Czy od nieruchomości położonych w pasie rozdzielającym autostrady i przeznaczonych na budowę autostrady (...)

Czy od nieruchomości położonych w pasie rozdzielającym autostrady i przeznaczonych na budowę autostrady należy uiszczać podatek od nieruchomości na mocy art. 6 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 9, poz. 84), czy nieruchomości te podlegają bezwzględnemu wyłączeniu z obowiązku opodatkowania na mocy art. 22 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych.

Zgodnie ze stanem faktycznym opisanym przez podatnika, Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Generalna Dyrekcja uzyskała w trwały zarząd grunty, które objęte zostały decyzją lokalizacyjną autostrady i stanowią część pasa drogowego.
Część z tych nieruchomości stanowiła dotąd własność prywatną, w tym niejednokrotnie były to grunty z posadowioną na nich działalnością gospodarczą (usługowo - gastronomiczną). Następnie grunty te zostały wydzierżawione - zazwyczaj dotychczasowym właścicielom - do czasu rozpoczęcia robót budowlanych i usunięcia zabudowań, przy czym momentu tego, zdaniem wnioskodawcy nie sposób określić precyzyjnie w czasie.
Grunty te nie stanowią użytków rolnych, właścicielem jest Skarb Państwa, w zarządzie Generalnej Dyrekcji.
Podatnik pyta, czy w świetle opisanej wyżej sytuacji od nieruchomości położonych w pasie rozdzielającym autostrady i przeznaczonym na budowę autostrady należy uiszczać podatek od nieruchomości na mocy art. 6 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 9, poz. 84) czy nieruchomości te podlegają bezwzględnemu wyłączeniu z obowiązku opodatkowania na mocy art. 22 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (z 10 kwietnia 2003 r.)
Zdaniem podatnika nieruchomości te zostały objęte ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych, oraz zostały wykupione przez Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z przeznaczeniem na budowę autostrady, nie zaś w celu uzyskiwania dochodów z prowadzonej na nich tymczasowo działalności gospodarczej. Przywołana ustawa nie różnicuje gruntów zajętych na pasy drogowe na takie, na których prowadzona jest działalność gospodarcza i takie, które na takie cele nie są zajęte a ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych w art. 22 zwalnia Skarb Państwa z wymogu uiszczania podatku od nieruchomości.
Stanowisko podatnika jest nieprawidłowe. Według opisanego przez podatnika stanu faktycznego grunty będące przedmiotem zapytania, objęte zostały decyzjami lokalizacyjnymi autostrady i znajdują się w pasie drogowym. Nie stanowią użytków rolnych. Właścicielem jest Skarb Państwa, natomiast Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad posiada je w trwałym zarządzie. Obecnie teren ten jest dzierżawiony przez dotychczasowego właściciela, jednakże jedynie do czasu rozpoczęcia prac budowlanych.
Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach dróg krajowych jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, który wykonuje zadania określone w art. 18 ustawy z dnia 21 marca 1985r o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 71, poz. 838 ze zm.). W pkt 7 lit c tego artykułu wymienia się zadania w zakresie nabywania w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości pod autostrady i gospodarowania nimi w ramach posiadanego prawa do nieruchomości.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o drogach publicznych zarząd dróg sprawuje nieodpłatny trwały zarząd gruntami w pasie drogowym. Grunty może oddawać w najem, dzierżawę albo je użyczać w drodze umowy, na cele związane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, a także na cele związane z potrzebami obsługi użytkowników ruchu (art. 22 ust. 2 ustawy o drogach publicznych). Do trwałego zarządu stosuje się również przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 46, poz. 543 ze zm.) za wyjątkiem art. 43 ust. 2 pkt 3 i art. 85 ust 1 tej ustawy.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w art. 43 ust. 1 stanowi, iż trwały zarząd jest formą prawna władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną, w tym przypadku przez Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad zgodnie z art. 50 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami w sprawach nie uregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o użytkowaniu.

Porady prawne
Z wyżej przywołanych przepisów wynika, że trwały zarząd jest formą zarządzania nieruchomością we własnym imieniu a nie w imieniu właściciela. Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, zarządza tymi nieruchomościami we własnym imieniu, a więc zgodnie z art. 336 Kodeksu cywilnego staje się posiadaczem zależnym.
W związku z powyższym na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 9, poz. 84 ze zm.) ciąży na nim jako posiadaczu zależnym obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości.
Zawarcie przez posiadacza zależnego np. umowy dzierżawy z innym podmiotem nie powoduje przeniesienia obowiązku podatkowego na ten podmiot. Dlatego też obowiązek podatkowy w takim przypadku spoczywa nadal na Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, która korzysta ze zwolnienia z tego podatku w oparciu o art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), gdyż o Skarbie państwa jako osobie prawnej można mówić wówczas, gdy Państwo jako fiskus wykonuje za pomocą swoich jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej (staciones fisci) w tym wypadku przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, swoje zadanie społeczne i gospodarcze (dominium), pozbawione charakteru publiczno - prawnego (władczego), a więc występuje w stosunkach cywilnoprawnych o charakterze majątkowym z innymi podmiotami prawnymi na zasadzie równorzędności, partnerstwa.
Zwolnienie to jednak dotyczy jedynie nieruchomości przeznaczonych na budowę dróg, nabytych w trybie określonym w rozdziale 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych. Definicja drogi określona w art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 71, poz. 838 ze zm.) nie jest tożsama z definicją pasa drogowego (art. 4 pkt 1 tej ustawy). Dlatego też nieruchomość nie przeznaczona na drogi w rozumieniu wyżej powołanej definicji, w myśl której droga to budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami stanowiącymi całość techniczno - użytkową przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego zlokalizowana w pasie drogowym, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W związku z powyższym na Generalnej Dyrekcji spoczywa obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości wydzierżawionych byłym właścicielom, którzy prowadzą na niej działalność gospodarczą.
Ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych korzystają jedynie pasy drogowe, a więc dotyczy to już zrealizowanych inwestycji drogowych.
Ze zwolnienia tego natomiast nie mogą korzystać nieruchomości na etapie przeznaczenia na te pasy.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika