Skutki podatkowe zniesienia współwłasności akcji

15.5.2012

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2012r. (data wpływu do tut. Biura 09 lutego 2012r.), uzupełnionym w dniach 16 i 20 kwietnia 2012r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności akcji ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 09 lutego 2012r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności akcji. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 04 kwietnia 2012r. Znak: IBPBI/1/415-155/12/KB, IBPBII/1/436-44/12/AŻ, IBPBII/1/436-104/12/AŻ wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniach 16 i 20 kwietnia 2012r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W 1998r. doszło do utworzenia spółki akcyjnej. Kapitał akcyjny spółki wynosił pierwotnie 900.000 zł i dzielił się na 900.000 akcji serii A o wartości nominalnej 1 zł każda. Akcje serii A objęte przez Wnioskodawcę oraz Jego dwóch braci. Każdy z nich objął 300.000 akcji serii A, wnosząc wkład gotówkowy. W 1999r. doszło do zmiany statutu spółki, polegającej na podwyższeniu jej kapitału zakładowego. W wyniku podwyższenia kapitału zakładowego wyemitowane zostały nowe akcje serii B, w ilości 10.579.040 sztuk. Wartość nominalna 1 akcji wynosiła 1 zł. Akcje w podwyższonym kapitale zakładowym zostały objęte przez wspólników spółki cywilnej. Wspólnikami spółki cywilnej były te same osoby, które były akcjonariuszami spółki akcyjnej, tj. Wnioskodawca i Jego dwaj bracia. Wspólnicy uczestniczą w zyskach i stratach spółki cywilnej w częściach równych. Akcje serii B zostały objęte w zamian za aport. Przedmiotem aportu były prawa z rejestracji znaku towarowego o wartości 10.196.000 zł oraz rzeczy ruchome o wartości 383.040 zł wniesione przez spółkę cywilną. W 2000r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy postanowiło dokonać podziału akcji serii B w ten sposób, że w miejsce ww. 10.579,040 akcji serii B utworzone zostały nowe akcje serii B (4.000.000 sztuk o wartości nominalnej 1 zł każda), serii C (2.000.000 sztuk o wartości nominalnej 1 zł każda) oraz serii D (4.579.040 sztuk o wartości nominalnej 1 zł każda). W związku z tym w chwili obecnej w majątku spółki cywilnej znajdują się akcje serii B, C i D.

Spółka cywilna została zawiązana w 1991r. Zgodnie z umową spółki, przedmiotem jej działalności jest m.in. handel hurtowy i detaliczny (krajowy i zagraniczny) artykułami przemysłowymi, w tym artykułami i urządzeniami elektronicznymi, produkcja wyrobów elektroniki użytkowej oraz wyrobów elektromechanicznych, świadczenie usług elektromechanicznych, gwarancyjnych i serwisowych oraz projektowanie systemów elektronicznych. Przedmiot działalności spółki cywilnej nie obejmował i nie obejmuje obrotu akcjami. W chwili obecnej spółka cywilna nie zajmuje się już prowadzeniem działalności, tj. nie zajmuje się handlem, produkcją, projektowaniem ani świadczeniem usług. Jedynym majątkiem spółki cywilnej są obecnie akcje serii B, C i D. Wspólnikom zależy na tym, aby akcje serii B, C i D nie były już przedmiotem współwłasności łącznej w spółce cywilnej. W związku z tym planują rozwiązanie spółki cywilnej. Jako że spółka cywilna nie ma długów oraz że nie będą zwracane wspólnikom wkłady, zgodnie z art. 875 § 1 kodeksu cywilnego z chwilą rozwiązania spółki cywilnej (na skutek zgodnej uchwały o rozwiązaniu umowy spółki cywilnej) współwłasność łączna wspólników ulegnie ? z mocy prawa ? przekształceniu we współwłasność ułamkową. W momencie rozwiązania spółki cywilnej każdy ze wspólników otrzyma zatem prawo do ułamka w wysokości po 1/3 części każdej akcji znajdującej się w majątku spółki cywilnej. Następnie, po rozwiązaniu spółki, wspólnicy zamierzają znieść w drodze umowy, ww. współwłasność akcji serii B, C i D (po 1/3 części), w ten sposób, że każdy z nich otrzyma po 33,33% akcji w każdej z serii B, C i D, bez żadnych dopłat i spłat od pozostałych. Oczywiście z uwagi na niepodzielność łącznych ilości akcji w każdej z serii B, C i D przez liczbę 3, jest możliwe, że któryś ze wspólników otrzyma o jedną akcję mniej od pozostałych, ale bez żadnych dopłat czy spłat (konieczność wynikająca z zaokrąglenia do jedności). Innymi słowy po zawarciu umowy zniesienia współwłasności przez byłych już wówczas wspólników, po 33,33% akcji serii B, C i D stanie się indywidualną własnością każdego z nich. W związku z rozwiązaniem spółki cywilnej wspólnicy nie otrzymają żadnych innych składników majątkowych, w szczególności nie otrzymają środków pieniężnych.

W przyszłości wspólnicy planują też przekazać sobie wzajemnie niektóre z uzyskanych w wyżej opisany sposób akcji serii B, C lub D tytułem darowizny. Może się okazać, że Wnioskodawca przekaże niektóre z akcji nabytych w wyniku likwidacji spółki cywilnej na rzecz Jego braci, może też zaistnieć sytuacja odwrotna, że to Wnioskodawca będzie obdarowany akcjami przez Jego braci. Darowizny akcji między Wnioskodawcą i Jego braćmi mogą zostać dokonane przed upływem 6 lat licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpi likwidacja spółki cywilnej. Nie można wykluczyć również tego, że takie darowizny zostaną dokonane w terminie późniejszym. Dodatkowo Wnioskodawca wyjaśnia, że po likwidacji spółki cywilnej będzie akcjonariuszem ww. spółki akcyjnej. Będzie również kontynuował prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej (w szczególności w zakresie działalności organizatorów turystyki, pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, działalność pośredników turystycznych, agencji marketingowych, itp.). Przedmiot prowadzonej przez Wnioskodawcę indywidualnej działalności gospodarczej nie obejmuje i nigdy nie obejmował obrotu akcjami.

W uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z dnia 15 kwietnia 2012r., wskazano m.in., iż:

Wnioskodawca wraz z pozostałymi akcjonariuszami planuje dokonać zniesienia współwłasności wszystkich serii akcji wskazanych we wniosku w jednej czynności prawnej, tj. umowie zniesienia współwłasności obejmującej wszystkie serie akcji,
w wyniku zniesienia w ww. umowie współwłasności akcji:
- serii B (4.000.000 akcji) ? Wnioskodawca otrzyma 1.333.334 akcje tej serii, co spowoduje przekroczenie Jego udziału w prawie własności tych akcji,
- serii C (2.000.000 akcji) ? Wnioskodawca otrzyma 666.668 akcji tej serii, co spowoduje przekroczenie Jego udziału w prawie własności tych akcji,
- serii D (4.579.040 akcji) ? Wnioskodawca otrzyma 1.526.348 akcji tej serii, co spowoduje przekroczenie Jego udziału w prawie własności tych akcji,
Wnioskodawca nabędzie zatem na wyłączność akcje przekraczające wartość Jego udziału we współwłasności stanowiącego 33,33%.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zniesienie współwłasności akcji serii B, C i D po 1/3 części na zasadzie umowy, w wyniku której ? już po rozwiązaniu spółki cywilnej ? dojdzie do podziału tych akcji w ten sposób, że Wnioskodawca otrzyma po 33,33% akcji w każdej z serii B, C i D, bez żadnych dopłat i spłat od i dla pozostałych wspólników (braci Wnioskodawcy) będzie dla Wnioskodawcy całkowicie neutralne podatkowo, w szczególności, czy powstaną po Jego stronie jakiekolwiek obciążenia podatkowe w związku z takim zniesieniem współwłasności akcji?

(pytanie oznaczone we wniosku Nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, zniesienie współwłasności akcji serii B, C i D po 1/3 części na zasadzie umowy, w wyniku której ? po rozwiązaniu spółki cywilnej ? dojdzie do podziału tych akcji w ten sposób, że otrzyma 33,33% akcji w każdej z serii B, C i D, bez żadnych dopłat i spłat do pozostałych wspólników będzie dla Niego całkowicie neutralne podatkowo. Wnioskodawca zwraca uwagę, że z art. 14 ust. 3 pkt 12b (winno być art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej: ?Ustawa PIT?) wynika, że do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki osobowej, jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja spółki osobowej do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej. Zniesienie współwłasności w przypadku trzech wspólników mających po 1/3 części w tej współwłasności w ten sposób, że następuje podział praw wspólnych akcji serii B, C i D na trzy równe części i w związku z tym nie ma żadnych dopłat, czy spłat (nieodpłatne zniesienie współwłasności) nie stanowi odpłatnego zbycia składnika majątkowego uzyskanego w związku z likwidacją spółki cywilnej w znaczeniu art. 14 ust. 3 pkt 12b (winno być art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b) Ustawy PIT, ani też żadnego innego przepisu tej ustawy. Taka czynność powinna być całkowicie neutralna na gruncie Ustawy PIT, gdyż ? zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy od spadków i darowizn ? opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 3 Ustawy PIT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że skutki podatkowe nieodpłatnego zniesienia współwłasności powinny być ustalane wyłącznie na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm. ? określanej w dalszej części skrótem ?k.c.?), własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 196 § 1 k.c., współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu (art. 196 § 2 k.c.). Ze współwłasnością łączną mamy do czynienia np. w przypadku składników majątku wykorzystywanych przez wspólników spółki cywilnej do prowadzenia działalności gospodarczej w formie tej spółki, o czym świadczy treść art. 863 oraz 875 k.c. Stosownie bowiem do treści art. 863 § 1 k.c., wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników (art. 863 § 2 k.c.). W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku (art. 863 § 3 k.c.). Zgodnie natomiast z art. 875 § 1 k.c., od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych. W myśl art. 210 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 211 k.c.). W myśl natomiast art. 212 § 1 i § 2 k.c., jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego zniesienie współwłasności (wspólności) nie stanowi nabycia rzeczy (prawa lub przedmiotu materialnego), jeżeli wartość majątku uzyskanego w wyniku podziału mieści się w ramach udziału w rzeczy wspólnej, jaki przypadał byłemu współwłaścicielowi i nie nastąpiły żadne spłaty i dopłaty. Podstawowym sposobem zniesienia współwłasności (wspólności) wielu rzeczy (praw lub przedmiotów niematerialnych) oznaczonych co do tożsamości jest przyznanie ich określonej ilości każdemu ze współwłaścicieli, a ilość przyznanych każdemu z nich rzeczy (praw lub przedmiotów niematerialnych) powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności (wspólności). W przypadku, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu (zmniejszeniu) musi być traktowany w kategorii nabycia (odpowiednio zbycia), ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu (zmniejszeniu) zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (prawem lub przedmiotem niematerialnym), jak i stan jej majątku osobistego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca, razem z dwoma braćmi, jest wspólnikiem spółki cywilnej. Każdemu ze wspólników spółki przysługuje udział w zyskach spółki w wysokości 1/3. W ramach współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej Wnioskodawca jest współwłaścicielem trzech serii akcji w spółce akcyjnej. Wspólnicy spółki cywilnej zamierzają zlikwidować tę spółkę, na skutek czego staną się współwłaścicielami ww. akcji na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych. Wnioskodawca otrzyma zatem 33,33% udział w prawie własności tych akcji. Następnie współwłaściciele planują znieść w drodze umowy współwłasność ww. akcji bez żadnych spłat i dopłat, w wyniku czego Wnioskodawca otrzyma na wyłączną własność akcje w ilości przekraczającej Jego obecny 33,33% udział we współwłasności tych akcji.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż w wyniku opisanego we wniosku zniesienia współwłasności akcji Wnioskodawca nabędzie nieodpłatnie akcje, w takiej części, w jakiej otrzyma On na wyłączną własność akcje przewyższające Jego 33,33% udział we współwłasności tych akcji. Zauważyć jednak należy, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Z wydanej dla Wnioskodawcy przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, działającego w imieniu Ministra Finansów, interpretacji indywidualnej z dnia 09 maja 2012r. Znak IBPBII/1/415-44/12/AŻ w zakresie dot. podatku od spadków i darowizn, wynika, iż opisana we wniosku czynność zniesienia współwłasności akcji, będzie podlegała przepisom ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. z 2009 r. Dz. U. Nr 93, poz. 768 ze zm.).

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż w przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym, w wyniku zniesienia współwłasności akcji w spółce akcyjnej bez jakichkolwiek spłat i dopłat, nie powstanie u Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienić należy, iż w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1, 3 i 4 zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31 ? 511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.