Czy ponoszone koszty w związku z wypłatą odszkodowań na urealnienie kaucji, wypłatą odsetek oraz (...)

21.5.2007

Czy ponoszone koszty w związku z wypłatą odszkodowań na urealnienie kaucji, wypłatą odsetek oraz zwrotem kosztów procesu mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ?

Z przedstawionego stanu faktycznego we wniosku z dnia 06.04.2007r wynika, iż Administracja Nieruchomościami prowadzi działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej. Realizując zadania powierzone przez organ założycielski, Administracja zalicza do przychodów opłaty wynikające z zawieranych umów najmu oraz ponosi koszty związane z utrzymaniem i obsługą zasobów lokalowych. Administracja w ramach ww. usług pobiera od najemców kaucje mieszkaniowe służące zabezpieczeniu pokrycia należności z tytułu najmu jako swojego rodzaju gwarancję z tytułu zabezpieczenia i utrzymania lokalu w należytym stanie technicznym. Kaucje wpłacane przed 12.11.1994r nie są waloryzowane. Najemcy kierują sprawy do Sądu, który rozstrzygając powództwo zasądza m.in. odszkodowanie wraz z odsetkami i kosztami procesu. Administracja skutkami tych procesów obciąża koszty bieżące. Pytanie sprowadza się do ustalenia czy w przedstawionym stanie faktycznym, ponoszone koszty w związku z wypłatą odszkodowań na urealnienie kaucji, wypłatą odsetek oraz zwrotem kosztów procesu, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?Zdaniem Administracji Nieruchomościami koszty te stanowią koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 15. ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust.1 ww. ustawy, które określają katalog wydatków nie będących kosztem podatkowym. Z powyższego należy wnioskować, że aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem musi zachodzić związek tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów, bądź funkcjonowanie źródła przychodów.

Fakt pobierania kaucji mieszkaniowych przez Administrację wiąże się nierozerwalnie z zawarciem umów najmu i osiąganiem przychodu podatkowego. Jednakże w przepisach prawa podatkowego nie zostało zdefiniowane ani pojęcie 'kaucji', ani też pojęcie 'waloryzacji'.Zgodnie z definicją słownika języka polskiego PWN, za kaucję można uznać pewną sumę pieniężną złożoną jako gwarancję (zabezpieczenie) otrzymania zobowiązania i stanowiącą odszkodowanie w razie jego niedopełnienia.

Istotą kaucji mieszkaniowej było i jest zabezpieczenie właścicielowi ewentualnych roszczeń, powstałych w czasie trwania stosunku najmu. W wypadku braku takiej podstawy, żądanie wpłacenia kaucji wynikało z kodeksowej zasady swobody umów. Zgodnie z zasadą nominalizmu określoną w art. 358 (1) § 1 ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, to jest w tej samej sumie, na jaką opiewał dług w chwili jego powstania, bez względu na to czy między chwilą powstania, a chwilą wykonania zobowiązania doszło do obniżenia lub podwyższenia siły nabywczej pieniądza, mającego wpływ na jego wartość ekonomiczną.

Zasada nominalizmu w konsekwencji prowadzi do uprzywilejowania dłużników ze szkodą dla wierzycieli. Odstępstwem od kodeksowej zasady nominalizmu jest możliwość dokonania waloryzacji z inicjatywy ustawodawcy na zasadach i według warunków przez niego przyjętych, a w przypadku braku takiego uregulowania świadczenia mogą być waloryzowane na podstawie umowy, a także konstytutywnego orzeczenia sądowego. W sytuacji, gdy nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, sąd może na żądanie zainteresowanego, po przeprowadzeniu postępowania sądowego, zwaloryzować zobowiązanie pieniężne, dokonując zmian zarówno co do wysokości świadczenia, jak i co do sposobu jego spełnienia.

W przedmiotowej sprawie zastosowanie znajduje waloryzacja ustawowa i waloryzacja sądowa, przy czym obowiązują trzy następujące podstawy prawne waloryzacji zwracanej kwoty kaucji mieszkaniowej:
1. podstawą waloryzacji kaucji mieszkaniowej wpłaconej w okresie od dnia 12.11.1994r. do dnia 09.07.2001r. jest przepis art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2004r. Nr 281, poz. 2783 ze zm.), zgodnie z którym kaucja podlega zwrotowi w kwocie odpowiadającej przyjętemu przy jej wpłacaniu procentowi wartości odtworzeniowej obowiązującej w dniu jej zwrotu,
2. podstawą waloryzacji kaucji mieszkaniowej wpłaconej w okresie po dniu 10.07.2001r. jest przepis art. 6 ust. 3 i 4 ww. ustawy w myśl którego zwrot zwaloryzowanej kaucji następuje w kwocie równej iloczynowi kwoty miesięcznego czynszu obowiązującego w dniu zwrotu kaucji i krotności czynszu przyjętej przy pobieraniu kaucji, jednak w kwocie nie niższej, niż kaucja pobrana,
3. podstawą waloryzacji kaucji mieszkaniowej wpłaconej w okresie przed dniem 12.11.1994r. jest ww. przepis art. 358 (1) § 3 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego.

Mając powyższe na uwadze, konieczność zwrotu kaucji, powiększonych o skutki wytoczonych procesów jest spowodowana rozwiązaniem umów najmu ze strony najemców, tj. jest ściśle związana z umowami i poprzednio uzyskiwanym przychodem.
W związku z tym zasądzone przez Sąd odszkodowania wraz z odsetkami i kosztami procesów mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Po przeanalizowaniu przedstawionego w zapytaniu stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego tutejszy organ podatkowy uznaje stanowisko Administracji Nieruchomości - za prawidłowe.

Tutejszy organ podatkowy informuje, iż ww. odpowiedź jest wiążąca tylko dla właściwych organów podatkowych i organów kontroli skarbowej do czasu jej zamiany lub uchylenia, nie jest natomiast wiążąca dla Podmiotu.