Ustalenie źródła przychodów właściwego do opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tytułu udzielania (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia w 10 października 2011r. (data wpływu do tut. Biura 3 listopada 2011r.), uzupełnionym w dniu 17 stycznia 2012r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia źródła przychodów właściwego do opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tytułu udzielania pożyczek ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 listopada 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia źródła przychodów właściwego do opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tytułu udzielania pożyczek. Powyższy wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 4 stycznia 2012r. Znak: IBPBI/1/415-1127/11/BK wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 17 stycznia 2012r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, polegającą na sprzedaży detalicznej m.in. książek i odżywek prowadzonej w niewyspecjalizowanych sklepach oraz na doradztwie w zakresie informatyki i oprogramowania. Wnioskodawca chciałby w przyszłości udzielać pożyczek społecznościowych. System ten umożliwia kontakt osób, które potrzebują pożyczek (pożyczkobiorcy-PB) z osobami, które dysponują środkami do ulokowania (pożyczkodawcy-PD). Transakcję inicjuje PB, wyrażając chęć zaciągnięcia pożyczki na określoną kwotę (tyle ile chce pożyczyć), określa okres spłaty i oprocentowanie. Umownie nazywa się to aukcją, jednak żadna licytacja nie ma miejsca. PD składają oferty w aukcji dokonując wpłat na konto serwisu ze wskazaniem danej aukcji (obrazowo można to opisać jako zbieranie na pożyczkę dla jednej osoby przy pomocy składek kilku osób). Wpłata jednego użytkownika nie może przekraczać 500 zł. Aukcja trwa 7 dni. Jeśli w ciągu 7 dni suma wpłat osiągnie wymagany przez PB limit lub w momencie zakończenia aukcji połowę określonego limitu, umowy uznaje się za zawarte. W takim przypadku system generuje szereg elektronicznych umów (PB z każdym PD) i przelewa środki wpłacone przez wszystkich PD na konto PB. PB co miesiąc spłaca ratę pożyczki na konto serwisu, a serwis rozdysponowuje środki pomiędzy konta wszystkich PD. Miesięczna rata stanowi odpowiednią część otrzymanego kapitału i jest powiększona o ustalone odsetki. Wynagrodzeniem PD i jedynym dochodem z tej działalności jest oprocentowanie określone przez PB przy zakładaniu aukcji, które otrzymuje w związku z ulokowaniem pewnej kwoty pieniężnej na pewien czas. Jedyną korzyścią PB jest możliwość pożyczania określonych kwot pieniężnych na pewien okres czasu, legitymując się bardzo ograniczonymi formami zabezpieczającymi. Ważną cechą systemu jest możliwość inwestowania na wielu aukcjach przez PD i zakładanie kilku (choć sumarycznie, co do kwoty ograniczonych) aukcji przez PB.

Istotne elementy opisu zdarzenia przyszłego zawarto również w części H. poz. 70 wniosku, gdzie wskazano, iż Wnioskodawca uzyskiwał będzie przychody z wykonywanej działalności zarobkowej w sposób zorganizowany i ciągły we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek.

W uzupełnieniu wniosku, zawartym w piśmie z dnia 10 stycznia 2012r. wskazano, iż:

• Wnioskodawca nie prowadzi działalności w zakresie udzielania pożyczek,
• umowy są generowane automatycznie przez serwis w chwili, gdy dochodzi do finalizacji pożyczki. Dane zawarte w umowie zawierają: dane osobowe inwestora i pożyczkobiorcy, kwotę pożyczki, wynagrodzenie dla inwestora, okres, na jaki jest udzielona pożyczka, dzień pierwszej raty,
• Wnioskodawca nie zawiera z serwisem umowy terminowej. Do serwisu należy się zarejestrować i później można swobodnie korzystać ze swojego konta przez zalogowanie się, tj. podanie nazwy użytkownika oraz hasła,
• serwis otrzymuje wynagrodzenie z tytułu udzielonej pożyczki, ale płaci je pożyczkobiorca,
• w serwisie automatycznie generowany jest wykaz udzielonych pożyczek i można sprawdzić: kto pożyczył, jaką kwotę, na jaki termin oraz terminowość spłat rat pożyczki,
• w każdej chwili po zalogowaniu się do serwisu Wnioskodawca może sprawdzić terminowość spłat rat przez pożyczkobiorcę,
• serwis nie pełni funkcji płatnika, nie potrąca należnego podatku od zysku. Jedynie po zakończeniu roku podatkowego generowane jest rozliczenie przychodów i jest obliczany należny podatek,
• wyliczenia należnych rat oraz wynagrodzenie dla inwestora jest generowane automatycznie, podobnie jak odsetki karne. Pożyczkobiorca wpłaca należną kwotę na konto serwisu i tam automatycznie odpowiednie kwoty są rozdzielane pomiędzy inwestorami tej pożyczki,
• pożyczki udzielane będą nieregularnie, w zależności od opłacalności inwestycji i posiadanych aktywów. Czasami może to być kilka pożyczek w miesiącu na mniejsze kwoty lub jedna pożyczka na większą sumę,
• pożyczkobiorca zgłaszając chęć wzięcia pożyczki proponuje warunki spłaty pożyczonej należności. Umieszcza w serwisie swoją ?aukcję? wyrażając chęć zaciągnięcia pożyczki. Podaje tam cel pożyczki, kwotę jaką chce pożyczyć, termin spłaty, procent zysku jaki wypłaci inwestorom. Informacje te są dostępne dla każdego zalogowanego użytkownika serwisu. Zapoznając się z warunkami jakie zaoferował pożyczkobiorca oraz z jego historią spłacalności ewentualnych wcześniejszych pożyczek Wnioskodawca decyduje jaką kwotę może zainwestować w taką pożyczkę. Proporcja w udzielonej pożyczce jest więc ustalana samodzielnie przez inwestora w zależności od tego ile jest w stanie pożyczyć oraz jakie ryzyko jest w stanie ponieść w przypadku braku zwrotu pożyczonych pieniędzy. Wysokość spłaty przez pożyczkobiorcę jest proporcjonalna do okresu spłaty zobowiązania oraz kwoty zainwestowanej przez pożyczkodawcę,
• w przypadku braku spłaty pożyczki wierzytelność można sprzedać na rynku wtórnym, również prowadzonym przez serwis (dotyczy to małych kwot, przeważnie poniżej 100 zł) lub można sprawę skierować do firmy windykacyjnej w przypadku większych kwot. Serwis wysyła jedynie przypomnienia do pożyczkobiorcy o należności do uregulowania. Po nie uregulowaniu należnej spłaty przez 1,5 miesiąca można wierzytelność sprzedać lub kierować do windykacji przez komornika.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy inwestując we wskazany powyżej sposób swoje wolne środki (będąc PD), Wnioskodawca uzyskany przychód z odsetek od pożyczek udzielanych za pośrednictwem serwisów internetowych, może kwalifikować do innego niż działalność gospodarcza źródła przychodów, tj. przychodów z kapitałów pieniężnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli w ramach działalności wykonywanej zarobkowo w sposób zorganizowany i ciągły, we własnym imieniu, na własny lub cudzy rachunek, osiąga przychody, które jednocześnie odpowiadają opisowi przychodów z innego niż pozarolnicza działalność gospodarcza źródła przychodu i nie zostały one zaliczone w sposób jednoznaczny do przychodów z tej działalności, to stanowią one przychód z tego innego źródła przychodów. Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, zalicza się do nich odsetki od pożyczek. Jego zdaniem, oznacza to, że przychody z odsetek od pożyczek udzielanych za pośrednictwem serwisów internetowych, należy kwalifikować do innego źródła przychodów niż pozarolnicza działalność gospodarcza.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyszczególniono odrębne źródło przychodów w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlowa, usługową,
2. polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

? prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany

i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1, 2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się na trzech przesłankach:

1. zarobkowym celu działalności,
2. wykonywaniu działalności w sposób zorganizowany i ciągły,
3. prowadzeniu działalności we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek.
   
   

Literalna wykładnia tego przepisu wskazuje, że jest to działalność zarobkowa, czyli służąca osiąganiu zysków, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, co oznacza, że jest to działalność przygotowana i uporządkowana oraz ma charakter powtarzalny.

Działalność jest wtedy zarobkowa, gdy jest zdolna do potencjalnego generowania zysku, a jej przeznaczeniem jest zapewnienie określonego dochodu. Działalność musi być tak prowadzona i ukierunkowana, aby była w stanie zyski faktycznie osiągnąć. Jednakże brak zysku z podjętych działań noszących znamiona działalności gospodarczej nie oznacza, iż działalność taka nie była faktycznie prowadzona. Prowadzenie bowiem działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ryzykiem nieosiągnięcia dochodów. Zarobkowego charakteru nie mają działania, których wyłącznym celem jest zaspokojenie własnych potrzeb osoby podejmującej określone czynności.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymagają również, aby czynności wykonywane były w sposób zorganizowany i ciągły, przy czym możliwe jest osiąganie dochodów z tego rodzaju działalności bez spełnienia niektórych formalnych elementów organizacji (np. rejestracji urzędowej), gdyż prowadzenie działalności gospodarczej jest kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z działalnością tą związanych.

Za takim rozumieniem pojęcia ?zorganizowany' przemawia również definicja słownikowa. Zgodnie z Nowym Słownikiem Poprawnej Polszczyzny Wydawnictwo Naukowe PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego Warszawa 2000, organizować to przygotowywać, zakładać jakieś przedsięwzięcie, bądź w znaczeniu drugim nadawać czemuś reguły, wprowadzać porządek (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 7 maja 2008r. I SA/Op 18/08).

Co do kryterium ciągłości w wykonywaniu działalności gospodarczej, to jego wprowadzenie przez ustawodawcę miało na celu wyeliminowanie z pojęcia działalności gospodarczej przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Ciągłość w wykonywaniu działalności gospodarczej oznacza względnie stały zamiar jej wykonywania. Nie wyklucza on jednak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu i to bez względu na okres, w którym cel ten miałby być realizowany. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności sprawy wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku.

Przez powtarzalność rozumie się cały szereg wielokrotnie powtarzanych czynności podejmowanych w konkretnym celu. Taki zespół wielokrotnie powtarzanych czynności, (nie zaś czynności sporadyczne, oderwane od siebie, nie powiązane ze sobą) w dziedzinie wytwórczej, usługowej lub handlowej podejmowanych w celach zarobkowych i na własny rachunek, można uznać za prowadzenie działalności gospodarczej. Wobec powyższego, w celu zakwalifikowania działań podjętych przez Wnioskodawcę do działalności gospodarczej należało ocenić zamiar, okoliczności i cel działań związanych z udzielaniem pożyczek przez Internet.

W przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, czynności związane z udzielaniem pożyczek przez Internet prowadzone za pośrednictwem serwisu internetowego, noszą znamiona pozarolniczej działalności gospodarczej w świetle przytoczonej powyżej definicji.

Z wniosku wynika iż opisane czynności podejmowane będą w celu zarobkowym we własnym imieniu i na własny rachunek. Pożyczki te udzielane będą w sposób zorganizowany, tzn. Wnioskodawca, aby móc udzielać pożyczek będzie musiał się podporządkować regułom wyznaczonym przez system (będzie musiał posiadać sprzęt komputerowy lub stały dostęp do Internetu w inny sposób). Będzie to więc przygotowane i zorganizowane przedsięwzięcie, na co sam wskazuje przedstawiając również własne stanowisko w sprawie. Natomiast o ciągłym wykonywaniu działalności świadczy fakt, iż jak wskazano w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca zamierza udzielać pożyczek, co prawda nieregularnie lecz ma to być kilka pożyczek w miesiącu na mniejsze kwoty lub jedna pożyczka na większą sumę, co w sposób dostateczny przemawia za tym, iż nie ma w tym przypadku mowy o sporadycznym, czy jednorazowym wydarzeniu, a z udzielania tych pożyczek Wnioskodawca uczynił stałe źródło przychodów.

Tak więc, udzielając pożyczek przez Internet Wnioskodawca będzie wykonywał działania, które (podjęte w sposób zorganizowany i ciągły, na własny rachunek) będą miały na celu osiągnięcie zysku z udzielania pożyczek, co jest charakterystyczne dla przedsięwzięć realizowanych w ramach działalności gospodarczej.

W konsekwencji dochód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu przychodów, których źródłem jest działanie polegające na stałym, wielokrotnym udzielaniu pożyczek przez Internet, należy traktować, jako dochód, którego źródłem jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy, nie można przychodów z opisanych we wniosku czynności zakwalifikować do źródła ?kapitały pieniężne?. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 i 2 ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się:

• pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek,
• kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek.
  
  

Stosownie natomiast do art. 17 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczek. Przy czym, w myśl art. 30a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, pobiera się 19 % zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a, z wyjątkiem, gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, iż odsetki od udzielanych pożyczek, mogą stanowić zarówno przychód ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza, jak i kapitały pieniężne.

Mając na względzie, iż Wnioskodawca zamierza udzielać pożyczek w sposób zarobkowy, zorganizowany i (jak wykazano powyżej) ciągły, przychód z ww. tytułu, winien zostać ustalony według zasad wynikających z wyżej powołanego art. 14 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy. Wskazany zatem przez Wnioskodawcę art. 17 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nie ma w tym względzie zastosowania.

Reasumując, mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny należy uznać, iż przychody uzyskiwane z tytułu udzielania pożyczek przez Internet stanowić będą przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Do wniosku dołączono dokumenty źródłowe, należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.