Czy wartość umorzonych w 2007r. przez bank odsetek stanowi dochód wnioskodawcy i w związku z tym (...)

UZASADNIENIE

W dniu 06 czerwca 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia odsetek od zadłużenia.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Z chwilą, gdy wprowadzono możliwość wykupienia mieszkań zakładowych, wykupiono hurtem cały blok wraz z lokatorami, w tym mieszkanie wnioskodawców, co spowodowało podwyżki cen wynajmu mieszkania. W związku z tym wnioskodawcy podjęli decyzję o opuszczeniu ówczesnego mieszkania, gdyż czynsz był tak wysoki, że lepiej było zaciągnąć kredyt gotówkowy i kupić dom.
W dniu 27 stycznia 2000r. Bank przyznał wnioskodawcom żądany kredyt w kwocie 46.500 zł oraz odsetki w kwocie 21.208 zł, co wystarczyło na zakup domu na wsi do remontu. Jednocześnie Bank udzielił limitu kredytowego w kwocie 12.000 zł na częściowy remont. Wnioskodawcy wywiązywali się ze spłaty rat do chwili, gdy Bank połączył się z innym Bankiem. Po miesiącu zażądano od wnioskodawców zwrotu w całości zaciągniętego limitu kredytowego w kwocie 12.000 zł, co spowodowało, że zabrakło im kwoty na spłatę kredytu gotówkowego. Wnioskodawcy wielokrotnie zwracali się z prośbą do Banku o prolongatę spłaty kredytu gotówkowego, ale Bank nie wyraził na to zgody. Bank wypowiedział wnioskodawcom umowę i naliczył dodatkowe odsetki. Wnioskodawcy byli ?straszeni? przez różne firmy windykacyjne, ale ciągle dążyli do porozumienia z Bankiem, dokonując wciąż nowych wpłat z tytułu zaciągniętego kredytu. Wpłacane kwoty były jednak za małe, bo odsetki ciągle rosły.
Wnioskodawcy wystąpili do Banku z propozycją spłaty całego zadłużenia, w zamian za to Bank miałby odstąpić od żądania karnych odsetek. W dniu 05 września 2007r. wnioskodawcy otrzymali propozycję spłaty, na którą przystali. Jednak po złożeniu dokumentów do rozliczenia rocznego okazało się, że od umorzonej kwoty należy zapłacić podatek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wartość umorzonych przez Bank odsetek podlega opodatkowaniu...

Zdaniem wnioskodawców zapłata podatku dochodowego w opisanej sytuacji byłaby niesprawiedliwa, gdyż nikt im nie dał nic za darmo.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. l pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Jak dowodzi użycie sformułowania ?w szczególności?, definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy zatem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w dniu 05 września 2007r. wnioskodawcy podpisali oświadczenie o przyjęciu warunków spłaty zadłużenia, w następstwie czego Bank umorzył odsetki. Oznacza to, że uprzednio Bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył na podstawie umowy odsetki, które były wymagalne. Tym samym na wnioskodawcach ciążyło zobowiązanie wobec Banku do zapłaty tychże odsetek. Skoro Bank umorzył należne im odsetki, to po stronie wnioskodawców wystąpiła korzyść majątkowa. Przysporzenie ma bowiem w przedmiotowej sprawie konkretny wymiar finansowy, gdyż wnioskodawcy zostali zwolnieni przez Bank z zapłaty odsetek, które musieliby zapłacić gdyby nie ich umorzenie ze strony Banku. Osiągnęli zatem, wbrew twierdzeniu, dodatkowy dochód, gdyż pomimo ciążącego na nich zobowiązania ostatecznie nie doszło do uszczuplenia ich majątku poprzez uregulowanie wymaganych odsetek. Brak tym samym podstaw, żeby nie traktować umorzenia przez Bank tychże odsetek jako przychodu wnioskodawców podlegającego opodatkowaniu jako przychód z ?innych źródeł?, o których mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawców i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.