skutki podatkowe wynikające dla powierzającego a związanych z przeniesieniem na powiernika praw i (...)

skutki podatkowe wynikające dla powierzającego a związanych z przeniesieniem na powiernika praw i roszczeń celem nabycia przez niego własności praw i rzeczy

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 17 listopada 2011 r. (data wpływu do tut. Biura ? 23 listopada 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wynikających dla powierzającego a związanych z przeniesieniem na powiernika praw i roszczeń celem nabycia przez niego własności praw i rzeczy - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 listopada 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wynikających dla powierzającego a związanych z przeniesieniem na powiernika praw i roszczeń celem nabycia przez niego własności praw i rzeczy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Poprzednik prawny Wnioskodawczyni był właścicielem nieruchomości położonej w W., objętej działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.) - dalej: ?nieruchomość 1?. Na mocy ww. dekretu własność ?nieruchomości 1? przeszła na rzecz Gminy M. St. Warszawy, a następnie w efekcie reformy administracyjnej stała się własnością Skarbu Państwa.

W 1947 r. poprzednik prawny Wnioskodawczyni złożył wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa własności czasowej ?nieruchomości 1?. Decyzją administracyjną z 1950 r. (dalej: ?decyzja? z 1950 r.) odmówiono mu jednak przyznania takiego prawa.

W wyniku zmian geodezyjnych, część ?nieruchomości 1? (dalej: ?działka 1?) oraz nieruchomość sąsiednia (również objęta działaniem ww. dekretu w latach powojennych, stanowiąca uprzednio własność podmiotów innych niż poprzednik prawny Wnioskodawczyni, dalej: ?działka 2?) utworzyły jedną nieruchomość i zabudowane zostały jednym budynkiem użytkowym.

W wyniku działań podjętych przez Wnioskodawczynię oraz pozostałych następców prawnych dawnego właściciela ?nieruchomości 1? doszło do etapowego stwierdzenia nieważności ?decyzji z 1950 r.', w tym do stwierdzenia jej nieważności w części obejmującej odmowę przyznania własności czasowej ?działki 1?. Skutkiem stwierdzenia nieważności ?decyzji z 1950 r.? jest to, iż wniosek dawnego właściciela o przyznanie własności czasowej m.in.: ?nieruchomości 1? (obecnie - o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości), jest ponownie rozpoznany przez właściwy organ administracyjny.

W związku z powyższym, Wnioskodawczyni oraz pozostali następcy prawni dawnego właściciela ?nieruchomości 1?, wnieśli o nadanie dalszego biegu sprawie zainicjowanej wnioskiem o przyznanie własności czasowej przedmiotowej nieruchomości i rozpoznanie na ich rzecz pierwotnego wniosku o przyznanie prawa własności czasowej ?nieruchomości 1? poprzez ustanowienie na ich rzecz prawa wieczystego użytkowania ?nieruchomości 1? na 99 lat - w odpowiednich częściach wynikających z udziałów nabytych w spadku po poprzednikach prawnych, a także przeniesienie na nich własności zabudowy ?nieruchomości 1?.

Podobnie uczynili następcy prawni dawnych właścicieli ?działki 2?:

  • uzyskali stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej/cych dawnym właścicielom ?działki 2? przyznania własności czasowej tej nieruchomości;
  • wnieśli o nadanie dalszego biegu sprawie zainicjowanej wnioskiem o przyznanie własności czasowej ?działki 2? oraz o przyznanie im prawa użytkowania wieczystego ?działki 2? na 99 lat - w odpowiednich częściach wynikających z udziałów nabytych w spadku po poprzednikach prawnych, a także przeniesienie na nich własności zabudowy ?działki 2?.

W celu wspólnego dochodzenia roszczeń o ustanowienie własności czasowej nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? z inicjatywy Wnioskodawczyni oraz pozostałych następców prawnych dawnych właścicieli ?nieruchomości 1? oraz z inicjatywy następców prawnych dawnych właścicieli ?działki 2? utworzona została spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, na którą obecnie osoby te zamierzają przenieść powierniczo przysługujące im roszczenia dekretowe o ustanowienie na ich rzecz:

  • prawa użytkowania wieczystego ?działki 1? oraz roszczenie o przeniesienie na nich własności zabudowy posadowionej na ?działce 1? w trybie określonym w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. nr 115, poz. 741 ze zm.);
  • prawa użytkowania wieczystego ?działki 2? oraz roszczenie o przeniesienie na nich własności zabudowy posadowionej na ?działce 2? w trybie określonym w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Powiernicze zbycie praw i roszczeń dekretowych opisanych we wniosku nastąpi w wykonaniu umowy zlecenia, która zostanie zawarta pomiędzy Spółką a Wnioskodawczynią i pozostałymi następcami prawnymi dawnych właścicieli ?nieruchomości 1? i ?działki 2?. Za wykonaną usługę Spółka otrzyma wynagrodzenie. Zgodnie z umową zlecenia i regulacjami ustawowymi dla umowy zlecenia, Wnioskodawczyni i pozostali następcy prawni przedwojennych właścicieli, ?nieruchomości 1? i ?działki 2? będą zobligowani zapewnić Spółce finansowanie wydatków ponoszonych w celu wykonania powiernictwa (koszty aktu notarialnego, cena nabycia budynku, opłata za użytkowanie wieczyste itp.).

Wnioskodawczyni nie jest wspólnikiem Spółki, ani członkiem jej zarządu. Wspólnikami Spółki i zarazem członkami jej zarządu są: jeden z następców prawnych dawnego właściciela ?działki 2? oraz jeden z pozostałych następców prawnych dawnego właściciela ?nieruchomości 1?.

Prawa i roszczenia dekretowe przenoszone powierniczo na Spółkę stanowią majątek osobisty Wnioskodawczyni.

W wyniku powierniczego przeniesienia praw i roszczeń dekretowych o ustanowienie użytkowania wieczystego ?działki 1? oraz ?działki 2? oraz o przeniesienie własności zabudowy ?działki 1? oraz ?działki 2?, Spółka nabędzie roszczenie o ustanowienie na jej rzecz użytkowania wieczystego całości nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? zabudowanej jednym budynkiem użytkowym oraz roszczenie o przeniesienie na nią własności tego budynku. Spółka wstąpi do toczącego się postępowania administracyjnego w miejsce, albo obok Wnioskodawczyni oraz pozostałych następców prawnych dawnych właścicieli ?nieruchomości 1? oraz ?działki 2?.

W efekcie skumulowania wszystkich praw i roszczeń dekretowych dotyczących nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? w rękach Spółki, organ administracyjny wyda decyzję o ustanowieniu na rzecz Spółki prawa użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2' oraz o przeniesieniu na Spółkę własności jedynego budynku użytkowego posadowionego na nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2?.

Umowa powiernicza ma przewidywać, że:

  • po zakończeniu przedmiotowego postępowania administracyjnego oraz uzyskaniu ostatecznej i prawomocnej decyzji o ustanowieniu użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2?,
  • a także po zawarciu umowy notarialnej ustanawiającej użytkowanie wieczyste nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? i przenoszącej własność budynku posadowionego na tej nieruchomości

Spółka przeniesie na Wnioskodawczynię oraz pozostałych następców prawnych dawnych właścicieli ?nieruchomości 1? i ?działki 2? (albo wskazane przez nich podmioty) prawo użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? oraz prawo własności budynku użytkowego posadowionego na tej nieruchomości.

Innymi słowy, w wyniku wykonania umowy powierniczej przez Spółkę, Wnioskodawczyni (albo wskazana przez nią osoba) stanie się współużytkownikiem wieczystym nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? oraz współwłaścicielem jedynego budynku użytkowego posadowionego na tej nieruchomości w części, która odpowiada jej udziałowi w spadku nabytym po dawnym właścicielu ?nieruchomości 1? z uwzględnieniem proporcji w jakiej powierzchnia ?działki 1? pozostaje do łącznej powierzchni nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2?.

Powierniczym przeniesieniem praw i roszczeń dekretowych będą objęte jedynie prawa i roszczenia odnoszące się do części ?nieruchomości 1? to znaczy roszczenia odnoszące się do ?działki 1?. Roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego pozostałej części ?nieruchomości 1? nie będą przedmiotem umowy powierniczej. W tym zakresie Wnioskodawczyni oraz pozostali następcy dawnego właściciela ?nieruchomości 1? będą kontynuowali postępowanie administracyjne bez udziału Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni z tytułu umowy zlecenia obejmującej zlecenie powierniczego nabycia na Spółkę użytkowania wieczystego nieruchomości i prawa własności budynku, powierniczego przeniesienia na Spółkę praw i roszczeń dekretowych opisanych we wniosku lub zapewnienia finansowania wydatków Spółki niezbędnych do wykonania umowy powierniczej (koszty aktu notarialnego, cena nabycia budynków, opłata za użytkowanie wieczyste nieruchomości itp.), osiągnie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż z tytułu umowy zlecenia obejmującej powiernicze nabycie użytkowania wieczystego nieruchomości i własności budynku; z tytułu powierniczego nabycia praw i roszczeń opisanych we wniosku, jak również na skutek zapewnienia finansowania kosztów wykonania umowy powierniczej przez Spółkę, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Po jej stronie nie powstanie bowiem przychód podlegający opodatkowaniu.

Wnioskodawczyni wskazała, iż powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim (umowa nienazwana). Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego zasada swobody umów. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego. Prawa i obowiązki stron umowy powierniczej należy oceniać według przepisów o zleceniu. Jak wynika z art. 734-735 Kodeksu cywilnego istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie, albo w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim przypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy, a powiernik ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonywaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociaż działał w imieniu własnym (art. 740 zd. 2 Kodeksu cywilnego).

Władztwo zdobyte przez powiernika nad nabytymi rzeczami/prawami jest:

  • ograniczone czasowo - powiernik zobowiązany jest nabyte prawa przekazać powierzającemu (zleceniodawcy) na jego żądanie,
  • ograniczone co do swobody obrotu - powiernik zobligowany jest dokonać rozporządzenia nabytymi prawami na rzecz powierzającego (zleceniodawcy) lub wskazanego przez niego podmiotu;
  • ograniczone co do ekwiwalentności świadczeń - powiernik nie otrzymuje od powierzającego (zleceniodawcy) wartości przenoszonych przez niego praw, a jedynie uzyskuje zwrot kosztów poczynionych w celu wykonania powiernictwa, jak również zwolnienie z zobowiązań zaciągniętych w tym samym celu.

Również ustawa z dnia 28 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera - zdaniem Wnioskodawczyni - przepisów regulujących zasady opodatkowania czynności dokonywanych w ramach transakcji powierniczej. Z tego powodu wszelkie czynności dokonywane w ramach transakcji powierniczej winny być oceniane przez pryzmat przepisów ogólnych, regulujących kwestie przychodów i dochodów podatkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem zwolnionych od opodatkowania, albo od których zaniechano poboru podatków na podstawie ustawy Ordynacja podatkowa. W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem podatnika są także różnice pomiędzy wartością otrzymanych świadczeń a odpłatnością ponoszoną przez podatnika (świadczenia częściowo odpłatne).

Wnioskodawczyni wskazała, iż w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę, że ?(...) przepisy określające źródła przychodów podatnika odnoszą się do przychodów o charakterze definitywnym, a więc powiększającym wartość majątku podatnika?. (J. Marciniuk (red.), Podatek dochodowy od osób fizycznych, C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 127), a zatem przychód podatnika powstaje jedynie wtedy, gdy odnosi on korzyść ekonomiczną i dochodzi do przysporzenia majątkowego po jego stronie (bądź na skutek wzrostu aktywów podatnika, bądź na skutek zmniejszenia się pasywów podatnika). Podnosi się, że ?aczkolwiek nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem określonym przychodem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Stąd też wszystkie koszty otrzymane ?tytułem zwrotnym?, takie jak pożyczki, kaucje etc. nie są zaliczane do przychodów podatkowych (A. Bartosiewicz, R. Kubacki, Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komentarz, Difin, Warszawa 2004, s. 136)?.

Wnioskodawczyni wskazała, iż w literaturze przedmiotu, czynności powiernicze, z punktu widzenia podatków dochodowych, określa się jako neutralne podatkowo. Podkreśla się, że ?umowa powiernicza, ze swej istoty polegająca na przekazaniu i zwrocie wartości majątkowej, powinna być również traktowana jako generująca świadczenie, które ma charakter zwrotny i traktowana podatkowo na równi z umową pożyczki czy przekazaniem kaucji - czyli jako neutralna podatkowo (tzn. nie generująca przychodu w momencie przekazania środków jak i w momencie ich zwrotu lub ich ekwiwalentu)?. (M. Chudzik, Opodatkowanie czynności powierniczych podatkami dochodowymi, Monitor Podatkowy nr 2/2006, s. 17).

W niniejszej sprawie - w ocenie Wnioskodawczyni - nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego po jej stronie ani na skutek zawarcia umowy powierniczej ze Spółką, ani na skutek zapewnienia Spółce finansowania wydatków niezbędnych do właściwego wykonania umowy powierniczej (finansowanie kosztów notarialnej umowy, opłat za użytkowanie wieczyste, ceny nabycia budynków posadowionych na nieruchomości składającej się z ?działki 1? i ?działki 2?). Powiernicze przeniesienie na Spółkę praw i roszczeń dekretowych o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego ?działki 1? i przeniesienie własności budynku posadowionego na ?działce 1? nie będzie mieć ? zdaniem Wnioskodawczyni - charakteru przysparzającego ani dla niej, ani dla Spółki. Przeniesienie powiernicze praw i roszczeń dekretowych będzie miało na celu wyposażenie Spółki w uprawnienia pozwalające na dochodzeniu w postępowaniu administracyjnym w imieniu własnym Spółki, lecz na rzecz i na rachunek Wnioskodawczyni, roszczeń o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz ?działki 2? i przeniesienie własności budynku posadowionego na nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz ?działki 2?, przysługujących na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Po zakończeniu postępowania administracyjnego oraz po notarialnym ustanowieniu na rzecz Spółki prawa użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? i nabyciu przez Spółkę własności budynku posadowionego na tej nieruchomości, Wnioskodawczyni (albo wskazanej przez nią osobie) zostanie zwrócony ekwiwalent praw i roszczeń dekretowych przeniesionych powierniczo na Spółkę w postaci udziału w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? oraz udziału we współwłasności budynku użytkowego posadowionego na tej nieruchomości.

Wnioskodawczyni wskazała, iż w wyniku dokonania powierniczego przeniesienia praw i roszczeń dekretowych o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego ?działki 1? oraz przeniesienia własności budynku posadowionego na ?działce 1?, nie zostaną jej przekazane, ani pozostawione do jej dyspozycji żadne pieniądze, ani wartości pieniężne. Nie otrzyma ona również świadczeń w naturze, ani innych nieodpłatnych czy częściowo odpłatnych świadczeń. W opinii Wnioskodawczyni oznacza to, że nie uzyska ona przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 - 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni podkreśliła, że skoro powiernicze przeniesienie praw i roszczeń dekretowych na Spółkę nastąpi nieodpłatnie, w wykonaniu odpłatnego zlecenia powierniczego nabycia użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz z ?działki 2? i nabycia własności budynku posadowionego na tej nieruchomości, to w niniejszej sprawie nie można mieć do czynienia z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia prawa majątkowego w rozumieniu art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni wskazała również, iż nieodpłatne powiernicze przeniesienie praw i roszczeń dekretowych o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości i nabycie własności budynku posadowionego na tej nieruchomości, nie jest również odpłatnym zbyciem prawa użytkowania wieczystego czy własności, co wiązałoby się z powstaniem przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 i art. 19 ustawy, gdyż Wnioskodawczyni dokonuje jedynie rozporządzenia roszczeniem o nabycie użytkowania wieczystego nieruchomości i nabycie własności budynku, a zatem nie rozporządza prawem użytkowania wieczystego nieruchomości, czy prawem własności budynku.

Opisany stan przyszły nie prowadzi także do powstania po stronie Wnioskodawczyni przychodów z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawczyni, powyższe przepisy znajdują zastosowanie do przychodów i dochodów osiąganych przez polskich i zagranicznych rezydentów podatkowych ze źródeł przychodów pochodzących z Polski.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawczyni należy uznać, iż w niniejszej sprawie nie uzyska ona przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo Wnioskodawczyni podkreśla, że niniejsze pytanie nie dotyczy skutków podatkowych powstałych w wyniku zwrotnego przeniesienia przez Spółkę na Wnioskodawczynię (albo wskazaną przez nią osobę) udziału we współużytkowaniu wieczystym nieruchomości składającej się z ?działki 1? oraz ?działki 2?, a także przeniesienia udziału we współwłasności budynku posadowionego na tej działce - w wyniku wykonania umowy zlecenia powierniczego nabycia tych praw.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy 1 przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Pod pojęciem przychodu należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Katalog źródeł przychodów został określony w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z nim źródłami przychodów są:

  1. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
  2. działalność wykonywana osobiście;
  3. pozarolnicza działalność gospodarcza;
  4. działy specjalne produkcji rolnej;
  5. (uchylony)
  6. najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
  7. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
  8. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
    1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
    2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
    3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
    4. innych rzeczy,
    -jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
  9. inne źródła.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni zamierza w drodze umowy powierniczej przenieść na powiernika (Spółkę z o.o.) przysługujące jej roszczenie o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego oraz roszczenie o przeniesienie własności budynku użytkowego posadowionego na nieruchomości, z którą prawo użytkowania wieczystego będzie związane. Za wykonaną usługę Spółka otrzyma wynagrodzenie. Zgodnie z umową powierniczą (zawartą w formie umowy zlecenia) m.in. Wnioskodawczyni będzie zobligowana zapewnić Spółce finansowanie wydatków ponoszonych w celu wykonania powiernictwa (koszty aktu notarialnego, cena nabycia budynku, opłata za użytkowanie wieczyste itp.). Po ustanowieniu użytkowania wieczystego nieruchomości a także po zawarciu umowy notarialnej przenoszącej własność budynku posadowionego na tej nieruchomości Spółka przeniesie na Wnioskodawczynię (lub osobę wskazaną) oraz na pozostałych następców prawnych prawo użytkowania wieczystego nieruchomości oraz prawo własności budynku użytkowego posadowionego na tej nieruchomości.

W obrocie gospodarczym zarówno osoby fizyczne jak i prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (spółki osobowe) nie muszą działać osobiście; dopuszczalne jest działanie przez przedstawiciela. Istota przedstawicielstwa w prawie cywilnym polega na tym, że pewna osoba dokonuje w imieniu i na rzecz innego podmiotu czynności prawne. Osoba, która dokonuje czynności, określana jest mianem przedstawiciela, natomiast osoba, w imieniu której czynność jest dokonywana ? mianem reprezentowanego.

Jeżeli czynność dokonana przez przedstawiciela mieści się w granicach umocowania udzielonego przez reprezentowanego, wywołuje ona bezpośredni skutek dla podmiotu, który udzielił pełnomocnictwa. Powszechnie wskazuje się, iż prawu cywilnemu znane są także inne podobne instytucje, które pełnią funkcje zbliżone do przedstawicielstwa, przy czym nie należy ich utożsamiać z przedstawicielstwem.

Od tej instytucji (przedstawicielstwa) należy odróżnić np. instytucję powiernika, który na zewnątrz działa jako samodzielny podmiot prawa, jednak z mocy wewnętrznego porozumienia z inną osobą, na rzecz której działa, nie występuje we własnym interesie.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Istota zlecenia powierniczego polega na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który dokonuje nabycia pewnej rzeczy lub prawa we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Stroną czynności jest powiernik, który najpierw sam zaciąga zobowiązanie np. nabywa nieruchomość, a następnie wykonując wcześniejsze zobowiązanie (zlecenie powiernicze) przenosi te prawa lub obowiązki na osobę w interesie i na rachunek której działał.

Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne (prowizja) lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub, jeżeli tak stanowi umowa, w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zd. 2 Kodeksu cywilnego).

Przenosząc przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazać należy, iż z tytułu przeniesienia na powiernika (Spółkę o.o.) praw i roszczeń dekretowych przysługujących powierzającej i związanego z tym nabycia przez powiernika użytkowania wieczystego nieruchomości i prawa własności budynku, oraz z tytułu zapewnienia mu (powiernikowi) finansowania wydatków niezbędnych do wykonania umowy powierniczej u Wnioskodawczyni nie powstanie przychód. Dla Wnioskodawczyni, jako dla powierzającej - z tytułu zawarcia umowy powierniczej, jej realizacji (tj. nabycia przez powiernika użytkowania wieczystego nieruchomości i prawa własności budynku) oraz finansowania wydatku niezbędnych do jej wykonania - zaistniałe zdarzenia nie skutkują bowiem przysporzeniem majątkowym, które jest niezbędnym elementem warunkującym powstanie przychodu podatkowego. Zatem z ww. tytułów po stronie Wnioskodawczyni nie wystąpi obowiązek w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika