Czy obowiązuje wnioskodawczynię podatek od spadków i darowizn w przypadku zaprzestania zamieszkania (...)

UZASADNIENIE

W dniu 05 sierpnia 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 18 lutego 2003r. wnioskodawczyni dostała darowiznę od swojej siostry, w postaci mieszkania (pow. 48m#178;). Został wówczas sporządzony akt notarialny. Podatek od darowizny nie był naliczony w momencie darowania mieszkania.

W lipcu 2008r. wnioskodawczyni mieszkanie to sprzedała. W związku z tym wraca sprawa odroczonej płatności podatku od darowizny. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn (art. 16 ust. 2) musi być spełnionych kilka warunków aby nie płacić podatku:

wnioskodawczyni nie jest/nie była właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu (pkt 2) ani nie przysługiwało/nie przysługuje jej żadne inne spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu (pkt 3). Wnioskodawczyni była w tym mieszkaniu zameldowana na pobyt stały przez pięć lat (od 25 lutego 2003) i mieszkała w nim od momentu zameldowania (pkt 5) ale z powodów zawodowych musiała wynająć mieszkanie w innym mieście ze względu na pracę. W tym innym mieście wnioskodawczyni przebywa od ponad roku (pkt 4) odnajmując w tym czasie również mieszkanie otrzymane w darowiźnie, o którym mowa. Jednak cały czas wnioskodawczyni była zameldowana na stałe w darowanym mieszkaniu, aż do momentu sprzedaży tego mieszkania. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania wnioskodawczyni ma zamiar przeznaczyć na zakup innego mieszkania w niedługim okresie czasu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy obowiązuje wnioskodawczynię podatek od spadków i darowizn ... Jeśli tak to czy można uniknąć płacenia tego podatku jeśli w przeciągu pewnego okresu czasu przeznaczy się pieniądze uzyskane ze sprzedaży darowanego mieszkania na zakup innego mieszkania...

Zdaniem wnioskodawczyni ustawa o podatku od spadków i darowizn nie precyzuje jasno okresu w jakim nie można być najemcą (art. 16 ust. 2 pkt 5). Mowa jest raczej o sytuacji kiedy jest się najemcą w momencie aktu darowizny. W przypadku wnioskodawczyni najem mieszkania nastąpił już po akcie darowizny i wnioskodawczyni nie mogła w momencie darowizny przewidzieć, że sytuacja życiowa zmusi ją do zmiany miejsca zamieszkania.W związku z tym jej zdaniem na bazie przepisów nie ma podstaw do naliczenia podatku od darowizny mieszkania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Ponieważ nabycie ww. nieruchomości w drodze darowizny nastąpiło przed 01 stycznia 2007r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01 stycznia 2007r.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późń. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r. podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego ? art. 6 ust. 4 w/w ustawy i ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy ? art. 5 w/w ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny m.in. przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga o której mowa w ust. 1 art. 16 ustawy przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, tj. posiadają obywatelstwo polskie lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego,
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:
   a) od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
   b) od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego ( art. 16 ust.
   2 ww. ustawy).
   
   

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

Pojęcie ?miejsce zamieszkania? nie jest zdefiniowanie w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn . Wobec powyższego poprzez ?miejsce zamieszkania? , posiłkując się treścią art. 25-28 kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.) należy rozumieć miejsce, w którym faktycznie się przebywa z zamiarem stałego pobytu, przy czym miejsca zamieszkania nie należy w każdym przypadku utożsamiać z miejscem zameldowania na pobyt stały. Miejscem zamieszkania danej osoby jest ta miejscowość, w której osoba scentralizowała swoja aktywność życiową.

W prawie polskim obowiązuje zasada wyrażona w art. 28 k.c., zgodnie z którą można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

Zatem z punktu widzenia przepisów art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn to zamieszkiwanie a nie zameldowanie decyduje o zachowaniu prawa do ulgi, o której mowa w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Niedopełnienie warunku zamieszkiwania w nabytym lokalu nie musi jednak bezwzględnie oznaczać, że spadkobierca lub obdarowany straci prawo do zastosowanej ulgi. Zgodnie bowiem z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 16 ust. 7 powołanej ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Analiza treści powołanego przepisu wskazuje, że ustawodawca określił dwa warunki, które należy spełnić łącznie, aby podatnik, któremu przysługiwała omawiana ulga, nie utracił jej wskutek zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat.

Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co stanowi konieczność zmiany warunków mieszkaniowych należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nimi zamieszkujących, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości, wreszcie zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia lokalu darowanego.

Z analizy stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni w lutym 2003r. nabyła na podstawie aktu darowizny mieszkanie. W związku z nabyciem ww. mieszkania nie został zapłacony podatek, gdyż wnioskodawczyni spełniła warunki z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W lipcu 2008r. wnioskodawczyni sprzedała ww. mieszkanie. Jednak od ponad roku wnioskodawczyni nie mieszkała w nim lecz je podnajmowała, gdyż sama w tym czasie przebywała i wynajmowała mieszkanie w innym mieście z uwagi na otrzymanie pracy w okolicach tego miasta. Pieniądze ze sprzedanego mieszkania wnioskodawczyni ma zamiar przeznaczyć na zakup innego mieszkania w niedługim okresie czasu.

Wynika z tego, że wnioskodawczyni była właścicielką mieszkania od lutego 2003r. do lipca 2008r., czyli ponad 5 lat i zamieszkiwała w nim od 25 lutego 2005r. do 2007r. w którym to roku przeprowadziła się do innego miasta. Tym samym należy stwierdzić, że przed upływem wymaganych zgodnie z art. 16 ust. 2 ww. ustawy pięciu lat wnioskodawczyni zmieniła miejsce zamieszkania czyli przestała mieszkać w darowanym lokalu.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że z chwilą zamieszkania w innym mieście, i zostaniem najemcą innego mieszkania czyli z chwilą zmiany miejsca zamieszkania, a tym samym zaprzestaniem zamieszkiwania w darowanym mieszkaniu wnioskodawczyni, utraciła prawo do ulgi określonej w art. 16 ust. 1 cyt. ustawy dla zachowania, której koniecznym było spełnienie warunku zamieszkiwania w nabytym w darowiźnie mieszkaniu przez 5 lat ( art. 16 ust. 2 pkt 5 ).

Jak z tego wynika powodem straty prawa do ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest niedopełnienie obowiązku mieszkania przez pięć lat w darowanym mieszkaniu. W takiej sytuacji okoliczność, że środki ze zbycia mieszkania po upływie 5 lat od chwili darowizny i rozpoczęcia zamieszkiwania w nabytym lokalu zostaną przeznaczone na nabycie innego lokalu jest bez znaczenia. Powodem utraty prawa do ulgi nie jest bowiem zbycie mieszkania przed upływem okresu pięcioletniego ale zmiana miejsca zamieszkania. Wbrew twierdzeniu wnioskodawczyni, że przepis nie precyzuje jasno okresu w jakim nie można być najemcą należy stwierdzić, że z art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wynika, że należy zamieszkiwać w nabytym lokalu przez 5 lat. Wynajęcie innego mieszkania i związana z tym zmiana miejsca zamieszkania powoduje utratę prawa do ulgi

Wobec tego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.