Czy poniesione przez Spółkę koszty związane z objęciem udziałów / akcji takie jak koszty usług (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. BKIP 14 lipca 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z objęciem udziałów / akcji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z objęciem udziałów / akcji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jest spółką z branży energetycznej prowadzącą działalność operacyjną w zakresie hurtowego obrotu energią elektryczną oraz posiadającą udziały i akcje w spółkach zależnych zajmujących się wydobyciem surowców, produkcją, dystrybucją i obrotem energią elektryczną i cieplną.

W związku z konsolidacją branży energetycznej Wnioskodawca obejmował udziały i akcje w spółkach zależnych. Spółka ponosiła koszty związane z objęciem udziałów i akcji, na które składały się oprócz kosztów bezpośrednio warunkujących objęcie tych aktywów także:

• koszty odsetek od obligacji wyemitowanych w celu pozyskania środków finansowych na objęcie akcji oraz
• koszty usług doradztwa prawnego, podatkowego oraz finansowego obejmujące m. in. wycenę majątku nabywanych spółek.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy poniesione przez Spółkę koszty związane z objęciem udziałów / akcji takie jak koszty usług doradztwa prawnego, podatkowego, finansowego i wyceny oraz koszty odsetek od obligacji wyemitowanych w celu pozyskania środków finansowych na objęcie akcji mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawcy zgodnie z art. 15 ust. 4d (koszty doradztwa) oraz art. 15 ust. 4d w związku z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT (koszty finansowe)...

Zdaniem Spółki, poniesione przez nią i wskazane w stanie faktycznym koszty usług doradczych mogą zostać w całości zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawcy w momencie poniesienia na podstawie art. 15 ust. 4d ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm., określana w dalszej części skrótem ?ustawa o CIT?), natomiast koszty odsetek od obligacji wyemitowanych w celu pozyskania środków finansowych na objęcie akcji w momencie zapłaty na podstawie art. 15 ust. 4d w związku z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Na podstawie tego przepisu podatnik ma więc możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, za wyjątkiem tych, które zostały wprost przez ustawę z kosztów wyłączone. Z kolei, w myśl art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.

W zakresie poniesionych przez Spółkę kosztów związanych z objęciem udziałów / akcji, tj. między innymi kosztów odsetek od obligacji wyemitowanych w celu pozyskania środków finansowych na objęcie udziałów i akcji, kosztów usług doradztwa prawnego, podatkowego oraz finansowego, w tym wyceny majątku nabywanych spółek, poniesionych przez Spółkę w związku z objęciem udziałów / akcji, Wnioskodawca zaznacza, iż obejmując udziały i akcje zamierzał nie tylko uzyskać przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, lecz objęcie takich aktywów miało na celu dokonanie konsolidacji grupy energetycznej, a w konsekwencji wzmocnienie pozycji Spółki w obrębie sektora energetycznego i wzrost przychodów uzyskiwanych z działalności operacyjnej przez Wnioskodawcę (hurtowy obrót energią elektryczną).

Poniesienie wymienionych wyżej kosztów Spółka uznaje za uzasadnione ekonomiczne. Koszty finansowe zostały poniesione bowiem w celu pozyskania środków na objęcie udziałów / akcji, podczas gdy nabyte usługi doradcze miały na celu zweryfikowanie sytuacji majątkowej przejmowanych podmiotów oraz ocenę ich wartości rynkowej. W konsekwencji wydatki będące przedmiotem niniejszego wniosku co do zasady spełniają warunki zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów Spółki.

W kwestii momentu potrącenia kosztów związanych z nabyciem / objęciem udziałów / akcji sądy administracyjne jak i organy podatkowe prezentują jednolite stanowisko, zgodnie z którym ustawodawca objął dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT jedynie takie wydatki, których poniesienie jest:

• bezpośrednio powiązane z nabyciem / objęciem wymienionych w tym przepisie aktywów oraz
• warunkuje ich nabycie / objęcie.
  
  

Do wydatków takich należy zaliczyć zapłatę ceny, opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego oraz podatek od czynności cywilnoprawnych. Tego rodzaju wydatki są kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tychże udziałów / akcji w momencie ich zbycia.

Pozostałe zaś kategorie kosztów, które są zazwyczaj ponoszone w związku z transakcjami objęcia akcji (takie jakie poniósł m.in. Wnioskodawca) tzn. koszty usług doradczych, analiz oraz finansowania transakcji objęcia - stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów, ze względu na fakt, iż nie są to wydatki warunkujące objęcie udziałów / akcji. Dokonanie fachowej analizy skutków planowanych bądź podejmowanych działań wpływa niewątpliwie na trafność podejmowanych decyzji gospodarczych, co znajduje odzwierciedlenie w wielkości osiąganych przychodów. Z kolei zapewnienie środków na finansowanie objęcia udziałów / akcji jest warunkiem koniecznym przeprowadzenia transakcji.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie między innymi w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 14 kwietnia 2004 r. sygn. akt III SA 2893/02, w którym Sąd uznał, iż ?kosztów obsługi prawnej na etapie podejmowania decyzji o zakupie udziałów nie można traktować jako wydatków na nabycie udziałów w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy, ponieważ pojęcie wydatki na nabycie oznacza koszty bezpośrednio warunkujące nabycie udziałów, tj. takie, bez których poniesienia nie byłoby możliwe ich skuteczne nabycie, np. zapłacona cena, opłaty notarialne, prowizja biura maklerskiego, opłata skarbowa. Takiego charakteru nie można przypisać spornym usługom prawnym, które należy zakwalifikować jako koszty mające związek z prowadzoną przez Spółkę działalnością oraz planowanymi przedsięwzięciami. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych posługuje się pojęciami: koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, koszty związane z przychodami, lecz w art. 16 ust. 1 pkt 8 wyłącza z kosztów uzyskania przychodów jedynie wydatki na nabycie. Określenie to ma znaczenie węższe'. Podobnie rozumienie art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 września 2004 r. (sygn. FSK 324/04), odnosząc się do kosztów finansowych związanych z nabyciem akcji.

Przedstawioną powyżej wykładnię art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT podziela również Minister Finansów stwierdzając w piśmie z 7 sierpnia 2002 r. sygn. PB4/AK-8214-6905-192/02, iż ?do wydatków na nabycie bądź objęcie udziałów / akcji zaliczyć należy wydatki bezpośrednio związane z takim objęciem, a więc wydatki, bez których nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów / akcji. Takimi wydatkami są w szczególności: cena za udziały / akcje, wpłaty na kapitał zakładowy spółki.' Ponadto zdaniem Ministra Finansów należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie (objęcie) udziałów. Odsetki od takich pożyczek i kredytów nie stanowią wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji), niewątpliwie jednak pozostają w związku z przychodami podatnika. Dodatkowo w piśmie Ministerstwa Finansów z 2 września 2002 r. sygn. PB4/AK-060-9093-273/02 stwierdza się, że ?w przypadku więc, kiedy przed dokonaniem inwestycji w akcje lub udziały, lub przed inną inwestycją w papiery wartościowe, podatnik powierza zbadanie kondycji finansowej emitenta tych papierów wyspecjalizowanej firmie, poniesione przez podatnika wydatki związane z tego rodzaju usługą, choć nie stanowią wydatku na nabycie tych papierów wartościowych, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem jednak wskazania przez podatnika celowości takiego wydatku.'

Powyższe tezy Minister Finansów za pośrednictwem dyrektorów izb skarbowych potwierdził również w następujących interpretacjach indywidualnych:

• w zakresie kosztów usług doradczych - m.in. interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 grudnia 2008 r., sygn. IPPB3/423-1498/08-2/JG oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 lutego 2008 r., sygn. ILPB3/423-263/07-3/MC;
• w zakresie kosztów finansowych - min. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 lutego 2009 r., sygn. IPPB3/423-1600/08-2/ER.
  
  

Poniesione przez Wnioskodawcę koszty nabycia (objęcia udziałów) akcji mają więc niewątpliwie charakter kosztów pośrednich. Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Z kolei w myśl art. 15 ust. 4e ustawy o CIT za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Ponadto, w przypadku kosztów finansowych zastosowanie znajdzie art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, zgodnie z którym do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

W związku z powyższym koszty usług doradczych oraz koszty pozyskania środków finansowych (koszty odsetek od obligacji) poniesione przez Spółkę w związku z objęciem udziałów i akcji spółek zależnych powinny zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i potrącone w przypadku usług doradczych - zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT w momencie ujęcia ich w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej przez Spółkę faktury, natomiast w przypadku kosztów finansowych ? na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, a więc w momencie zapłaty odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.