Czy wystawienie weksla własnego oraz zawarcie porozumienia wekslowego stanowią czynności (...)

Czy wystawienie weksla własnego oraz zawarcie porozumienia wekslowego stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 29 września 2008r. (data wpływu do tut. Biura? 02 października 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustalenia czy wystawienie weksla własnego oraz zawarcie porozumienia wekslowego skutkuje powstaniem obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 02 października 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustalenia czy wystawienie weksla własnego oraz zawarcie porozumienia wekslowego skutkuje powstaniem obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka akcyjna) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wystawia weksle własne (tzw. weksle terminowo-okazowe). Weksle własne wystawiane są przez wnioskodawcę o wartości nominalnej opiewającej na określoną kwotę pieniężną. W związku z ich wystawieniem Spółka otrzymuje od remitenta (podmiotu obejmującego weksle i na rzecz którego ma być dokonana wypłata z tytułu wykupu weksla) kwotę pieniężną, która jest niższa od jego wartości nominalnej. W momencie przedstawienia weksli do wykupu, Spółka dokonuje wypłaty kwoty nominalnej weksli na rzecz remitenta.

Wystawianie przez wnioskodawcę weksli własnych kreuje samoistne stosunki zobowiązaniowe pomiędzy Spółka a remitentem. Wystawiane przez wnioskodawcę weksle własne nie zabezpieczają innego zobowiązania lecz pełnią wyłącznie funkcję kreującą pieniądz. Przedmiotowe weksle spełniają wszystkie warunki dla stwierdzenia ich ważności i stanowią papiery wartościowe w rozumieniu przepisów art. 9216-92115 Kodeksu cywilnego oraz przepisów ustawy ? Prawo wekslowe.

W związku z wystawieniem weksli własnych Spółka zawiera porozumienia wekslowe, potwierdzające warunki na których są one wystawiane. Porozumienia te potwierdzają m.in. datę wystawienia weksli; określenie nominału weksli; termin wykupu weksli; wysokość poręczenia weksli; oświadczenie, że odbiorca nabywa przedmiotowe weksle za określoną cenę (niższą od ich wartości nominalnej); oświadczenie odbiorcy o dokonaniu zapłaty za weksle na wskazany rachunek bankowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy wystawienie weksla własnego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Czy zawarcie porozumienia wekslowego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Wnioskodawca cytując treść art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 1 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stwierdził, iż wystawienie weksla własnego oraz zawarcie porozumienia wekslowego nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jego zdaniem powołane przepisy zawierają enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powoduje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli więc dana czynność nie została wprost wymieniona w ustawowym katalogu, nie podlega ona opodatkowaniu tym podatkiem.

Weksel należy do zbiorczej kategorii, jaką są papiery wartościowe na zlecenie, legitymujące osobę wymieniona w dokumencie oraz każdego na kogo zostały przeniesione przez indos prawa wynikające z weksla (remitenta). Ze względu na swój charakter papiery wartościowe wykazują cechy pozwalające na określenie m.in. ich zdolności kredytowej, która polega na możliwości pozyskania kapitału przez wystawienie papierów wartościowych (np. emisję obligacji, wystawienie weksla własnego).

Podstawą prawną wystawienia weksli własnych są przepisy Prawa wekslowego, zgodnie z którymi weksel jest dokumentem stanowiącym bezwarunkowe zobowiązanie się do zapłaty określonej osobie, w określonym terminie i miejscu przez wystawcę weksla lub osobę przez niego wskazaną, określonej na wekslu sumy pieniędzy. Emisja weksla własnego (terminowo-okazowego) jest więc zdarzeniem gospodarczym powodującym określone prawa i obowiązki, a mianowicie po stronie nabywcy powstaje powinność wpłaty kwoty nabycia, natomiast dla wystawcy bezwarunkowy obowiązek zapłaty (po okazaniu) określonej w nim kwoty pieniężnej, czyli zobowiązanie do wykupu weksla po jego okazaniu. Co istotne, w takim przypadku wystawienie weksla nie zabezpiecza innego zobowiązania wynikającego np. z umowy kredytu czy pożyczki, lecz jest samoistnym stosunkiem zobowiązaniowym.

?Wystawienie weksla? nie obejmuje więc swoim zakresem znaczeniowym żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Konsekwentnie, należy uznać, iż wystawienie weksla i jego nabycie przez podmiot przyjmujący weksel nie jest zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W szczególności ?wystawienie weksla? nie mieści się w pojęciu zawarcia umowy pożyczki.

Umowa pożyczki została zdefiniowana w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. Z przepisu tego wynika, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Wystawienie weksli jest natomiast regulowane przez zupełnie inny akt prawny ? Prawo wekslowe.

Ponadto weksel stanowi papier wartościowy, do którego odnoszą się przepisy szczególne zawarte w art. 9216 ? 92116 Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że ?wystawienie weksla? i zawarcie umowy pożyczki stanowią na gruncie Kodeksu cywilnego dwie odmienne instytucje prawne. Weksel od pożyczki różni się również tym, że pożyczka jest zaliczana do czynności kauzalnych, zobowiązanie wynikające z weksla ma natomiast charakter abstrakcyjny.

W przeciwieństwie do weksli in blanco, które jako weksle o charakterze gwarancyjnym służą zabezpieczaniu należnego wierzycielowi świadczenia z innego stosunku zobowiązaniowego, wystawione przez wnioskodawcę weksle własne pełnia funkcję wyłącznie kredytową i nie są związane z należnościami wynikającymi z innych tytułów. W przypadku Spółki weksle własne maja więc charakter kreujący pieniądz, a ich wystawienie można porównać do emisji obligacji lub innych papierów wartościowych o charakterze dłużnym.

Pojecie ?wystawienie weksla? nie może również być utożsamiane ze sprzedażą weksla. Ze względu na to, że wystawienie weksla powoduje zaistnienie samoistnego stosunku zobowiązaniowego ? nie istnieje konieczność zawierania dodatkowej umowy cywilnoprawnej pomiędzy Spółką a nabywcą weksla, na podstawie której weksel jest przenoszony. Analiza przepisów Prawa wekslowego prowadzi do wniosku, iż ?wystawienie weksla? przez wystawcę oraz jego objęcie nie następuje w wyniku zawarcia z wystawcą weksla umowy sprzedaży. Umową taką w szczególności nie może być zawieranie przez Spółkę porozumienie wekslowe, które wyłącznie potwierdza warunki, na których są wystawiane weksle.

Mając na uwadze powyższe, wnioskodawca uważa, że ani wystawienie przez niego weksli własnych, ani zawarcie porozumienia wekslowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał się na interpretację Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Ursynów zawartą w postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2005r. Znak: us38/436/RM/ART14A/61/pcc/2/2005.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Weksel należy do zbiorczej kategorii, jaką są papiery wartościowe na zlecenie, legitymujące osobę wymienioną w dokumencie oraz każdego na kogo prawa zostały przeniesione przez indos do wszelkich praw wynikających z weksla.

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 28 kwietnia 1936r. Prawo wekslowe (Dz. U. z 1936r. Nr 37, poz. 282 ze zm.) weksel jest dokumentem istnienia zobowiązania osób, które go podpisały, a osobą uprawnioną do realizacji praw majątkowych wskazanych na wekslu jest jego prawny posiadacz. Prawo wekslowe rozróżnia pojęcia weksla trasowanego i weksla własnego.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  • umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  • umowy pożyczki,
  • umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długówi ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  • umowy dożywocia,
  • umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  • ustanowienie hipoteki,
  • ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnejsłużebności,
  • umowy depozytu nieprawidłowego,
  • umowy spółki (akty założycielskie).

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Wskazany powyżej przepis art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności, których dokonanie powodować będzie konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeśli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Z powyższego wynika, iż samo wystawienie weksla nie jest czynnością wymienioną w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a zatem wystawienie weksla, o ile następuje zgodnie z przepisami prawa wekslowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać natomiast czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których wystawiony jest weksel, o ile są to czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca wystawia weksle własne o wartości nominalnej opiewającej na określoną kwotę pieniężną na rzecz remitenta. W związku z wystawieniem weksli własnych wnioskodawca zawiera porozumienia wekslowe, potwierdzające warunki na których weksle te są wystawiane.

Należy zauważyć, że weksel własny jest papierem wartościowym posiadającym części składowe ściśle przez prawo wekslowe przepisane, w którym wystawca dokumentu sam przyrzeka zapłatę sumy wekslowej. Wystawiając weksel własny wystawca przyjmuje odpowiedzialność za zapłatę sumy wekslowej, tj. za to, że sam ją zapłaci. Zobowiązanie wekslowe odrywa się od sytuacji faktycznej, która była podstawą wystawienia i wręczenia weksla, nabierając charakteru samodzielnego i abstrakcyjnego, tj. oderwanego od podstawy gospodarczej, która spowodowała jego wystawienie.

Okoliczność, że zobowiązanie wekslowe jest abstrakcyjne nie oznacza jednak, że nie istniała podstawa gospodarcza wystawienia weksla. Weksel pełni różne funkcje gospodarcze np. może być środkiem płatniczym spełniającym w pewnym sensie funkcję surogatu pieniądza (zapłata wekslem za towar), może również spełniać funkcję kredytową pozwalającą na dokonywanie różnorodnych transakcji bez konieczności natychmiastowej zapłaty gotówką albo funkcję gwarancyjną jako zabezpieczenie spłaty kredytu, pożyczki.

Z treści wniosku wynika, że porozumienia wekslowe, potwierdzające warunki na których weksle te są wystawiane obejmują nabycie weksli za określoną cenę. Wynika z tego, że w związku z wystawieniem weksla wnioskodawca będący spółką kapitałową pozyska środki pieniężne.

Oznacza to, że wystawienie weksla miało związek z czynnością, na postawie której zostały wypłacone pieniądze. Charakter tej właśnie czynności ma decydujące znaczenie dla określenia czy w niniejszym przypadku ma miejsce opodatkowanie podatkiem o czynności cywilnoprawnych.

Wyjaśnić należy, że jeżeli wystawienie weksla łączy się z czynnością cywilnoprawną wynikającą z podstawy gospodarczej wystawienia weksla, czyli pierwotnej przyczyny wystawienia tego weksla, to chociaż samo wystawienie weksla nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, podatkowi temu może jednak podlegać pierwotna czynność cywilnoprawna, o ile jest jedną z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli zawarta umowa nazywana przez wnioskodawcę ?porozumieniem? (będąca przyczyną gospodarczą wystawienia weksla własnego) na podstawie, której wypłacono pieniądze nosi w świetle odrębnych przepisów (nie będących przepisami prawa podatkowego) znamiona którejkolwiek z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wówczas umowa-porozumienie będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli natomiast zawarta między stronami umowa-porozumienie nie nosi znamion umów wymienionych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności umowy pożyczki, powyższe uregulowania nie znajdują zastosowania. O kwalifikacji umowy nie decydują jednak przepisy prawa podatkowego, ale cywilnego, stąd ocena jaki charakter ma zawarta umowa nie może być przedmiotem niniejszej interpretacji.

W odniesieniu do powołanego przez wnioskodawcę postanowienia organu podatkowego należy stwierdzić, że zostało ono wydane w indywidualnej sprawie i nie jest wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika