Czy w zaistniałym stanie faktycznym sprawy powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn (...)

Czy w zaistniałym stanie faktycznym sprawy powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn i podatku dochodowego?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) ? Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 lutego 2014 r. (data wpływu do Biura ? 24 lutego 2014 r.), uzupełnionym w dniu 10 kwietnia 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu ? jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 24 lutego 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego pismem z 7 kwietnia 2014 r. znak: IBPB II/1/436-76/14/JP, IBPB II/1/415-151/14/JP wezwano o jego uzupełnienie. Uzupełnienie wniosku wpłynęło 10 kwietnia 2014 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zawarł z bankiem umowę kredytu, w wyniku której po stronie banku powstała względem niego wierzytelność. Następnie doszło do nabycia wierzytelności przez brata Wnioskodawcy, w wyniku którego wierzytelność ta stała się jego własnością. W najbliższym czasie brat dokona darowizny ww. wierzytelności na rzecz brata, tj. Wnioskodawcy, wynikiem której będzie zwolnienie z długu obdarowanego. Zawarcie umowy darowizny odniesie skutek w postaci zwolnienia Wnioskodawcy z długu, tj. z obowiązku zwrotu przekazanych mu kwot pieniężnych tytułem umowy kredytu zawartej z bankiem. W wyniku takiego postępowania po stronie Wnioskodawcy dojdzie do umorzenia długu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w zaistniałym stanie faktycznym sprawy powstanie obowiązek zapłaty podatku podatku dochodowego?

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Aby w świetle art. 11 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można było zaliczyć określone świadczenie do kategorii świadczeń nieodpłatnych stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu musi dojść do stosunku prawnego, w którego wyniku jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi natomiast to świadczenie nieodpłatnie otrzymuje.

W zaistniałej sytuacji bank nie dokonał świadczenia, które kwalifikowałoby je do świadczeń nieodpłatnych. Od banku Wnioskodawca nie otrzymał niczego pod tytułem darmym, gdyż wierzytelność banku została uregulowana, a zatem nie może być mowy o świadczeniu nieodpłatnym po stronie banku. Świadczenie ma charakter nieodpłatny tylko wówczas, gdy otrzymujący w związku z wykonanym na jego rzecz świadczeniem nie świadczy niczego w zamian ani obecnie, ani też w przyszłości. W sytuacji, gdy świadczący uzyska od podatnika jakąkolwiek korzyść bądź jej ekspektatywę, nie wystąpi świadczenie nieodpłatne. Wierzytelności banku zostały spłacone, a zatem po stronie banku doszło do uzyskania korzyści w postaci spłaty wierzytelności, a co za tym idzie nie doszło ze strony banku do przekazania świadczenia. Działanie banku nie polegało na przekazaniu świadczenia na rzecz Wnioskodawcy, lecz związane było ze spłatą istniejących zobowiązań, a co za tym idzie nie może być mowy o opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia. Działania banku nie można nazwać przekazaniem świadczenia, gdyż do żadnego przekazania nie doszło. Bank nie dokonał żadnego przysporzenia, a to które powstało po stronie Wnioskodawcy związane było z przekazaną darowizną ze strony brata, która opodatkowaniu nie podlega.

Po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód, gdyż brak zobowiązania jakie powstanie po stronie Wnioskodawcy nie będzie związane z przysporzeniem ze strony banku. Wierzytelności przysługujące bankowi zostaną uregulowane. Fakt, że Wnioskodawca nie poniesie wydatków na spłatę zobowiązań nie będzie wynikiem bezpośredniego działania na linii bank ? Wnioskodawca, umorzenie nastąpi w wyniku darowizny dokonanej przez brata.

W sprawie podkreślenia wymaga fakt, że Wnioskodawca został zwolniony z długu w związku z darowizną otrzymaną od brata (I grupa podatkowa), a nie przez przysporzenie ze strony banku.

Wnioskodawca rozpoznał po swojej stronie przychód, jednak była to darowizna, a co za tym idzie nie może być mowy o nieodpłatnych świadczeniach, o jakich stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym uznać należy, że umorzenie należności bankowych, będące wynikiem zwolnienia z długu w formie darowizny nie stanowi przychodu, o jakim mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ocenie Wnioskodawcy brak jest podstaw, aby brak zobowiązań po stronie Wnioskodawcy wobec banku, będących wynikiem darowizny, zaliczyć można było do świadczeń nieodpłatnych stanowiących źródło przychodu podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W sprawie nie doszło bowiem do stosunku prawnego, w wyniku którego można by zaliczyć świadczenie do kategorii świadczeń nieodpłatnych stanowiących źródło przychodu podlegające opodatkowaniu.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów niniejszej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Z powyższego wynika, że przychód jaki powstanie po stronie Wnioskodawcy z tytułu darowizny, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż ustawa zawiera w tej kwestii wyłączenie.

Reasumując, w sprawie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu. W pozostałym zakresie zostanie wydana odrębna interpretacja indywidualna.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Przepis ten wyraża zasadę powszechności opodatkowania.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zacytowane powyżej przepisy określają przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych rozumiany ? co do zasady ? jako nadwyżka sumy przychodów ze źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania w roku podatkowym.

Jednocześnie należy zauważyć, że dopiero uzyskanie przychodu według wskazanego ustawowego znaczenia tego pojęcia, generuje powstanie dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Stosownie do art. 11 ust. 1 cyt. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego przychód powstaje zatem w każdym przypadku, w którym podatnik uzyskuje realną korzyść.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca zawarł z bankiem umowę kredytu. Następnie doszło do nabycia wierzytelności z tytułu kredytu bankowego przez brata Wnioskodawcy, w wyniku którego wierzytelność ta stała się jego własnością. W najbliższym czasie brat dokona darowizny ww. wierzytelności na rzecz brata, tj. Wnioskodawcy, w związku z czym nastąpi zwolnienie z długu obdarowanego. Zawarcie umowy darowizny odniesie skutek w postaci zwolnienia Wnioskodawcy z długu, tj. z obowiązku zwrotu przekazanych mu kwot pieniężnych tytułem umowy kredytu zawartej z bankiem. W wyniku takiego postępowania po stronie Wnioskodawcy dojdzie do umorzenia długu.

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz.121) wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 Kc).

W myśl postanowień art. 510 § 1 Kc umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Stosownie natomiast do art. 508 Kc zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

W myśl art. 518 § 1 ust. 3 Kc osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłacona wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie. W wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne (art. 518 § 2 Kc).

Jak wynika z art. 508 Kc wierzyciel może zwolnić dłużnika z długu, tj. zawrzeć z nim umowę o zwolnienie z długu, która może przybrać dowolną formę oraz może odbyć się pod tytułem darmym lub też odpłatnie.

Ponadto zgodnie z treścią art. 888 § 1 Kc przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego ? do zwiększenia aktywów lub ? jak to ma miejsce w niniejszej sprawie ? do zmniejszenia jego pasywów, tj. zwolnienia Wnioskodawcy z długu.

W związku z powyższymi stwierdzeniami należy podkreślić, że Organ interpretacyjny nie posiada kompetencji do oceny przebiegu nabycia przez brata Wnioskodawcy wierzytelności z tytułu kredytu bankowego, ani też do oceny prawidłowości dokonania darowizny wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, ponieważ przepisy prawa cywilnego nie stanowią przepisów prawa podatkowego zdefiniowanych w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym przez przepisy prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Jednocześnie należy podkreślić, że w trybie wydawania interpretacji indywidualnej, zgodnie z art. 14b Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych posiada uprawnienia do interpretowania tylko przepisów prawa podatkowego.

Tym samym Organ w niniejszej interpretacji dokonuje oceny stanowiska Wnioskodawcy w świetle przepisów prawa podatkowego, nie oceniając prawidłowości stosowania rozwiązań wynikających z zastosowania regulacji prawa cywilnego.

W gestii Organu interpretacyjnego jest natomiast stwierdzenie, na podstawie opisu przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, że stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Z kolei myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m. in. darowizny.

Oznacza to, że opisana we wniosku darowizna wierzytelności ? zwolnienie z długu, podlega przepisom ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W konsekwencji należy stwierdzić, że skoro darowizna wierzytelności podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, to nie może podlegać przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Taka realna korzyść majątkowa uzyskana przez Wnioskodawcę w normalnym obrocie prawnym podlegałaby co do zasady opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jednakże ze względu na brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy do niej zastosować wyłączenie spod działania tej ustawy. Tym samym należy stwierdzić, że otrzymana wierzytelność od brata w formie darowizny (zwolnienie z długu), nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co oznacza, że nie powstają żadne obowiązki z tego tytułu ciążące na Wnioskodawcy.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika