Czy dochód ze zbycia akcji Banku Handlowego S.A. nabytych w transzy pracowniczej w ofercie publicznej (...)

Podstawą prawną rozstrzygnięcia jest treść art.52 pkt 1 lit.a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /j.t. Dz.U. z 1993r. Nr 90 poz.416 ze zm./, która stanowi, że zwalnia się od podatku dochodowego: w okresie od dnia 1 stycznia 1993r. do dnia 31 grudnia 2000r. dochody ze sprzedaży akcji dopuszczonych do obrotu publicznego, nabytych na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym. W rozpatrywanej sprawie znaczenie ma pierwsza część przepisu, która określa , iż zwalnia się od podatku dochodowego dochody ze sprzedaży akcji, w sytuacji, gdy spełnione zostaną łącznie dwa warunki związane z nabyciem tych akcji:
-akcje dopuszczone były do obrotu publicznego
-nabycie tych akcji nastąpiło na podstawie oferty publicznej.

W stanie prawnym mającym znaczenie przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy obrót papierami wartościowymi regulowała ustawa z dnia 22 marca 1991r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych /Dz.U. z 1994r. Nr 58, poz.239/.

Treść art.1 §1 ustawy z dnia 22 marca 1991r. określa generalne przesłanki, których zaistnienie powoduje, że transakcja dotycząca przeniesienia praw z określonego typu papierów wartościowych ma cechy czynności prawnej w zakresie publicznego obrotu, w związku z czym podlega ona szczególnemu reżimowi prawnemu, przewidzianemu ustawą dla danego rodzaju czynności. Powyższy przepis stanowi, że 'Publicznym obrotem papierami wartościowymi, zwanej dalej 'publicznym obrotem', jest proponowanie nabycia, nabywanie lub przenoszenie praw z emitowanych w serii papierów wartościowych przy wykorzystywaniu środków masowego przekazu albo w inny sposób, jeżeli proponowanie nabycia skierowane jest do więcej niż 300 osób albo do nie oznaczonego adresata'.

Przepis ten zawiera jednocześnie siedem wyłączeń w tym zakresie, które określają, na zasadzie wyjątków, przypadki, w których oferowanie nabycia lub przenoszenia praw z papierów wartościowych nie będzie stanowiło publicznego obrotu, mimo, że czynności te odpowiadają generalnym przesłankom zaliczenia ich do publicznego obrotu, wynikającym z ogólnej definicji art. 1. Do pierwszej kategorii wyłączeń można zaliczyć szczególne przypadki udostępniania lub zbywania akcji w procesie prywatyzacji. I tak nie stanowi czynności z zakresu publicznego obrotu, udostępnianie w procesie prywatyzacji przez Skarb Państwa akcji pracownikom danej spółki oraz producentom rolnym na trwale związanym z przedsiębiorstwem. Dla rozpoznawanego stanu faktycznego znaczenie ma pierwsze wyłączenie, z którego wynika, że przedmiotem publicznego obrotu nie może być ' udostępnienie w procesie prywatyzacji przez Skarb Państwa akcji pracownikom danej spółki'.

Podatnik w złożonym wniosku uważa, że wyżej określony wyjątek nie dotyczy akcji Banku Handlowego sprzedanych przez Skarb Państwa pracownikom tego Banku w procesie prywatyzacji, gdyż pojęciem 'udostępnienia akcji', definiowanym jako sprzedaż akcji, zbycie praw z akcji, ich obciążenie lub oddanie , ustawodawca posługuje się wyłącznie w treści art.4 pkt 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. z 1990r. Nr51, poz.298 ze zm./, a zdaniem podatnika do Banku Handlowego wyżej wymieniona ustawa nie ma zastosowania, gdyż Bank Handlowy S.A. był prywatyzowany na podstawie Uchwały Nr 18 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1997r. w sprawie udzielenia zgody na prywatyzację i zezwolenia na szczególny tryb zbycia części akcji Banku Handlowego w Warszawie S.A.

Stanowisko to jest nieprawidłowe. Prywatyzacja Banku Handlowego S.A. została przeprowadzona na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 lipca 1990r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U.z 1990r. Nr 51 poz.298 ze zm./, z uwagi na to, iż rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23.12.1996r. /Dz.U. z 1996r. Nr 157 poz.792 ze zm. /, uznające Bank Handlowy za spółkę o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, wydane zostało na podstawie art.2a ust.1 i 4 cyt. ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Ponadto zgoda na prywatyzację i zezwolenie na szczególny tryb zbycia części akcji Banku Handlowego zostały udzielone uchwałą Rady Ministrów Nr 18 z dnia 25 marca 1997r. / M.P. Nr 18 poz.172/, wydaną również na podstawie przepisów ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych / w podstawie prawnej uchwały Rady Ministrów Nr 18 powołano przepisy art.2a ust.2 i art.23 ust.2 w związku z art.45b ustawy o prywatyzacji/ . Stanowisko w tej sprawie zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10.07.2003r. sygn. akt I SA/Wr 828/01 , z którego wynika, że 'prywatyzacja Banku Handlowego nastąpiła na podstawie obowiązującej wówczas ustawy z dnia 13 lipca 1990r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. Nr 51, poz.298 ze zm./, która to ustawa uchylona została z dniem 8 kwietnia 1997r. przez art.74 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. Nr 118, poz.561/.Ustawa z dnia 13 lipca 1990r. w art.2a pkt 2 uzależniła prywatyzację przedsiębiorstw i spółek z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa, powstałych z przekształcenia przedsiębiorstwa a także powstałych w trybie innym niż przewidziany w tej ustawie /art.45a ustawy/, od zgody Rady Ministrów.

Treść omawianej uchwały Rady Ministrów nie pozostawia wątpliwości, iż nie przewiduje ona sposobu nabycia akcji, od którego przepis art.52 pkt1lit.a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależnia zwolnienie dochodu z dalszej sprzedaży tych akcji od podatku.'

Jak podkreślił NSA w uzasadnieniu swojego wyroku z dnia 10.07.2003r. decyzja Komisji Papierów Wartościowych z dnia 7 maja 1997r. w części wprowadzającej do obrotu publicznego akcji z tzw. transzy pracowniczej, jest sprzeczna z art.1 §1 ustawy z dnia 22 marca 1991r. prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a więc wydana została bez podstawy prawnej, nie można więc uznać , że doszło do spełnienia pierwszego z warunków zawartych w art.52 pkt1 lit.a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umożliwiającego skorzystanie ze zwolnienia z podatku dochodu ze sprzedaży akcji, skoro nie podlegały one publicznemu obrotowi, nie mogły zatem zostać do tego obrotu dopuszczone.

Z dotychczasowych rozważań na tle powołanych przepisów wynika jednoznacznie, ze akcje Banku Handlowego udostępnione przez Skarb Państwa w procesie prywatyzacji pracownikom tego Banku w ramach tzw.'transzy pracowniczej' nie mogły być przedmiotem obrotu publicznego.

Po przeanalizowaniu danych zawartych we wniosku oraz zgromadzeniu innych dokumentów nie można zgodzić się także z tezą, iż 'pracownicy Banku nabyli akcje Banku Handlowego na podstawie oferty publicznej'.

Pojęcie 'oferty publicznej', którego używa ustawodawca w treści przepisu art. 52 pkt 1 lit. a updof, nie zostało w tej ustawie zdefiniowane. Skoro ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przyjmuje i posługuje się pojęciami, które ukształtowane i zdefiniowane zostały w innej ustawie, a jednocześnie nie nadaje tym pojęciom swoistego znaczenia, należy przyjąć te definicje do stosowania. Ze względu zatem na spójność systemu prawa, należy przyjąć, że 'oferta publiczna' jest określoną postacią obrotu publicznego w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o publicznym obrocie , co powoduje, że publiczny charakter oferty należy wywieść z treści przepisu art.1 §1 tej ustawy. Przepis ten formułując wprost definicję publicznego obrotu papierami wartościowymi, zawiera również elementy dotyczące oferty publicznej. Zgodnie z treścią powołanego wyżej artykułu publicznym obrotem jest ' proponowanie nabycia, nabywanie lub przenoszenie praw z emitowanych w serii papierów wartościowych przy wykorzystaniu środków masowego przekazu albo w inny sposób, jeżeli proponowanie nabycia skierowane jest do więcej niż 300 osób albo do nie oznaczonego adresata'.

Rada Ministrów dnia 25 marca 1997r. wydała uchwałę Nr 18 w sprawie udzielenia zgody na prywatyzację i zezwolenia na szczególny tryb zbycia części akcji Banku Handlowego w Warszawie S.A., w której powołując się na delegację zawartą w art. 23 ust. 2 w związku z art. 45b oraz przepisy art. 2a ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, wyraziła zgodę na prywatyzację Banku Handlowego S.A. i zezwoliła na zbycie nie więcej niż 73% należących do Skarbu Państwa akcji Banku Handlowego w wyniku rokowań podjętych na podstawie zaproszenia skierowanego do oznaczonych osób lub w wyniku oferty skierowanej do oznaczonych osób /§1 i §2 pkt 1 uchwały/. W §3 ust. 1 uchwały Rada Ministrów zezwoliła Ministrowi Skarbu Państwa na zbycie nie więcej niż 7,14% ogólnej liczby akcji osobom zatrudnionym w tym Banku, po cenie odpowiadającej wartości nominalnej akcji, ustalając w pkt 2 tego przepisu, że szczegółowe zasady i warunki przydziału akcji, o których mowa w ust. 1, określi regulamin przydziału akcji.

Treść powołanego art.45b stanowi, że do zbycia należących Skarbu Państwa wszelkich akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego, a więc i Banku, mają zastosowanie przepisy art. 23 tej ustawy . Wymieniony przepis art. 23 ust. 1 określał tryb zbywania tych akcji, który polegał na przetargu, ofercie ogłoszonej publicznie oraz na rokowaniach podjętych na podstawie publicznego zapewnienia, ' z zastrzeżeniem art. 24'. Należy wskazać, iż art. 24 ust.1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych określał tryb zbywania akcji pracownikom na preferencyjnych zasadach. Brzmienie art. 23 ust. 1 i zawarte w nim sformułowanie 'z zastrzeżeniem art. 24' wskazuje na to, że ustawodawca tryb zbywania akcji pracowniczych uznał za odrębny od innych trybów zbywania akcji wymienionych w tym przepisie, w tym i oferty ogłoszonej publicznie.

Przyjąć należy, iż jakkolwiek prospekt emisyjny obejmował akcje przeznaczone dla pracowników Banku / transza pracownicza/, nabycie przez nich akcji nie było nabyciem w ramach obrotu publicznego, gdyż akcje miały określonego adresata / pracowników Banku Handlowego/ i nie mogły zostać sprzedane ani oferowane innym osobom niż pracownicy tego Banku /§1 i 3 regulaminu nabywania akcji/.

Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, iż oferta nabycia akcji skierowana do pracowników Banku Handlowego pozbawiona była charakteru publicznego, a tym samym akcje Banku Handlowego nabyte przez Panią w procesie jego prywatyzacji nie spełniają przesłanek określonych w art. 52 pkt 1 lit.a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do zwolnienia dochodu ze sprzedaży tych akcji od podatku dochodowego.

Takie stanowisko zostało także zajęte w w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10.07.2003r. sygn. akt I SA/Wr 828/01 oraz z dnia 02.09.2003r. sygn.akt III SA 83/02.
W tym stanie rzeczy Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań - Nowe Miasto, stanowisko Podatnika uznaje za nieprawidłowe. Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez stronę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.