Opodatkowanie wynagrodzenia otrzymanego z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości

Opodatkowanie wynagrodzenia otrzymanego z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 08 lutego 2013 r. (data wpływu do tut. Biura ? 12 lutego 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości - jest nieprawidłowe.


Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 12 lutego 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wynajmuje lokale w swoich nieruchomościach i rozlicza się z podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Babcia Wnioskodawczyni była właścicielką nieruchomości położonych w miejscowości Z. Po jej śmierci w 1962 r. nieruchomości te pozostały w administrowaniu gminy, która to powierzyła wykonywanie czynności zarządu spółce gminnej Z.. Gmina korzystała z tych nieruchomości bezumownie i administrowała nimi, gdyż była w ich posiadaniu.

W 2010 r. Wnioskodawczyni nabyła jako spadkobierczyni 90% udziału w prawach do spadku, w tym do udziału we współwłasności ww. nieruchomości. W dniu 01 marca 2012 r. Gmina przekazała Wnioskodawczyni protokołem przekazania te nieruchomości i wypłaciła jej w czerwcu 2012 r. wynagrodzenie za korzystanie z nich, po potrąceniu kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości i kosztów zarządu.

Gmina wypłaciła Wnioskodawczyni wynagrodzenie na podstawie skierowanego przez nią wezwania (nie zawarto umowy cywilnoprawnej, ugody sądowej lub pozasądowej ani nie zapadł jeszcze wyrok sądowy co do nieprzedawnionej części wynagrodzenia).

Dopóki Gmina korzystała z nieruchomości Wnioskodawczyni (tj. aż do 2012 r.) uiszczała podatek dochodowy od dochodów uzyskiwanych z przedmiotowych nieruchomości i wypłacone przez nią wynagrodzenie za okres od 2006 r. do 2012 r. zostało pomniejszone m.in. o koszty zarządu oraz podatek dochodowy.

Wnioskodawczyni wskazała, iż część zagadnienia była przedmiotem interpretacji Ministra Finansów z dnia 07 grudnia 2012 r. jednak jej przedmiotem nie było rozstrzygnięcie czy Wnioskodawczyni powinna płacić podatek dochodowy od uzyskanego przez nią w 2012 r. wynagrodzenia w sytuacji, gdy spółka gminna Z. odprowadziła podatek dochodowy z zarządzanych przez nią nieruchomości. W takiej sytuacji podatek byłby uiszczony dwukrotnie pomimo, że dotyczy tych samych dochodów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

  1. Czy na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z wynagrodzeniem otrzymanym przez nią w czerwcu 2012 r. od Gminy z tytułu dochodu uzyskanego przez spółkę gminną Z. w latach 2006 r. do 2012 r., od którego spółka odprowadziła podatek dochodowy?
  2. Jeżeli Organ uzna, że obowiązek ten ciąży na Wnioskodawczyni (przynajmniej w określonej części) to w jakim terminie (w jakich terminach) Wnioskodawczyni powinna go zapłacić i czy wówczas spółka gminna Z. może dochodzić zwrotu uiszczonego podatku i zwrócić go na rzecz Wnioskodawczyni wraz z odsetkami?

Zdaniem Wnioskodawczyni, skoro Gmina przekazała jej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, pomniejszone już o kwotę zapłaconego przez Gminę podatku dochodowego, to Wnioskodawczyni nie obciąża obowiązek uiszczenia od uzyskanego przez nią wynagrodzenia podatku dochodowego. W przeciwnym razie urząd skarbowy pobrałby podatek dochodowy od tych samych dochodów dwukrotnie ? pierwszy raz od Gminy, drugi raz od Wnioskodawczyni. Pozostawałoby to w sprzeczności z zakazem podwójnego opodatkowania w podatkach dochodowych (skonstruowanego przykładowo na podstawie art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Naruszenie tego zakazu godzi w konstytucyjną zasadę równości i powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 84 oraz w pewnym sensie w art. 217 Konstytucji RP (tak wyrok WSA w Warszawie z dnia 03 listopada 2008 r. sygn. III SA/Wa 2023/08 i powołane tam orzecznictwo oraz doktryna).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. W pozostałym zakresie wniosku dotyczącym wskazania czy spółka gminna Z. może dochodzić zwrotu uiszczonego podatku i zwrócić go na rzecz Wnioskodawczyni wraz z odsetkami wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są ,,inne źródła??.

Z ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Definicja ta, dla potrzeb opodatkowania dochodów uzyskiwanych z innych źródeł została uzupełniona w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania ?w szczególności? wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż babcia Wnioskodawczyni była właścicielką nieruchomości położonych w miejscowości Z. Po jej śmierci w 1962 r. nieruchomości te pozostały w administrowaniu gminy, która to powierzyła wykonywanie czynności zarządu spółce gminnej Z.. Gmina korzystała z tych nieruchomości bezumownie i administrowała nimi, gdyż była w ich posiadaniu. W 2010 r. Wnioskodawczyni nabyła jako spadkobierczyni 90% udziału w prawach do spadku, w tym do udziału we współwłasności ww. nieruchomości. W dniu 01 marca 2012 r. Gmina przekazała Wnioskodawczyni protokołem przekazania te nieruchomości i wypłaciła jej w czerwcu 2012 r. wynagrodzenie za korzystanie z nich, po potrąceniu kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości i kosztów zarządu.

Z treści wniosku wynika zatem jednoznacznie, iż Wnioskodawczyni otrzymała od Gminy wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z jej części nieruchomości.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w art. 222, art. 224, art. 225 oraz art. 230 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Stosownie do treści wskazanych przepisów posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (bezumowne). Przysługujące, na mocy powyższych przepisów wynagrodzenie jest zatem zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego.

Wskazane świadczenie (wynagrodzenie) obejmuje spodziewane korzyści jakie Wnioskodawczyni uzyskałaby z tytułu umowy najmu lub dzierżawy zawartej na tej części nieruchomości, z której korzystała Gmina.

Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę dochodów, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Wskazane świadczenie (wynagrodzenie), stanowi sposób uregulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami. Wynagrodzenie to ułatwia właścicielowi osiągnięcie celu gospodarczego polegającego na zrównaniu jego stanu majątkowego do poziomu, który można byłoby osiągnąć, gdyby właściciel z niej mógł korzystać.

Z powyższego wynika zatem, iż wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawczynię na podstawie ww. przepisów Kodeksu cywilnego jest zapłatą za korzystanie z nieruchomości w sposób bezumowny. Otrzymane przez Wnioskodawczynię wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z udziału w nieruchomości, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż skoro Gmina przekazała jej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, pomniejszone już o kwotę zapłaconego przez gminę podatku dochodowego, to Wnioskodawczyni nie obciąża obowiązek uiszczenia od uzyskanego przez nią wynagrodzenia podatku dochodowego. W przeciwnym razie urząd skarbowy pobrałby podatek dochodowy od tych samych dochodów dwukrotnie ? pierwszy raz od gminy, drugi raz od Wnioskodawczyni.

Z przedstawionym stanowiskiem nie można się zgodzić. Z opisu stanu faktycznego wynika, iż spółka gminna Z. odprowadzała podatek dochodowy. Fakt ten w żaden sposób nie wpływa na obowiązek podatkowy Wnioskodawczyni jaki na niej ciąży w związku z otrzymanym w czerwcu 2012 r. wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Dochodu jaki uzyskiwany był w przeszłości w związku z zarządzaniem nieruchomością (a zatem prawdopodobnie z tytułu najmu, dzierżawy) nie można utożsamiać z dochodem jaki uzyskała Wnioskodawczyni z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Są to dwa niezależne od siebie źródła przychodu, które podlegają odrębnym regulacjom podatkowym. Gmina, jako osoba prawna, nie podlega regulacjom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, której to z kolei ustawie podlega Wnioskodawczyni ? jako osoba fizyczna uzyskująca przychód z tzw. innych źródeł. Ze stwierdzenia, iż wypłacając wynagrodzenie Gmina pomniejszyła jego wysokość o koszty zarządu oraz podatek dochodowy nie można wywodzić wniosku, iż podatek należny od dochodu uzyskanego przez Wnioskodawczynię został już uiszczony. Wynikałoby bowiem z tego, iż mimo że mamy do czynienia z dochodami z dwóch różnych źródeł, uzyskanymi przez różne podmioty, zapłacenie podatku dochodowego przez jeden podmiot zwalniałoby Wnioskodawczynię z uiszczenia podatku od dochodu przez nią uzyskanego. To przeczyłoby zasadzie, iż każdy osobiście jest obowiązany do uiszczania podatku od dochodu uzyskanego przez siebie, innymi słowy nie można płacić podatku za kogoś. Poza tym jak już wyżej wskazano w przeszłości uiszczany był podatek dochodowy z tytułu dochodu uzyskiwanego w związku z zarządem nieruchomościami. Wnioskodawczyni ma z kolei uiścić podatek z tytułu uzyskanego przez nią wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Gminę. Nie ma zatem mowy o podwójnym opodatkowaniu tych samych dochodów; są to bowiem dwa różne źródła przychodów i jedynie ich kwota (wartość) może być ze sobą porównywana (kwota jaką uzyskała Gmina z tytułu zarządu może wpływać na wysokość wypłacanego wynagrodzenia). Nie można jednak z wysokości uzyskanego przez Gminę dochodu i wypłaconego Wnioskodawczyni wynagrodzenia wywodzić twierdzenia, iż jest to ten sam dochód, który nie może być ponownie opodatkowany.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe, jest ona bowiem zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z otrzymanym przez nią wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Zgodnie z art. 45 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika