Jakie są skutki podatkowe zwrotu przez Spółdzielnię Mieszkaniową wkładu mieszkaniowego?

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2012 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu przez Spółdzielnię Mieszkaniową wkładu mieszkaniowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca na podstawie uchwały zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej podjętej w październiku 1999 r. został przyjęty w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej (pkt 3 uchwały). Jednocześnie uchwałą tą zaliczono z konta zmarłych rodziców Wnioskodawcy, których zarząd Spółdzielni skreślił z rejestru jej członków na podstawie pkt 2 tej uchwały, na konto Wnioskodawcy udziały członkowskie w kwocie 20,05 zł oraz wkład mieszkaniowy w kwocie 16.388,90 zł (pkt 4 uchwały).

Rodzice Wnioskodawcy zmarli w 1996 r.

Uchwałą z października 1999 r. zarząd Spółdzielni postanowił również przydzielić Wnioskodawcy mieszkanie lokatorskie kat. M-3 ? zgodnie z § 70 pkt 1 statutu Spółdzielni.

Na podstawie uchwały rady nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej ze stycznia 2010 r. Wnioskodawca został wykluczony z rejestru członków Spółdzielni, co miało związek z powstałymi zaległościami w opłatach czynszowych. W związku z wykluczeniem z grona członków Spółdzielni Wnioskodawca zmuszony był opuścić przedmiotowy lokal.

W styczniu 2012 r. zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej postanowił rozliczyć Wnioskodawcę z wkładu mieszkaniowego typu lokatorskiego w ten sposób, iż przekazał na jego konto przysługujący mu udział członkowski w kwocie 20,05 zł oraz wartość wkładu mieszkaniowego w kwocie 56.008,97 zł pomniejszone o zaległości względem Spółdzielni m.in. z tytułu zaległego czynszu w kwocie 5.814,52 zł, odsetek ustawowych w kwocie 106,92 zł, kosztów sądowych i komorniczych w kwocie 285,50 zł oraz kosztów wyceny mieszkania w kwocie 344,40 zł, tj. sumę 49.477,68 zł. Jednocześnie Spółdzielnia Mieszkaniowa wystawiła Wnioskodawcy i przekazała do właściwego Urzędu Skarbowego informację o przychodach z innych źródeł w roku 2012 ? PIT-8C, traktując jako podstawę opodatkowania kwotę 56.008,97 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy przychód Wnioskodawcy osiągnięty w oparciu o wyżej wymienione zdarzenie prawne podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizyczny bądź czy jest zwolniony od opodatkowania w oparciu o przepis art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT?

Jeśli jest to przychód opodatkowany, to czy podatek należy opłacić od kwoty 56.008,97 zł czy od kwoty faktycznie wypłaconego świadczenia z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego, tj. od kwoty 49.477,68 zł?

W ocenie Wnioskodawcy, przychód osiągnięty z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu, które to prawo wygasło w styczniu 2010 r., jest przychodem zwolnionym od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT w całości.

Wnioskodawcy zwrócono wartość przysługującego mu wkładu mieszkaniowego w kwocie 56.008,97 zł pomniejszonego o inne należności wobec Spółdzielni. Przez wkład wniesiony do Spółdzielni, zdaniem Wnioskodawcy, należy rozumieć wkład faktycznie zarachowany na konto podatnika (na mocy uchwały zarządu Spółdzielni z października 1999 r.), a także przez kolejne lata przez niego osobiście uzupełniany. W niniejszym przypadku nie doszło do nadwyżki pomiędzy uzyskanym przychodem a wniesionym wkładem, która mogłaby stanowić przychód z innych źródeł opodatkowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Do nadwyżki tej doszłoby przykładowo w sytuacji, w której Spółdzielnia uzyskałaby od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu cenę wyższą od wartości wkładu mieszkaniowego podatnika i przekazałaby podatnikowi z tego tytułu sumę przewyższająca wartość jego wkładu mieszkaniowego. Wówczas opodatkowaniu podlegałaby nadwyżka pomiędzy ww. wartościami. Do sytuacji takiej w niniejszym przypadku nie doszło.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są ?inne źródła?.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Natomiast jak dowodzi użycie sformułowania ?w szczególności?, definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Z treści powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe.

Jednakże w myśl art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca na podstawie uchwały zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej z października 1999 r. został przyjęty w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej. Jednocześnie uchwałą tą zaliczono z konta zmarłych rodziców Wnioskodawcy na konto Wnioskodawcy udziały członkowskie w kwocie 20,05 zł oraz wkład mieszkaniowy w kwocie 16.388,90 zł oraz przydzielono Wnioskodawcy mieszkanie lokatorskie kat. M-3.

Na podstawie uchwały rady nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej ze stycznia 2010 r. Wnioskodawca został wykluczony z rejestru członków Spółdzielni, co miało związek z powstałymi zaległościami w opłatach czynszowych. W związku z wykluczeniem z grona członków Spółdzielni Wnioskodawca zmuszony był opuścić przedmiotowy lokal.

W styczniu 2012 r. zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej postanowił rozliczyć Wnioskodawcę z wkładu mieszkaniowego typu lokatorskiego w ten sposób, iż przekazał na jego konto przysługujący mu udział członkowski w kwocie 20,05 zł oraz wartość wkładu mieszkaniowego w kwocie 56.

008,97 zł pomniejszone o zaległości względem Spółdzielni m.in. z tytułu zaległego czynszu w kwocie 5.814,52 zł, odsetek ustawowych w kwocie 106,92 zł, kosztów sądowych i komorniczych w kwocie 285,50 zł oraz kosztów wyceny mieszkania w kwocie 344,40 zł, tj. sumę 49.477,68 zł. Jednocześnie Spółdzielnia Mieszkaniowa wystawiła Wnioskodawcy i przekazała do właściwego Urzędu Skarbowego informację o przychodach z innych źródeł w roku 2012 ? PIT-8C, traktując jako podstawę opodatkowania kwotę 56.008,97 zł.

Kwestię zwrotu wniesionego wkładu mieszkaniowego regulują przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 obowiązującej aktualnie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale.

Z przepisu art. 11 ust. 1¹ ww. ustawy wynika, iż spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z następujących przyczyn:

1. jeżeli członek pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokal niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, lub
2. jeżeli członek jest w zwłoce z uiszczeniem opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, za 6 miesięcy.
   
   

Przepis art. 11 ust. 2 ww. ustawy stanowi, iż w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

Zgodnie z art. 11 ust. 2¹ ww. ustawy w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu. Przy czym z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu (art. 11 ust. 2² ww. ustawy).

Warunkiem wypłaty, o której mowa w ust. 21, jest opróżnienie lokalu (art. 11 ust. 24 ww. ustawy).

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż kwota zwróconego wkładu mieszkaniowego, do wysokości wniesionego do Spółdzielni Mieszkaniowej wkładu jest przychodem zwolnionym z podatku dochodowego na mocy ww. art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast nadwyżka pomiędzy wypłaconym wkładem a wniesionym wkładem stanowi przysporzenie majątkowe, tj. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy.

Z wniosku wynika, iż uchwałą z października 1999 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa postanowiła zaliczyć z konta zmarłych rodziców Wnioskodawcy na konto Wnioskodawcy wkład mieszkaniowy w kwocie 16.388,90 zł. Fakt ten świadczy o tym, iż to Wnioskodawca tę właśnie kwotę, tytułem wkładu mieszkaniowego, wniósł do Spółdzielni Mieszkaniowej. Kwota ta uzyskana została przez Wnioskodawcę tytułem dziedziczenia a zatem jej przeksięgowanie przez Spółdzielnię Mieszkaniową z konta rodziców na konto Wnioskodawcy to de facto wniesienie wkładu do Spółdzielni przez samego Wnioskodawcę.

W świetle powyższego cała kwota przypisana Wnioskodawcy przez Spółdzielnię Mieszkaniową tytułem wkładu mieszkaniowego, tj. kwota 56.008,97 zł stanowi przysporzenie majątkowe, tj. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy. Jednakże kwotą podlegającą opodatkowaniu jest jedynie różnica pomiędzy wkładem zwróconym, tj. kwotą 56.008,97 zł a wniesionym wkładem w kwocie 16.388,90 zł, przeksięgowanym w 1999 r. przez Spółdzielnię na konto Wnioskodawcy. W świetle powołanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwota zwróconego przez Spółdzielnię Mieszkaniową wkładu mieszkaniowego do wysokości wniesionego do Spółdzielni wkładu, tj. kwota 16.388,90 zł jest bowiem zwolniona z podatku dochodowego.

Fakt, iż z kwoty 56.008,97 zł część została ?skonsumowana? przez zaległości wobec Spółdzielni oraz odsetki ustawowe w kwocie 106,92 zł, koszty sądowe i komornicze w kwocie 285,50 zł, koszty wyceny mieszkania w kwocie 344,40 zł, nie może oznaczać, iż Wnioskodawca nie otrzymał konkretnego przysporzenia. Gdyby bowiem zaległości nie było członek Spółdzielni miałby do wyłącznej dyspozycji konkretną, pełną kwotę środków (pełną kwotę zwróconego wkładu mieszkaniowego).

Zatem Spółdzielnia Mieszkaniowa winna była wystawić na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych informację PIT-8C, w której należało wykazać różnicę pomiędzy zwróconym wkładem mieszkaniowym a wniesionym wkładem mieszkaniowym do Spółdzielni Mieszkaniowej (tj. różnicę pomiędzy kwotą 56.008,97 zł a kwotą 16.388,90 zł). Zgodnie bowiem z treścią art. 42a ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył kopie dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała