Czy ustanowienie nieodpłatnej służebności przesyłu na rzecz Spółki przez podmiot przyłączany (...)

UZASADNIENIE

W dniu 07 lipca 2010 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnej służebności przesyłu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jako operator systemu dystrybucyjnego zajmuje się statutowo dystrybucją gazu ziemnego w systemie sieciowym oraz realizuje zadania zapewniające bezpieczną eksploatację sieci gazowej. W ramach swojej działalności Spółka świadczy również usługi przyłączania nowych odbiorców do sieci. W celu przyłączenia odbiorcy, Spółka rozbudowuje na własny koszt infrastrukturę techniczną o nowe gazociągi i przyłącza (tj. odcinki sieci łączące urządzenia i instalacje odbiorcy z siecią gazową Spółki). Z tytułu przyłączenia do sieci Spółka pobiera od przyszłego odbiorcy opłatę przyłączeniową, zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne i zatwierdzoną taryfą. Nowe odcinki sieci przechodzą przez nieruchomości prywatnych właścicieli, niektórzy właściciele mogą natomiast być podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci.

Zdaniem Spółki, prawidłowa realizacja umowy o przyłączenie do sieci może nastąpić jeżeli zostanie uregulowany stan prawny przyszłej infrastruktury technicznej Spółki oraz dostęp do niej w przypadku konserwacji, remontów lub usuwania awarii, do czego Spółka jest zobligowana przepisami prawa energetycznego. Przepis art. 7 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne zobowiązuje przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania gazu, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru paliwa gazowego. W myśl natomiast przepisu art. 7 ust. 2 Prawa energetycznego, umowa o przyłączenie do sieci powinna zawierać m.in. warunki udostępnienia przedsiębiorstwu energetycznemu nieruchomości należącej do podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia.

W praktyce w celu przyłączenia podmiotu do sieci Spółka zawiera umowę o przyłączenie do sieci, która przewiduje ustanowienie na rzecz Spółki ograniczonego prawa rzeczowego - służebności przesyłu w rozumieniu art. 3051 - 3054 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, gdyż w ten sposób zostają spełnione warunki, o których mowa w art. 7 ust. 1 i ust. 2 Prawa energetycznego. Z reguły podmioty przyłączane do sieci zgadzają się ustanowić służebność przesyłu bez wynagrodzenia.

W przypadkach realizacji zadań inwestycyjnych związanych z rozbudową sieci gazowej, w których właściciel nieruchomości ustanawiający na rzecz Spółki służebność przesyłu nie jest podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci, zasadą jest ustanowienie służebności za wynagrodzeniem. Niemniej mogą zdarzyć się sytuacje ustanowienia służebności przesyłu w sposób nieodpłatny.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy ustanowienie nieodpłatnej służebności przesyłu na rzecz Spółki przez podmiot przyłączany do sieci gazowej stanowi przychód podlegający opodatkowaniu...

(pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy podatku dochodowym od osób prawnych, przychodem jest również wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Za nieodpłatne świadczenia uważa się takie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest świadczenie nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku osoby prawnej, mające konkretny wymiar finansowy. Zdaniem Spółki oznacza to, że w przypadku ustanowienia służebności przesyłu przez podmiot, który ubiega się o przyłączenie do sieci nie powstaje przysporzenie majątkowe po stronie Spółki, a jedynie dochodzi do realizacji umowy przyłączenia tego podmiotu do sieci zgodnie z przepisami ustawy Prawo energetyczne (art. 7 ust. 1 i ust. 2 ustawy).

Jednym z warunków niezbędnych do realizacji umowy o przyłączenie, które wynikają z Prawa energetycznego jest określenie zasad udostępnienia przedsiębiorstwu energetycznemu nieruchomości należącej do podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia. Spółka uważa, że spełnienie powyższego warunku wypełnia dyspozycję przepisu art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego w zakresie istnienia technicznych warunków przyłączenia do sieci i dostarczania gazu. W konsekwencji nie można uznać, że brak odpłatności za ustanowienie służebności przesyłu czyni wzajemne świadczenia wynikające z zawartej umowy o przyłączenie do sieci za nieekwiwalentne (niekompensacyjne). Nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu przynosi również korzyści przyłączanym podmiotom, w szczególności inwestorom (np. jednostkom samorządu terytorialnego, deweloperom), którzy pozyskują dla swoich przyszłych klientów dostęp do ekologicznego i komfortowego nośnika energii. Dodatkowo poprzez brak wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu przyszli odbiorcy gazu mogą liczyć na optymalną wysokość należności za usługę dystrybucyjną, pobieranej przez sprzedawcę gazu w imieniu Spółki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Służebność przesyłu została uregulowana w art. 3051 - 3054 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Istotą służebności przesyłu jest możliwość korzystania przez przedsiębiorcę z nieruchomości stanowiącej prywatną własność w określonym zakresie, tj. wybudowania i korzystania z urządzeń określonych w art. 49 Kodeksu cywilnego w sposób zgodny z przeznaczeniem tych urządzeń (art. 3051 Kodeksu cywilnego).

Ustanowienie służebności przesyłu, może być zarówno odpłatne, jak i nieodpłatne - zależne jest to tylko od woli kontrahentów. Pod względem prawnym i gospodarczym zasadnicza cecha służebności przesyłu tkwi w powszechnej możliwości ustanowienia odpowiedniego wynagrodzenia.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Niezależnie od formy nieodpłatnej realizacji praw lub innych tego rodzaju świadczeń do wyceny przychodu podatkowego tego rodzaju świadczeń stosuje się wartości rynkowe.

Na podstawie bowiem art. 12 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem m.in. czasu i miejsca ich uzyskania.

Sposób ustalania przychodu z tytułu świadczeń nieodpłatnych określony został w art. 12 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z pkt 4 tego przepisu wartość tego rodzaju świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Ponieważ ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć pod pojęciem świadczenie nieodpłatne, zasadne jest odwołanie się w tym zakresie do przepisów prawa cywilnego, a także orzecznictwa i doktryny. W orzecznictwie ugruntował się pogląd, iż przez nieodpłatne świadczenie rozumieć należy takie zdarzenia prawne i gospodarcze, dotyczące działalności gospodarczej, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku osoby prawnej, mające konkretny wymiar finansowy.

Podstawową cechą nieodpłatnego świadczenia jest taka sytuacja, że otrzymujący przysporzenie, w tym przypadku Spółka zajmująca się dystrybucją gazu, nie będzie zobowiązana do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego, np. obniżka ceny z tytułu świadczonej usługi.

W ujęciu prawnym i gospodarczym zasadnicza cecha służebności przesyłu tkwi w regule ustalenia odpowiedniego wynagrodzenia. Jeżeli zatem zostanie zawarta umowa służebności przesyłu, bez wynagrodzenia, może mieć miejsce przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, polegające na tym, iż Spółka nie będzie zobowiązana płacić za korzystanie z cudzej nieruchomości. Przy ocenie przedstawionych skutków podatkowych konieczne jest również uwzględnienie stosowanych instrumentów rynkowych.

Wskazać również należy dla potrzeb ustalania przychodu z tytułu świadczeń nieodpłatnych na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie będzie miało znaczenia samo nazwanie umowy jako nieodpłatnej, ponieważ zasadnicze znaczenie ma jej charakter.

W opisie stanu faktycznego Spółka wskazała, iż nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu przynosi również korzyść przyłączanym podmiotom, albowiem poprzez odstąpienie od ustalania wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu przyszli odbiorcy gazu będą mogli liczyć na optymalną wysokość należności za usługę dystrybucyjną pobieraną przez Spółkę. Zatem, jeżeli w istocie Spółka ustali w stosunku do odbiorców gazu, którzy ustanowili na Jej rzecz służebność przesyłu bez wynagrodzenia, niższą cenę za świadczoną przez Nią usługę niż stosowana w stosunku do innych odbiorców i różnica w cenie będzie odpowiadała wartości świadczenia w postaci ustanowienia służebności przesyłu, (a więc świadczenia będą ekwiwalentne) to po stronie Spółki nie powstanie przychód podatkowy w postaci nieodpłatnego świadczenia.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, z powyższym zastrzeżeniem jest prawidłowe.

Nadmienia się, że w zakresie pytania nr 2 wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.