Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wypłaconego (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112 poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 25 września 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 3 października 2013 r.), uzupełnionym 19 grudnia 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie:

• możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wypłaconego pracownikowi zadośćuczynienia wraz z odsetkami ? jest prawidłowe,
• momentu zaliczenia ww. wydatków do kosztów podatkowych ? jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 3 października 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wypłaconego pracownikowi zadośćuczynienia wraz z odsetkami. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 6 grudnia 2013 r. Znak: IBPBI/1/415-1011/13/AB, wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło 19 grudnia 2013 r.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca posiada 50% udziałów w spółce jawnej. W dniu 11 lipca 2005 r. miał miejsce wypadek pracownika. Wypadek wydarzył się na budowie prowadzonej przez spółkę, której wspólnikiem jest Wnioskodawca. Pracownik, który uległ wypadkowi, wbrew zaleceniom przepisów BHP, brygadzisty i kierownika robót postanowił zejść do wykopu i prowadzić prace spawalnicze. Wykop obsypał się i pracownik został przygnieciony warstwą ziemi. W wyniku tego wypadku doznał uszczerbku na zdrowiu i po okresie chorobowego wystąpił o zadośćuczynienie i rentę. Od 2007 r. do 2010 r. w Sądzie Rejonowym toczyło się postępowanie przeciwko kierownikowi budowy. Przedmiotem sprawy było oskarżenie kierownika budowy o narażenie pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu. Wyrokiem z 15 lutego 2010 r. kierownik budowy został uniewinniony od popełnienia zarzucanego mu czynu. Mimo powyższego wyroku pracownik złożył pozew do Sądu Pracy. Dnia 25 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy wydał prawomocny wyrok, którym zasądził od spółki zadośćuczynienie w wysokości 30.112,00 zł (wraz z odsetkami liczonymi od 10 lipca 2007 r.) tytułem rekompensaty całości następstw zdrowotnych wypadku. Zdaniem Sądu, pracodawca ma obowiązek egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a więc ponosi odpowiedzialność za wypadek, mający miejsce wskutek braku lub złego nadzoru nad pracownikiem wykonującym pracę. Co za tym idzie pracodawca zobowiązany jest zadośćuczynić pracownikowi wypłacając stosowne zadośćuczynienie za poniesiony uszczerbek na zdrowiu pracownika. Wartość odsetek na dzień uiszczenia zasądzonej kwoty, tj. 30 kwietnia 2013 r. wynosiła 22.687,00 zł. Wraz z odsetkami kwota zadośćuczynienia wynosiła 52.799,00 zł.

W uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 13 grudnia 2013 r. Wnioskodawca wskazał, że zdarzenia gospodarcze związane z prowadzoną działalnością gospodarczą ewidencjonuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, a podatek dochodowy od osób fizycznych opłaca w formie tzw. podatku liniowego. Łączną wartość zadośćuczynienia wraz odsetkami Spółka uiściła 30 kwietnia 2013 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone zadośćuczynienie wraz z odsetkami za zwłokę można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy, całkowity koszt zadośćuczynienia wraz z odsetkami może w grudniu 2013 r. stanowić koszt uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej. Rozstrzygnięcie sprawy karnej (uniewinnienie kierownika budowy od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 220 kodeksu karnego) nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem wyrok uniewinniający nie jest wiążący w postępowaniu cywilnym, a ponadto w niniejszej sprawie stroną pozwaną i ponoszącą odpowiedzialność był pracodawca.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.
  
  

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Koszty związane z zachowaniem źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Z kolei z treści art. 23 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.

Zauważyć należy jednak, że przepis ten odnosi się wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.), w której określono rodzaje i zasady przyznawania jednorazowych świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ustawa powyższa używa pojęcia jednorazowego odszkodowania w dwóch znaczeniach:

• jako jednorazowe odszkodowanie dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz
• jako jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty

(art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy).

Zgodnie natomiast z art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
   
   

Podkreślić należy, że wypadek przy pracy może stanowić czyn niedozwolony w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.). W Tytule VI Księgi Trzeciej Kodeksu cywilnego określone zostały zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym oraz świadczenia zmierzające do naprawienia szkody. Świadczeniami przysługującymi w takiej sytuacji jest m.in. kwota pieniężna, jako zadośćuczynienie z tytułu doznanej krzywdy.

Na gruncie prawa cywilnego rozróżnia się szkodę majątkową i szkodę niemajątkową. W przeciwieństwie do szkody na mieniu, szkoda na osobie obejmuje uszczerbki wynikające z uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, pozbawienia życia, a także naruszenia innych dóbr osobistych człowieka.

Na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Przepis art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że w przypadkach przewidzianych w art. 444 tej ustawy sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Reasumując, przedstawione wyżej definicje ?jednorazowego odszkodowania? oraz ?wypadku przy pracy?, wskazują, że pojęciom tym nadano ścisłe znaczenie. Skoro więc przepis art. 23 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych używa wspomnianych pojęć, oznacza to, że przepis ten odnosi się, jak wspomniano wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w powołanej powyżej ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, nie zaś do odszkodowań wypłacanych przez pracodawców na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że na budowie prowadzonej przez spółkę, której wspólnikiem jest Wnioskodawca miał miejsce wypadek pracownika. W wyniku tego wypadku pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu i złożył pozew do Sądu Pracy. Dnia 25 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy wydał prawomocny wyrok, którym zasądził od spółki kwotę w wysokości 30.112,00 zł (wraz z odsetkami liczonymi od 10 lipca 2007 r.), tytułem zadośćuczynienia będącego rekompensatą całości następstw zdrowotnych wypadku. Ww. kwotę Spółka uiściła 30 kwietnia 2013 r.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy wydatek w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami, należy poddać analizie w kontekście postanowień przepisu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że nie każdy wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodów. Jednak wydatki poniesione z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wiążą się z prowadzoną działalnością gospodarczą, jako wydatki będące konsekwencją wypadków przy pracy. Przedmiotowe wydatki są konsekwencją zatrudnienia pracowników (?wydatki pracownicze?), dotyczą całokształtu działalności gospodarczej, a obowiązek ich poniesienia wynika wprost z przepisów prawa (art. 444-446 Kodeksu cywilnego). Jednocześnie przez fakt, że Spółka wywiązuje się z ciążących na Niej obowiązków w sytuacji, gdy pracownicy ulegną wypadkom przy pracy, pozostałe zatrudnione w Spółce osoby mają pewność, że w podobnej sytuacji również nie zostaną pozbawione należnych im świadczeń. Tym samym, tego rodzaju wydatki związane z funkcjonowaniem podatnika pośrednio przyczyniają się do uzyskiwania przychodów.

Reasumując, wypłata na rzecz poszkodowanego pracownika zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami, zasądzonego wyrokiem sądu, stanowi dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wysokości ustalonej stosownie do jego udziału w spółce i w takim zakresie w jakim, jako wspólnik tej spółki jest On upoważniony i obowiązany do rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów tej spółki.

Stosownie do treści art. 22 ust. 6b cyt. ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników, o których mowa w ust. 6, tj. prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. Zauważyć przy tym należy, iż definicja momentu poniesienia kosztu zawarta w ww. art. 22 ust. 6b dotyczy wszystkich podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów niezależnie od przyjętej metody ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych. Innej definicji dnia poniesienia kosztu uzyskania przychodów w odniesieniu do podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera.

Odnosząc powyższe przepisy do przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego stwierdzić należy, że skoro prawomocny wyrok sadu okręgowego został wydany w kwietniu 2013 r., to już w tym miesiącu Wnioskodawca dysponował dokumentem stanowiącym podstawę do zaliczenia stwierdzonych nim wydatków do kosztów podatkowych, zgodnie z cyt. art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie:

• możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wypłaconego pracownikowi zadośćuczynienia wraz z odsetkami jest prawidłowe,
• momentu zaliczenia ww. wydatków do kosztów podatkowych jest nieprawidłowe.
  
  

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono dokument źródłowy. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.