Czy pozostawiona do dyspozycji wnioskodawcy kwota zasądzonego odszkodowania z odsetkami będzie korzystała (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 lutego 2010r. (data wpływu do tut. Biura - 22 lutego 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie wyroku sądowego wraz z odsetkami:

• w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania odszkodowania za szkodę ? jest prawidłowe,
• w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania odsetek ustawowych ? jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 22 lutego 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie wyroku sądowego wraz z odsetkami.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz wnioskodawcy odszkodowanie z odsetkami ustawowymi od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę, zastępowanego w procesie przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, za szkodę poniesioną wskutek wydania z naruszeniem prawa decyzji odmawiającej przyznania prawa własności czasowej w trybie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. W. Wyrok jest prawomocny, ale Skarbowi Państwa przysługuje prawo wniesienia kasacji. Kasacja może zostać odrzucona. Sąd Najwyższy może odmówić przyjęcia kasacji do rozpoznania. Rozpoznanie przyjętej kasacji może uchylić lub zmienić wydany wyrok jednej lub obu instancji. Termin wniesienia kasacji upływa z końcem lutego 2010r. Wojewoda, chcąc zapobiec zwiększaniu się kwoty odsetek ustawowych przelał na konto wnioskodawcy kwotę odszkodowania z odsetkami do dnia przelewu z zastrzeżeniem, że kwota ta będzie podlegać zwrotowi w przypadku korzystnego dla Skarbu Państwa rozpoznania kasacji przez Sąd Najwyższy. Wnioskodawca po negatywnym rozpoznaniu dla niego kasacji zwróci Wojewodzie powierzoną mu kwotę a po pozytywnym dla niego rozpoznaniu kasacji zamierza połowę tych środków przelać na konto żony, z którą pozostaje we wspólności ustawowej małżeńskiej.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie :

Czy pozostawiona do dyspozycji wnioskodawcy kwota zasądzonego odszkodowania z odsetkami będzie korzystała ze zwolnienia na warunkach zawartych w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym wnioskodawca nie będzie miał obowiązku doliczenia otrzymanej kwoty do dochodu podlegającego opodatkowaniu za rok, w którym bezskutecznie upłynie termin do wniesienia kasacji, Sąd Najwyższy kasację odrzuci lub odmówi przyjęcia jej do rozpoznania albo wniesiona kasacja zostanie rozpoznana wyrokiem sądu w sposób w całości lub części korzystny dla wnioskodawcy...

Zdaniem wnioskodawcy, pozostawiona do jego dyspozycji kwota zasądzonego odszkodowania z odsetkami będzie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym wnioskujący nie będzie miał obowiązku doliczenia otrzymanej kwoty do dochodu podlegającego opodatkowaniu za rok, w którym bezskutecznie upłynie termin do wniesienia kasacji, Sąd Najwyższy kasację odrzuci lub odmówi przyjęcia jej do rozpoznania albo wniesiona kasacja zostanie rozpoznana wyrokiem sądu w sposób w całości lub części korzystny dla wnioskodawcy.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W pozostałym zakresie wniosku sprawa zostanie rozstrzygnięta odrębną interpretacją.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W tym miejscu należy podkreślić, iż podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy, będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku ? wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono ? wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisu opodatkowaniu podatkiem dochodowym ? jako wyłączone ze zwolnienia - podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Z opisu przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz wnioskodawcy odszkodowanie z odsetkami ustawowymi od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę za szkodę poniesioną wskutek wydania z naruszeniem prawa decyzji odmawiającej przyznania prawa własności czasowej w trybie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. W.

W myśl art. 1 Dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. W. (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.) w celu umożliwienia racjonalnego przeprowadzenia odbudowy stolicy i dalszej jej rozbudowy zgodnie z potrzebami Narodu, w szczególności zaś szybkiego dysponowania terenami i właściwego ich wykorzystania, wszelkie grunty na obszarze m. W. przechodzą z dniem wejścia w życie niniejszego dekretu na własność gminy m. W.

Zgodnie z art. 7 (1) Dekretu dotychczasowy właściciel gruntu, prawni następcy właściciela, będący w posiadaniu gruntu, lub osoby prawa jego reprezentujące, a jeżeli chodzi o grunty oddane na podstawie obowiązujących przepisów w zarząd i użytkowanie - użytkownicy gruntu mogą w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę zgłosić wniosek o przyznanie na tym gruncie jego dotychczasowemu właścicielowi prawa wieczystej dzierżawy z czynszem symbolicznym lub prawa zabudowy za opłatą symboliczną. Gmina uwzględni wniosek, jeżeli korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela da się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania, a jeżeli chodzi o osoby prawne - ponadto, gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie pozostaje w sprzeczności z zadaniami ustawowymi lub statutowymi tej osoby prawnej - art. 7 (2) Dekretu. W razie uwzględnienia wniosku gmina ustali, czy przekazanie gruntu nastąpi tytułem wieczystej dzierżawy, czy na prawie zabudowy, oraz określi warunki, pod którymi umowa może być zawarta ? art. 7 (3) Dekretu. W przypadku nieuwzględnienia wniosku, gmina zaofiaruje uprawnionemu, w miarę posiadania zapasu gruntów - na tych samych warunkach dzierżawę wieczystą gruntu równej wartości użytkowej, bądź prawo zabudowy na takim gruncie - art. 7 (4) Dekretu. W razie niezgłoszenia wniosku, przewidzianego w ust. (1), lub nieprzyznania z jakichkolwiek innych przyczyn dotychczasowemu właścicielowi wieczystej dzierżawy albo prawa zabudowy, gmina obowiązana jest uiścić odszkodowanie w myśl art. 9 ? art. 7 (5) Dekretu.

Zgodnie z art. 9 (1) Dekretu odszkodowanie za grunty, należne w myśl art. 7 (5) oraz odszkodowanie za budynki, należne w myśl art. 8, ustala miejska komisja szacunkowa. Odszkodowanie to wynosi, jeżeli chodzi o grunty - skapitalizowaną wartość czynszu dzierżawnego (opłaty za prawo zabudowy) gruntu tej samej wartości użytkowej, a jeżeli chodzi o budynki - wartość budynku. Odszkodowanie wypłaca się w miejskich papierach wartościowych.

Stosownie do treści art. 9 (2) Dekretu prawo do żądania odszkodowania powstaje po upływie 6 miesięcy od dnia objęcia gruntu w posiadanie przez gminę m. W. i wygasa po upływie lat 3 od tego terminu.

W odniesieniu do powołanych wyżej przepisów Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 18 czerwca 1996 r., W 19/95 (OTK 1996 nr 3 poz. 25) wskazał, 'że prawodawca daleki był od przerzucenia na dotychczasowych właścicieli kosztów komunalizacji, lecz przeciwnie przyznał im określone uprawnienia. Prawodawca nie przewidział przy tym jakiejkolwiek dowolności w działaniach organów władzy publicznej. Jeżeli dotychczasowy właściciel wystąpił z wnioskiem to gmina miała obowiązek wniosek ten uwzględnić. Zasadą było, zatem, że prawodawca komunalizując 'grunty w.' przewidział dla ich dotychczasowych właścicieli stosowną rekompensatę'.

Wskazać należy, iż uregulowania art. 7 i 9 Dekretu mają charakter rekompensacyjny i quasi ? restytucyjny. Przyznana na podstawie wyroku sądu kwota za szkodę poniesioną wskutek wydania z naruszeniem prawa decyzji odmawiającej przyznania prawa własności czasowej w trybie art. 7 Dekretu z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. W. niewątpliwie ma charakter odszkodowawczy. Przy czym wskazać należy, iż przyznane odszkodowanie ma inny charakter, niż wynika to z powołanego art. 7 (5) Dekretu, na mocy którego to Gmina obowiązana była do uiszczenia odszkodowania w myśl art. 9 Dekretu. Zasądzona z kolei kwota stanowi rekompensatę wynikająca z utraty możliwości ustanowienia należnego prawa użytkowania wieczystego na gruncie, który przeszedł na własność gminy m. W. Wobec powyższego przyznane wnioskodawcy na podstawie wyroku sądowego odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym zakresie stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Instytucję prawną odsetek reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 Nr 16, poz. 93 ze zm.) i stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Szkoda nie stanowi podstawowej przesłanki powstania roszczenia o odsetki, a więc nie mają one charakteru odszkodowawczego z tytułu czynu niedozwolonego. Są one związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialno-prawnej. Zatem odsetki ustawowe zasądzone wyrokiem sądu nie są odszkodowaniem (stanowią świadczenie uboczne w stosunku do odszkodowania), a tym samym nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochód z tytułu odsetek ustawowych, należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Sformułowanie 'w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy, iż zasądzona kwota odsetek ustawowych również korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 b) ustawy. Dochód z tytułu odsetek ustawowych, należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a następnie łącznie z innymi uzyskanymi przychodami (dochodami) należy wykazać w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym kwota odsetek została wnioskodawcy wypłacona. Zgodnie bowiem z art. 45 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8.

Wobec powyższego w tej części stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.