Podatnik ma wątpliwości, w jakiej dacie ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów nieściągalne (...)

Podatnik ma wątpliwości, w jakiej dacie ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów nieściągalne wierzytelności w stosunku do ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie oraz ?H? Sp. z o.o. w Siemianowicach Śląskich, zarachowane uprzednio jako przychody należne na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy, których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit.c) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. postanowieniem właściwego sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku.

Podatnikowi przysługiwała wierzytelność w stosunku do ?E? Sp. z o.o. z/s w Warszawie na łączną kwotę 37.717,57 zł oraz w stosunku do ?H? Sp. z o.o. z/s w Siemianowicach Śląskich na łączną kwotę 3.965,21 zł. Powyższe kwoty zostały przez Podatnika na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zarachowane jako przychody należne.

W stosunku do ?E? Sp. z o.o. w Warszawie oraz w stosunku do ?H? Sp. z o.o. w Siemianowicach Śląskich została ogłoszona upadłość obejmująca likwidację majątku dłużnika. Podatnik zgłosił wierzytelności przysługujące mu wobec w/w Spółek do mas upadłości. Zgłoszone wierzytelności zostały uwzględnione na listach wierzytelności. W dniu 26 stycznia 2005r. Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy XVII Wydział Gospodarczy wydał postanowienie o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku w stosunku do ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie. W Monitorze Sądowym i Gospodarczym nr 61/2005 z dnia 29 marca 2005r. ukazało się ogłoszenie o wpisie do KRS daty zakończenia postępowania upadłościowego ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie. W styczniu 2007r. Podatnik złożył wniosek o doręczenie mu odpisu prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 26 stycznia 2005r. w przedmiocie zakończenia postępowania upadłościowego ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie. W dniu 31.01.2007r. Podatnikowi doręczono odpis wzmiankowanego wyżej postanowienia.

Porady prawne

W dniu 29 grudnia 2006r. Sąd Rejonowy w Katowicach ? X Wydział Gospodarczy wydał postanowienie o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku w stosunku do ?H? Sp. z o.o. w upadłości w Siemianowicach Śląskich. W styczniu 2007r. Podatnik złożył wniosek o doręczenie mu odpisu postanowienia Sądu Rejonowego w Katowicach w przedmiocie zakończenia postępowania upadłościowego ?H? Sp. z o.o. w upadłości w Siemianowicach Śląskich. W dniu 29.01.2007r. Podatnikowi doręczono odpis wzmiankowanego wyżej postanowienia.

Podatnik ma wątpliwości, w jakiej dacie ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów nieściągalne wierzytelności w stosunku do ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie oraz ?H? Sp. z o.o. w Siemianowicach Śląskich, zarachowane uprzednio jako przychody należne na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy, których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit.c) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. postanowieniem właściwego sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku.

Zdaniem Podatnika poniesienie kosztów uzyskania przychodów w postaci nieściągalnych wierzytelności w stosunku do ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie oraz ?H? Sp. z o.o. w upadłości w Siemianowicach Śląskich, zarachowanych uprzednio jako przychody należne, których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit.c) ustawy, tj. postanowieniem właściwego sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, następuje z datą ich zaksięgowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, po otrzymaniu poprzez podatnika odpisu prawomocnego postanowienia właściwego sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, a koszty te są potrącalne z datą ich poniesienia, tj. w 2007r.

Na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Na podstawie art. 16 ust.

1 pkt 25 lit.a) ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 15.02.1992r. za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

  1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
  2. postanowieniem sądu o:
    a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
    b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
    c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
  3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy z dnia 15.02.1992r. nie uważa się za koszt uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1.

Jak stanowi art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992r. nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności jeżeli:

  1. dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo
  2. zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
  3. wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
  4. wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Jak wynika z powołanych przepisów art. 16 ust. 1 pkt 25 lit.a) i pkt 26a ustawy z dnia 15.02.1992r. ustawodawca wprowadził dwie instytucje prawa podatkowego umożliwiające tymczasowe lub definitywne zaliczenie wartości nieściągalnych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów. Rozpoznanie odpisu aktualizującego wartość należności jako kosztu uzyskania przychodu (w przeciwieństwie do spisania wierzytelności) ma charakter przejściowy, gdyż w momencie umorzenia, przedawnienia lub odpisania wierzytelności jako nieściągalnej podatnik zobowiązany jest do wykazania przychodu podatkowego, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4d, 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Odnosząc się do zagadnienia związanego z momentem zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnych należy stwierdzić, iż ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzuje momentu, w którym nieściągalne wierzytelności zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Niemniej jednak należy stosować w takim przypadku generalną zasadę ?przypisywania? kosztów do określonego roku podatkowego.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2006r.) koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było możliwe; w tym przypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione.

Obecnie przepis art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Przy czym stosownie do treści art. 15 ust. 4e ustawy z dnia 15.02.1992r. za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Przedstawione wyżej zasady dotyczą również przypadku, gdy wiedzę o dacie wydania przez sąd postanowień, o których mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15.02.1992r. Podatnik czerpie z Monitora Sądowego i Gospodarczego. Rola ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wynika z konsekwencji, jakie ustawodawca wiąże z ujawnionymi i ogłoszonymi danymi dotyczącymi podmiotów uczestniczących w obrocie. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 20.08.1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2001r. Nr 17, poz. 209 z późn. zm.) od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 2 powołanej wyżej ustawy osoba trzecia może powoływać się na dokumenty i dane, w odniesieniu do których nie dopełniono jeszcze obowiązku ogłoszenia, jeżeli niezamieszczenie ogłoszenia nie pozbawia jej skutków prawnych.

Odnosząc się do spisania w koszty uzyskania przychodów nieściągalnej wierzytelności wobec ?H? Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w Siemianowicach Śląskich tut. Organ podatkowy zauważa, iż udokumentowanie nieściągalności ww. wierzytelności nastąpiło na przełomie dwóch lat kalendarzowych. Jak bowiem wynika z wniosku w dniu 29.12.2006r. Sąd Rejonowy w Katowicach wydał postanowienie o ukończeniu postępowania upadłościowego natomiast w styczniu 2007r. Podatnik otrzymał odpis ww. postanowienia (brak informacji o dacie publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).

Z uwagi na brak przepisów przejściowych dotyczących odnoszenia do kosztów nieściągalnych wierzytelności w ocenie tut. Organu podatkowego w sytuacji nie ogłoszenia do końca 2006r. informacji o zakończeniu postępowania upadłościowego Spółki ?H? w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, Podatnik ma prawo zaliczyć ww. wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów 2007r., zgodnie z przepisami art. 15 ust. 4d i 4e obowiązującymi od 01.01.2007r. W świetle pierwszego z powołanych przepisów, tj. art. 15 ust. 4d ustawy z dnia 15.02.1992r. koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty związane bezpośrednio z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. Przy czym stosownie do treści art. 15 ust. 4e ustawy z dnia 15.02.1992r. za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów należy uznać dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano).

Z kolei w przypadku wierzytelności wobec ?E? Sp. z o.o. w Warszawie z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w dniu 26.01.2005r. Sąd Rejonowy w Warszawie wydał postanowienie o ukończeniu postępowania upadłościowego, natomiast w dniu 29 marca 2005r. ukazało się Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenie o dokonanym wpisie. Na wniosek Podatnika odpis ww. postanowienia wpłynął do Spółki w styczniu 2007r. W ocenie tut. Organu podatkowego w przedstawionym stanie faktycznym uznać należy, że spełnienie przesłanek umożliwiających spisane nieściągalnej wierzytelności wobec ?E? Sp. z o.o. w upadłości w Warszawie do kosztów podatkowych nastąpiło w 2005r. nie zaś w 2007r. Skoro bowiem postanowienie Sądu, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy zostało wydane w styczniu 2005r. zaś informację o nim Podatnik uzyskał z Monitora Sądowego i Gospodarczego w marcu 2005r., to nie zaistniały okoliczności wskazujące, iż nie było możliwe zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów w tym roku podatkowym, którego dotyczą, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika