Czy od nieruchomości położonych w pasie rozdzielającym autostrady i przeznaczonych na budowę autostrady (...)
Czy od nieruchomości położonych w pasie rozdzielającym autostrady i przeznaczonych na budowę autostrady należy uiszczać podatek od nieruchomości na mocy art. 6 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 9, poz. 84), czy nieruchomości te podlegają bezwzględnemu wyłączeniu z obowiązku opodatkowania na mocy art. 22 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych.
Zgodnie ze stanem faktycznym opisanym przez podatnika, Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Generalna Dyrekcja uzyskała w trwały zarząd grunty, które objęte zostały decyzją lokalizacyjną autostrady i stanowią część pasa drogowego.
Część z tych nieruchomości stanowiła dotąd własność prywatną, w tym niejednokrotnie były to grunty z posadowioną na nich działalnością gospodarczą (usługowo - gastronomiczną). Następnie grunty te zostały wydzierżawione - zazwyczaj dotychczasowym właścicielom - do czasu rozpoczęcia robót budowlanych i usunięcia zabudowań, przy czym momentu tego, zdaniem wnioskodawcy nie sposób określić precyzyjnie w czasie.
Grunty te nie stanowią użytków rolnych, właścicielem jest Skarb Państwa, w zarządzie Generalnej Dyrekcji.
Podatnik pyta, czy w świetle opisanej wyżej sytuacji od nieruchomości położonych w pasie rozdzielającym autostrady i przeznaczonym na budowę autostrady należy uiszczać podatek od nieruchomości na mocy art. 6 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 9, poz. 84) czy nieruchomości te podlegają bezwzględnemu wyłączeniu z obowiązku opodatkowania na mocy art. 22 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (z 10 kwietnia 2003 r.)
Zdaniem podatnika nieruchomości te zostały objęte ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych, oraz zostały wykupione przez Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z przeznaczeniem na budowę autostrady, nie zaś w celu uzyskiwania dochodów z prowadzonej na nich tymczasowo działalności gospodarczej. Przywołana ustawa nie różnicuje gruntów zajętych na pasy drogowe na takie, na których prowadzona jest działalność gospodarcza i takie, które na takie cele nie są zajęte a ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych w art. 22 zwalnia Skarb Państwa z wymogu uiszczania podatku od nieruchomości.
Stanowisko podatnika jest nieprawidłowe. Według opisanego przez podatnika stanu faktycznego grunty będące przedmiotem zapytania, objęte zostały decyzjami lokalizacyjnymi autostrady i znajdują się w pasie drogowym. Nie stanowią użytków rolnych. Właścicielem jest Skarb Państwa, natomiast Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad posiada je w trwałym zarządzie. Obecnie teren ten jest dzierżawiony przez dotychczasowego właściciela, jednakże jedynie do czasu rozpoczęcia prac budowlanych.
Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach dróg krajowych jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, który wykonuje zadania określone w art. 18 ustawy z dnia 21 marca 1985r o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 71, poz. 838 ze zm.). W pkt 7 lit c tego artykułu wymienia się zadania w zakresie nabywania w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości pod autostrady i gospodarowania nimi w ramach posiadanego prawa do nieruchomości.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o drogach publicznych zarząd dróg sprawuje nieodpłatny trwały zarząd gruntami w pasie drogowym. Grunty może oddawać w najem, dzierżawę albo je użyczać w drodze umowy, na cele związane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, a także na cele związane z potrzebami obsługi użytkowników ruchu (art. 22 ust. 2 ustawy o drogach publicznych). Do trwałego zarządu stosuje się również przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 46, poz. 543 ze zm.) za wyjątkiem art. 43 ust. 2 pkt 3 i art. 85 ust 1 tej ustawy.
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w art. 43 ust. 1 stanowi, iż trwały zarząd jest formą prawna władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną, w tym przypadku przez Oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad zgodnie z art. 50 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami w sprawach nie uregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o użytkowaniu.
W związku z powyższym na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 9, poz. 84 ze zm.) ciąży na nim jako posiadaczu zależnym obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości.
Zawarcie przez posiadacza zależnego np. umowy dzierżawy z innym podmiotem nie powoduje przeniesienia obowiązku podatkowego na ten podmiot. Dlatego też obowiązek podatkowy w takim przypadku spoczywa nadal na Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, która korzysta ze zwolnienia z tego podatku w oparciu o art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), gdyż o Skarbie państwa jako osobie prawnej można mówić wówczas, gdy Państwo jako fiskus wykonuje za pomocą swoich jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej (staciones fisci) w tym wypadku przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, swoje zadanie społeczne i gospodarcze (dominium), pozbawione charakteru publiczno - prawnego (władczego), a więc występuje w stosunkach cywilnoprawnych o charakterze majątkowym z innymi podmiotami prawnymi na zasadzie równorzędności, partnerstwa.
Zwolnienie to jednak dotyczy jedynie nieruchomości przeznaczonych na budowę dróg, nabytych w trybie określonym w rozdziale 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych. Definicja drogi określona w art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 71, poz. 838 ze zm.) nie jest tożsama z definicją pasa drogowego (art. 4 pkt 1 tej ustawy). Dlatego też nieruchomość nie przeznaczona na drogi w rozumieniu wyżej powołanej definicji, w myśl której droga to budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami stanowiącymi całość techniczno - użytkową przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego zlokalizowana w pasie drogowym, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W związku z powyższym na Generalnej Dyrekcji spoczywa obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości wydzierżawionych byłym właścicielom, którzy prowadzą na niej działalność gospodarczą.
Ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych korzystają jedynie pasy drogowe, a więc dotyczy to już zrealizowanych inwestycji drogowych.
Ze zwolnienia tego natomiast nie mogą korzystać nieruchomości na etapie przeznaczenia na te pasy.