Skutki podatkowe darowizny przedsiębiorstwa dokonanej na rzecz córki

29.12.2008

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani O., przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2008 r. (data wpływu do tut. Biura ? 2 października 2008 r.), uzupełnionym w dniu 8 grudnia 2008 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych dokonania darowizny składników majątku przedsiębiorstwa wnioskodawczyni na rzecz jej córki ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 października 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych dokonania darowizny składników majątku przedsiębiorstwa wnioskodawczyni na rzecz jej córki.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych. Dlatego też pismem z dnia 26 listopada 2008 r. wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 8 grudnia 2008 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie handlu detalicznego, wg PKD 6211Z, jest to sklep spożywczo-przemysłowy. Działalność ta podlega opodatkowaniu podatkiem do towarów i usług oraz podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Zdarzenia gospodarcze ewidencjonuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Wnioskodawczyni jest w posiadaniu towarów handlowych oraz wyposażenia sklepu tj. regałów, lad, lodówki. W ewidencji środków trwałych znajduje się również kasa fiskalna.

Lokal, w którym znajduje się sklep nie należy do przedsiębiorstwa, nie jest ujęty w ewidencji środków trwałych. Jest on częścią prywatnego domu wnioskodawczyni.

Z dniem 31 grudnia 2008 r. wnioskodawczyni zamierza przekazać firmę córce w formie darowizny całego przedsiębiorstwa, zaś prowadzoną działalność gospodarczą zakończyć.

Z dniem 1 stycznia 2009 r. córka zamierza zgłosić w urzędzie gminy prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokonać zgłoszenia w urzędzie skarbowym (NIP-1, VAT-R), urzędzie statystycznym. Przy czym we wniosku wskazano, iż córka będzie kontynuować działalność w dotychczasowym lokalu, który wnioskodawczyni zamierza użyczyć jej bezpłatnie, jak również, że córka zamierza zakupić nową kasę fiskalną.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

Czy remanent likwidacyjny powinna sporządzić przed czy po dokonaniu darowizny...
Czy jeżeli dokona darowizny i przekaże córce towary i wyposażenie przed dokonaniem remanentu likwidacyjnego to czy powinna skorygować książkę przychodów i rozchodów o wartość przekazanych towarów i wyposażenia...
Czy nieodpłatne przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz dziecka podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawczyni, nieodpłatne przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz dziecka nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Po stronie rodzica ? darczyńcy nie powstaje żaden przychód, który mógłby podlegać podatkowi dochodowemu.

Dodatkowo wnioskodawczyni uważa, że jako rodzic ? darczyńca może w pierwszej kolejności dokonać darowizny, a w księdze przychodów i rozchodów skorygować zakupy i koszty o wartości przekazanych towarów i wyposażenia. Następnie w związku z zaprzestaniem działalności gospodarczej na dzień likwidacji sporządzić remanent likwidacyjny i ustalić dochód w trybie art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W momencie likwidacji przedsiębiorstwa remanent likwidacyjny wyniesie zero, w związku z czym nie powstanie również obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od remanentu likwidacyjnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5a pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorstwie ? oznacza to przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.

W myśl art. 55#185; ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
koncesje, licencje i zezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysłowej;
majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów; może więc nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny.

Natomiast zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego ? do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego przedmiotem planowanej darowizny będą:

środki trwałe oraz
towary handlowe i wyposażenie,

a więc nie całe przedsiębiorstwo w rozumieniu ww. art. 55#185; Kodeksu cywilnego, a wyłącznie poszczególne jego składniki.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne tytułem darowizny własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zatem darowizna przedsiębiorstwa, czy też poszczególnych jego składników, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl natomiast art. 14 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników będących:

środkami trwałymi,
składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł,
wartościami niematerialnymi i prawnymi

ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wymienionych w lit. b), spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Mając na względzie, iż przekazanie wskazanych we wniosku środków trwałych, ewentualnie składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. b) ww. ustawy nastąpi nieodpłatnie, stwierdzić należy, iż w związku z dokonaniem tej czynności prawnej nie powstanie przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w cyt. powyżej przepisie.

Odnosząc się natomiast do kwestii korygowania kosztów uzyskania przychodów w związku z darowizną towarów handlowych i wyposażenia, wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

W świetle powyższej definicji kosztami uzyskania przychodów, niezależnie od rodzaju poniesionego wydatku, są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione uregulowania, poniesione wydatki na nabycie towarów handlowych od chwili przekazania ich w formie darowizny nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów u darczyńcy. Darczyńca zobowiązany jest do dokonania korekty kosztów zakupu towarów handlowych będących przedmiotem darowizny, gdyż poniesione wydatki na ich nabycie od chwili przekazania nie pozostają w związku z przychodami. Korekty należy dokonać w dacie dokonania darowizny.

Natomiast darowizna wykorzystywanych w działalności składników majątku nie zaliczonych do środków trwałych (tj. wyposażenia), nie skutkuje koniecznością bezwarunkowego skorygowania kosztów uzyskania przychodów w związku z uprzednim zaliczeniem do tych kosztów, poniesionych wydatków na nabycie tych składników. Jeżeli podatnik wykaże, iż darowane składniki majątku były faktycznie wykorzystywane w działalności gospodarczej i przyczyniły się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, to ma prawo wydatki na ich nabycie pozostawić w kosztach uzyskania przychodów, pomimo nieodpłatnego przekazania ich innej osobie.

Kwestię zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od remanentu likwidacyjnego sporządzanego z zaprzestaniem prowadzenia działalności gospodarczej reguluje przepis art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, nie będących środkami trwałymi ? takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, a jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił ? w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja. Za datę likwidacji działalności gospodarczej uważa się datę określoną w zawiadomieniu, o którym mowa w zdaniu poprzednim.

Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli:

w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.

W myśl art. 44 ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek od dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 3 (tj. remanentu likwidacyjnego), ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% tego dochodu.

Stosownie do § 27 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152 poz. 1475 ze zm.) podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej ?spisem z natury?, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności. W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności, spisem z natury należy objąć również wyposażenie.

Z powyższych uregulowań prawnych wynika, iż remanent końcowy sporządza się m.in. na dzień likwidacji działalności gospodarczej.

Jak wynika z wniosku, darowizna wskazanych we wniosku składników majątku nastąpi, przed zakończeniem działalności gospodarczej i sporządzeniem remanentu likwidacyjnego, stąd też w momencie likwidacji przedsiębiorstwa remanent likwidacyjny sporządzony na dzień likwidacji tej działalności wyniesie ?zero?. W związku z powyższym nie powstanie obowiązek opodatkowania dochodu z remanentu likwidacyjnego, wynikający z ww. art. 44 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.