Jak dokumentować zakup produktów od rolników ryczałtowych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112 poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko P. D. przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2008 r. (data wpływu do tut. Biura 9 października 2008r.), uzupełnionym w dniu 09 grudnia 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu:

• ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów przychodów i kosztów dotyczących gospodarstwa rolnego i działalności gospodarczej ? jest nieprawidłowe
• dokumentowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów przekazanych do prowadzonej działalności gospodarczej produktów roślinnych pochodzących z własnej produkcji rolnej oraz transakcji zawieranych z rolnikami ryczałtowanymi - jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 9 października 2008 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej między innymi podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów przychodów i kosztów dotyczących gospodarstwa rolnego i działalności gospodarczej oraz dokumentowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów przekazanych do prowadzonej działalności gospodarczej produktów roślinnych pochodzących z własnej produkcji rolnej oraz transakcji zawieranych z rolnikami ryczałtowanymi. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych. Dlatego też pismem z dnia 03 grudnia 2008 r. wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 09 grudnia 2008r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest właścicielem gospodarstwa rolnego i prowadzi działalność gospodarczą. Średnio ? roczne obroty z działalności gospodarczej wynoszą około 2 milionów zł.; produkcja rolnicza to w #188; wierzba energetyczna a w #190; zboże.

Działalność gospodarcza zasadniczo polega na:
1. przerabianiu wierzby energetycznej, pochodzącej z własnego gospodarstwa rolnego oraz zakupionej od innych rolników, na brykiety opałowo-energetyczne. Brykiety zasadniczo sprzedawane są do zakładów energetycznych. W niewielkim zakresie również odbiorcom indywidualnym,
2. przerabianiu zboża, pochodzącego z własnego gospodarstwa rolnego oraz zakupionego od innych rolników na kaszkę. Kaszka zasadniczo sprzedawana jest zakładom produkcyjnym,
3. sprzedawaniu zboża pochodzącego z własnego gospodarstwa rolnego oraz zakupionego od innych rolników indywidualnych, po podsuszeniu, celem zmniejszenia jego wilgotności i oczyszczeniu, mieszalniom pasz i innym zakładom.
   
   

Wnioskodawca jako właściciel gospodarstwa rolnego prowadzącego działalność gospodarczą, złożył w Urzędzie Skarbowym deklarację VAT- R, w której zrezygnował ze zwolnienia z podatku VAT i stał się rolnikiem rejestrowym. Prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, w której zapisuje wszystkie koszty i przychody dotyczące prowadzenia gospodarstwa rolnego i działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano między innymi następujące pytania:

1. Czy sposób rozliczenia m. in. podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowy...
2. Czy można rozliczać podatek dochodowy od osób fizycznych, w ten sposób, że do podatkowej księgi przychodów i rozchodów po stronie kosztów wprowadzone będą:

1. dowodami wewnętrznymi : wyprodukowane we własnym gospodarstwie rolnym: wierzba energetyczna i zboże w cenie rynkowej,
2. fakturami RR zakupione od rolników: wierzba energetyczna, zboże,
3. po stronie przychodów wprowadzone będą faktury sprzedaży : brykiety, kaszka i zboże pochodzące z własnej produkcji jak i zakupione od innych rolników.

3. Jeżeli sposób rozliczenia podany wyżej nie jest prawidłowy, proszę o podanie jak rozliczać m. in. podatek dochodowy.

Zdaniem wnioskodawcy można rozliczać:
Ad.1)
Podatek dochody od osób fizycznych tak jak opisano w stanie faktycznym.
Ad.2)
Podatek dochodowy, tak jak to opisano w pytaniu 2, tzn. dowodami wewnętrznymi i fakturami RR, po stronie kosztów oraz fakturami sprzedaży po stronie przychodów.Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje:

Ad. 1)
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. Nr 14 poz. 176 ze zm.) przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.Jednocześnie w art. 2 ust. 2 ww. ustawy - określono, iż w rozumieniu ust. 1 pkt 1 działalnością rolnicza, jest działalność polegająca między innymi na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza.W celu ustalenia zakresu wyłączenia spod opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów uzyskanych z działalności rolniczej, konieczne jest więc określenie zakresu czynności faktycznych, które obejmuje definicja przedstawiona w art. 2 ust. 2 powołanej ustawy. Z przepisu tego wynika, iż sprzedaż produktów rolniczych w stanie nieprzetworzonym, m. in. z własnych upraw stanowić będzie działalność rolniczą. Zasady i sposób prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz szczegółowe warunki jakie musi spełniać dokument aby mógł stanowić podstawę wpisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz. 1475 ze zm.). W myśl § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, o których mowa w art. 24a ust.

1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej 'ustawą o podatku dochodowym', są obowiązane prowadzić księgę, z zastrzeżeniem ust. 2, według wzoru ustalonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia, w sposób określony w rozdziale 2.Natomiast rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych, wykonujący działalność gospodarczą, osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli łączny przychód z tej działalności gospodarczej nie przekracza 10.000 zł w roku podatkowym, są obowiązani prowadzić księgę przeznaczoną dla tych rolników, według wzoru ustalonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia, w sposób określony w rozdziale 3. (§ 2 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na:

• przerabianiu wierzby energetycznej, pochodzącej z własnego gospodarstwa rolnego oraz zakupionej od innych rolników, na brykiety opałowo-energetyczne,
• przerabianiu zboża, pochodzącego z własnego gospodarstwa rolnego oraz zakupionego od innych rolników na kaszkę.
• sprzedawaniu zboża zakupionego od innych rolników indywidualnych.
  
  

Wynika również, iż sprzedaje pochodzące z własnego gospodarstwa rolnego zboże po podsuszeniu i oczyszczeniu, a zatem w stanie nieprzetworzonym, co w świetle definicji zawartej w art. 2 ust. 2 ww. ustawy stanowi działalność rolniczą.

Ponadto wnioskodawca wskazał, iż przychód z działalności gospodarczej przekracza 10.000 zł. Zatem winien prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru ustalonego w załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia i ujmować w niej przychody i koszty związane wyłącznie z działalnością gospodarczą.

Dlatego też stanowisko wnioskodawcy, iż w podatkowej księdze przychodów i rozchodów można ujmować przychody i koszty dotyczące gospodarstwa rolnego i działalności gospodarczej jest nieprawidłowe.

Ad. 2)
W myśl § 11 ust. 1 ww. rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnik jest obowiązany prowadzić księgę rzetelnie i w sposób niewadliwy. Zapisy w księdze dokonywane są w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów (§ 12 ust. 1 ww. rozporządzenia)

Stosownie do § 12 ust. 3 ww. rozporządzenia podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są:

1. faktury VAT, w szczególności faktury VAT marża, faktury VAT RR, faktury VAT MP, dokumenty celne, rachunki oraz faktury korygujące i noty korygujące, zwane dalej 'fakturami', odpowiadające warunkom określonym w odrębnych przepisach, lub
2. inne dowody, wymienione w § 13 i 14, stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej:
   a) wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
   b) datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
   c) przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
   d) podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

• oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.
  
  

Natomiast § 13 ww. rozporządzenia stanowi, iż za dowody księgowe uważa się również:

1. dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży) sporządzone do zaksięgowania ich zbiorczym zapisem;
2. noty księgowe, sporządzone w celu skorygowania zapisu dotyczącego operacji gospodarczej, wynikającej z dowodu obcego lub własnego, otrzymane od kontrahenta podatnika lub przekazane kontrahentowi;
3. dowody przesunięć;
4. dowody opłat pocztowych i bankowych;
5. inne dowody opłat, w tym dokonywanych na podstawie książeczek opłat, oraz dokumenty zawierające dane, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2.
   
   

Ponadto, zgodnie z § 14 ww. rozporządzenia na udokumentowanie zapisów w księdze, dotyczących niektórych kosztów (wydatków) mogą być sporządzone dokumenty zaopatrzone w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków (dowody wewnętrzne), określające przy zakupie: nazwę towaru oraz ilość, cenę jednostkową i wartość, a w innych przypadkach - przedmiot operacji gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku). Możliwość ta ograniczona jest jednakże do enumeratywnie wskazanych w § 14 ust. 2 ww. rozporządzenia wydatków, w tym m. in. do wskazanych w pkt 1 tego przepisu wydatków z tytułu zakupu, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy, produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt, a także do wartości produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli prowadzonej przez podatnika, o której mowa w pkcie 3.

Zauważyć należy, iż zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2004r., nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy. Przy czym w myśl art. 2 pkt 19 tej ustawy rolnikiem ryczałtowym jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Jeżeli zatem zakupy produktów rolnych dokonywane są od rolników ryczałtowych wówczas nabywca zobowiązany jest do wystawienia faktury VAT RR i przekazania zbywcy oryginału tejże faktury.

W takiej sytuacji jedynym dokumentem stanowiącym podstawę zapisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów będzie faktura VAT RR. Jeżeli jednak przedmiotem nabycia dokonanego od rolnika nie będącego rolnikiem ryczałtowym będą produkty roślinne, o których mowa w § 14 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia, to dopuszczalnym jest sporządzanie dowodów wewnętrznych dotyczących tych zakupów. Dowód taki winien przy tym spełniać wymogi określone w ww. przepisach rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Art. 22 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zgodnie z art. 22 ust. 6a tej ustawy w celu ustalenia wartości zużytych w pozarolniczej działalności gospodarczej lub w działach specjalnych produkcji rolnej surowców i materiałów pochodzących z własnej produkcji roślinnej lub zwierzęcej oraz własnej gospodarki leśnej stosuje się odpowiednio przepis art. 11 ust. 2. Przepis ten stanowi, że wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Oznacza to, że podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, wykorzystujący na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej własne produkty ich wartość winni ustalić na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku.

W świetle powyższych przepisów prawa podatkowego dopuszczalne jest sporządzanie dowodów wewnętrznych dotyczących przekazania z własnego gospodarstwa rolnego do działalności gospodarczej wierzby energetycznej i zboża w cenie rynkowej oraz wystawianie faktur VAT RR dla rolników ryczałtowych w przypadku nabywania od nich produktów, a także sporządzania faktur dotyczących sprzedaży przetworzonych w toku pozarolniczej działalności gospodarczej ww. produktów .

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.