danej miejscowości przy najmie lub dzierżawie nieruchomości tego samego rodzaju.
Jak wskazano w załączonym do wniosku akcie notarialnym ww. służebności zostały ustanowione nieodpłatnie i na czas nieoznaczony. W przedmiotowym wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego znak FP/O/DM 24/2005 z dnia 25.05.2005 r. Podatnik zwrócił się również z zapytaniem w zakresie podatku od towarów i usług w kwestii, czy od powyższych służebności strony powinny wystawić sobie wzajemnie faktury VAT zewnętrzne, czy też każda ze stron faktury wewnętrzne celem odprowadzenia podatku. Zdaniem Podatnika jest on zobowiązany naliczyć i odprowadzić podatek VAT na podstawie faktury wystawionej dla kontrahenta, który również winien wystawić fakturę VAT dla wnioskodawcy. W wydanym postanowieniu w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług znak DP1/443-3/05/MS/47052 z dnia 07.07.2005 r. Naczelnik Małopolskiego Urzędu Skarbowego zajął stanowisko, że przedmiotowe czynności ustanowienia służebności, traktowane jako usługi na gruncie ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, potwierdzając stanowisko podatnika, iż w przedmiotowej sytuacji kontrahenci winni wystawić nawzajem faktury VAT.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują szczególnych zasad opodatkowania umowy zamiany, nie zawierają również definicji tej umowy dla celów podatkowych (ani jeden z przepisów ustawy nie nawiązuje do tego rodzaju umowy). Kwestia istnienia równoczesnych świadczeń dwóch podmiotów na swoją rzecz ma znaczenie wówczas, gdy przepisy ustawy przewidują zaliczenie do przychodów podatnika (opodatkowanie) otrzymanych lub udzielonych nieodpłatnych świadczeń. W rezultacie wystawienia faktur VAT na kwoty 14.640 zł brutto, w tym VAT 2.640 zł, przez obie strony ustanawiające służebności, wystąpi sytuacja, w której kwota netto określona w fakturze VAT wystawionej przez Wnioskodawcę stanowić będzie dla niego przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, natomiast faktura VAT wystawiona przez kontrahenta dokumentować będzie wysokość kosztów związanych z ustanowieniem służebności na rzecz Wnioskodawcy. Niezależnie od charakteru określonych w akcie notarialnym czynności (czy należy traktować je jako wzajemne, zbliżone do umowy zamiany) w sytuacji faktycznego ustalenia odpłatności za ustanowienie służebności nie powstanie dla Wnioskodawcy przychód na podstawie art. 13 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych tytułem nieodpłatnego udostępnienia nieruchomości (w odniesieniu do służebności ustanowionej przez Wnioskodawcę), ani przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy tytułem otrzymanych nieodpłatnych świadczeń (w odniesieniu do służebności ustanowionej na rzecz Wnioskodawcy). W ocenie Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego kwota netto wynikająca z faktury VAT wystawionej przez kontrahenta stanowić będzie dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ww. ustawy, nie objęty żadnym z wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Zdaniem tut. Organu kwota wynikająca z faktury VAT otrzymanej przez wnioskodawcę może być zaliczona jednorazowo w koszty uzyskania przychodów w momencie poniesienia wydatku. W konsekwencji określone przez strony zgodnie z wartością rynkową wartości ustanowionych służebności zwiększą w kwotach netto przychód podatkowy i obciążą koszty uzyskania przychodów.

Mając na uwadze powyższe postanowiono jak w sentencji.

Niniejsza interpretacja:
- dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę, traci swą moc z chwilą zmiany przepisów jej dotyczących;
- interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.

Na niniejsze postanowienie przysługuje prawo wniesienia zażalenia do Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie ul. Wadowicka 10 za pośrednictwem Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego, w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia, stosownie do art. 14a § 4 i art. 236 § 2 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Zażalenie powinno zawierać zarzuty przeciwko postanowieniu oraz określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem zażalenia, stosownie do art. 222 w związku z art. 239 ustawy Ordynacja podatkowa. Zażalenie podlega opłacie skarbowej uiszczanej w postaci znaków opłaty skarbowej, która wynosi 5 zł od podania (50 gr za każdy załącznik).